Pest

Pest (pron. peŝt) estas departemento en Hungario, ĉirkaŭ la ĉefurbo Budapeŝto. Ĝi najbaras kun la departementoj Nógrád, Heves, Jász-Nagykun-Szolnok, Bács-Kiskun, Fejér kaj Komárom-Esztergom.

Pest
hungare: Pest, slovake: Peštianska župa
departemento en Hungario
Elaviadila vido al burgo Visegrád
Situo de departemento Pest en Hungario (klakmapo)
Flago Blazono
Oficiala nomo: Pest megye
Lando	Hungario
Historia regiono	Hungara reĝlando Pest-Pilis-Solt-Kiskun
Montaro	Pilis
Najbaras kun	8  - Komárom-Esztergom  - Regiono Nitra Slovakio  - Nógrád  - Heves  - Jász-Nagykun-Szolnok  - Bács-Kiskun  - Fejér  - Budapeŝto interne
Memorindaĵo	Visegráda burgo
Riveroj	5  - Danubo  - Benta  - Nagy Csatorna  - Galga  - Ipeľ
Situo	Budapeŝto
- koordinatoj	47° 28′ 19″ N 19° 03′ 01″ O (mapo)
Ĉefurbo	Budapeŝto
Plej alta punkto
- situo	Csóványos
- alteco	939 m s. m.
Areo	6 393,14 km² (639 314 ha)
Loĝantaro	1 333 533 (2022)
Denseco	209 loĝ./km²
Estiĝo	1950
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MEST (UTC+2)
ISO 3166-2	HU-PE
Lingvo	Hungara lingvo
Situo de la departementa urbo enkadre de Hungario Situo de la departementa urbo enkadre de Hungario
Vikimedia Komunejo: Pest County
Retpaĝo: www.pestmegye.hu

En la departemento troviĝas ebenaĵoj, montaroj (Börzsöny (939m)), (Pilis 757m)), montetoj. Gravaj riveroj estas Danubo kaj Ipel. Vilaĝo Pusztavacs estas geometria centro de la lando. En la departemento troviĝas Naciaj parkoj Duna-Ipoly kaj Kiskunság.

Historio

Stefano la 1-a (Hungario) fondis Visegrád, kiu estis longtempe reĝa rezidejo. En 1514 György Dózsa en Cegléd kolektis la kamparanan armeon. La turkoj okupis la regionon en la 16-a j.c., kaj tenis ĝin dum 150 jarojn. Post la turkoj Habsburgoj sekvis. Armeo de Rákóczi okupis la departementon, escepte la iaman ĉefurbon Buda, kiun la aŭstroj firme tenis. En 1848 en Pest kaj Buda komenciĝis la revolucio. Post 1 jaron la hungaroj akiris la departementon, sed ili ne povis longe teni ĝin. Pro la revolucia inklino aŭstroj amase venigis en la departementon germanojn kaj slovakojn.

En 1919 okazis Konsilantara Respubliko, kiun kontraŭpolitikaj hungaroj perfidis, sekve la rumana armeo okupis preskaŭ la tutan landon. En 1945 la ĉefurbon la Ruĝa Armeo sieĝis 2 monatojn. En 1956 en la ĉefurbo komenciĝis la revolucio.

Trafiko

"Ŝtonomonto" kaj la urbo Budaörs

Urbocentro de Cegléd

La landa kaj ankaŭ la departementa trafiko formiĝis en radiala sistemo centre de la ĉefurbo.

Fervojaj linioj:

• al Bratislavo (tio estis la unua)
• al Esztergom
• al Vieno
• al Balatono
• al Pécs
• al Beogrado
• al Lajosmizse
• al Szolnok (2 apartaj)
• al Miskolc
• al Veresegyház

Aŭtoŝoseoj:

• M0 ĉirkaŭ (ne tute) Budapeŝto
• M1 al Vieno kaj Bratislavo
• M2 al Slovakio kaj Pollando
• M3 al Miskolc, Debrecen, Transilvanio
• M5 al Beogrado
• M6 al Pécs (ankoraŭ nur parte estas preta)
• M7 al Balatono kaj Adriatiko

Krome estas ĉefvojo Nro 4 al Szolnok kaj ponto al Dunaújváros (ĝermo de M8).

Ŝipoj trafikas sur Danubo, ĉe Tököl troviĝas flughaveno, apenaŭ uzata.

Komunumoj de la departemento

Pro la najbara ĉefurbo en la departemento troviĝas multe da urboj, multe da grandvilaĝoj kaj multe da vilaĝoj. La administrado okazas en Budapeŝto.

Urboj de la departemento kun departementrajto

• Budapeŝto samtempe ĉefurbo de Hungario (ne apartenas al Pest)
• Érd samtempe subregiona centro

Urboj de la departemento, samtempe subregionaj centroj

Aszód	Dunakeszi	Nagykáta	Szob
Budaörs	Gödöllő	Pilisvörösvár	Vác
Cegléd	Gyál	Ráckeve	Veresegyház
Dabas	Monor	Szentendre

Simplaj urboj de la departemento

Abony	Albertirsa	Biatorbágy	Budakalász	Budakeszi
Diósd	Dunaharaszti	Dunavarsány	Fót	Göd
Gyömrő	Halásztelek	Isaszeg	Kerepes	Kistarcsa
Maglód	Nagykőrös	Nagymaros	Ócsa	Őrbottyán
Örkény	Pécel	Pilis	Piliscsaba	Pomáz
Sülysáp	Százhalombatta	Szentendre	Szigethalom	Szigetszentmiklós
Tápiószele	Tököl	Törökbálint	Tura	Újhartyán
Üllő	Vecsés	Visegrád	Zsámbék

Grandvilaĝoj

Alsónémedi	Bag	Bugyi	Csömör
Dömsöd	Kartal	Kiskunlacháza	Leányfalu
Nagykovácsi	Solymár	Taksony	Tápiószecső
Tápiószentmárton	Tárnok	Valkó

Vilaĝoj

Acsa		Ecser		Kisoroszi		Perbál		Szigetcsép		Újlengyel
Apaj		Erdőkertes		Kocsér		Perőcsény		Szigetmonostor		Újszilvás
Áporka		Farmos		Kosd		Péteri		Szigetszentmárton		Úri
Bénye		Felsőpakony		Kospallag		Pilisborosjenő		Szigetújfalu		Üröm
Bernecebaráti		Galgagyörk		Kóka		Pilisjászfalu		Sződ		Vasad (Pest)
Budajenő		Galgahévíz		Kőröstetétlen		Pilisszántó		Sződliget		Vácduka
		Galgamácsa		Letkés		Pilisszentiván		Szokolya		Vácegres
Ceglédbercel		Gomba		Lórév		Pilisszentkereszt		Tahitótfalu		Váchartyán
Csemő		Herceghalom		Majosháza		Pilisszentlászló		Táborfalva		Váckisújfalu
Csévharaszt		Hernád		Makád		Pócsmegyer		Tápióbicske		Vácrátót
Csobánka		Hévízgyörk		Márianosztra		Pusztavacs		Tápiógyörgye		Vácszentlászló
Csomád		Iklad		Mende		Püspökhatvan		Tápióság		Vámosmikola
		Inárcs		Mikebuda		Püspökszilágy		Tápiószőlős		Verőce (Pest)
Csörög		Ipolydamásd		Mogyoród		Pusztazámor		Tatárszentgyörgy		Verseg
Csővár		Ipolytölgyes		Nagybörzsöny		Rád		Telki		Zebegény
Dánszentmiklós		Jászkarajenő		Nagytarcsa		Remeteszőlős		Tésa		Zsámbok
Dány		Kakucs		Nyáregyháza		Sóskút		Tinnye
Délegyháza		Káva		Nyársapát		Szada		Tóalmás
Domony		Kemence		Pánd		Szentlőrinckáta		Tök
Dunnabogdány		Kismaros		Páty		Szentmártonkáta		Törtel		Monorierdő
		Kisnémedi		Penc		Szigetbecse

Distriktoj

En 2013 la distrikta sistemo denove ekfunkciis. La nunaj distriktoj estas Distrikto Aszód, Distrikto Budakeszi, Distrikto Cegléd, Distrikto Dabas, Distrikto Dunakeszi, Distrikto Érd, Distrikto Gödöllő, Distrikto Gyál, Distrikto Monor, Distrikto Nagykáta, Distrikto Nagykőrös, Distrikto Pilisvörösvár, Distrikto Ráckeve, Distrikto Szentendre, Distrikto Szigetszentmiklós, Distrikto Szob, Distrikto Vác, Distrikto Vecsés.

Vidu ankaŭ

• Pest-Pilis-Solt-Kiskun
• Germana Teatro (Pest)

Eksteraj ligiloj

• [1]