Kantono Turgovio
Kantono Turgovio estas unu el la 26 federaciaj ŝtatoj, la tielnomataj kantonoj de Svislando. Ĝi situas en nordoriento de la lando.
| Kantono Turgovio | |
|---|---|
 | |
 | |
| kantono de Svislando | |
| Ĉefloko | Frauenfeld |
| Aliĝo al la Svisa Ĵurkomunumo | en la jaro 1803 |
| Oficialaj lingvoj | germana lingvo |
| Oficiala mallongigo | TG |
| Nombro de loĝantoj | 237514 (2007-12-31) |
| Areo | 991 km² |
| Loĝantardenseco | 240 loĝantoj/km² |
| Geografia situo | CH1903: 722468 / 271563 (mapo)47.5833333333339.0666666666667Koordinatoj: 47° 35′ N, 9° 4′ O; CH1903: 722468 / 271563 (mapo) |
|
| |
 | |
 | |
Ĝia oficiala mallongigo estas TG. La oficiala lingvo de la kantono estas la germana (parolata estas tamen la turgovia dialekto de la alemana). La loka nomo de la kantono en la germana lingvo estas Thurgau ['turgaŭ].
Laŭ la stato de 2018 en la kantono vivis 276 472 loĝantoj sur areo de 991,77 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 279 loĝantoj/km². Ĝia ĉefurbo estas Fraŭenfeld.
Geografio
redaktiKantono Turgovio apartenas al la Svisa Mezlando. Ĝi limas norde al Bodenlago kaj Germanio, oriente al la Kantono Sankt-Galo, sudokcidente al la Kantono Zuriko, kaj nordokcidente al la Kantono Ŝafhaŭzo. Tra la kantono fluas la rivero Turo. La Bodenlagon kaj Turvalon disigas la montoĉeno Seerücken. Ĝia areo estas 991 km².
Trafiko
redaktiTurgovio estas ligita per la du aŭtoŝoseoj A1 kaj A7 kun Sankt-Galo, Vinterturo, Konstanco kaj Zuriko. La trajnlinioj de Svisaj Federaciaj Fervojoj de Sankt-Galo al Zuriko, de Rohrschach al Ŝafhaŭzo kaj de Zuriko al Romanshorn, la trajnlinioj de la Svisaj Sudorientaj Fervojoj Romanshorn al Sankt-Galo kaj de Konstanco. Krome la entrepreno THURBO funkciigas regionan trajnreton en Turgovio. La interkontinenta Flughaveno Zuriko de Turgovio facile atingeblas.
Historio
redaktiEn frua mezepoko Turgovio apartenis al la Duklando Ŝvabio. Ĝi etendiĝis de Rejno ĝis Sankta Gotardo kaj de Bodenlago ĝis Aro. Tial la unua vilaĝo ĉe la limo nomiĝis Turgi. En la 9-a jarcento Zurikgovio (germane Zürichgau) kaj la centrosvisaj teritorio estis disigitaj de Turgovio. Poste ankaŭ Togenburgo disiĝis de ĝi. En la frua 10-a jarcento la Duklando Ŝvabio estis disŝirita pro fortaj luktoj. Reĝo Rudolfo la 2-a de Alta Burgonjo provis etendi sian regnon ĝis Turgovio. Tio kondukis al konflikto kun la nova duko de Ŝvabio Burchard la 2-a. En la batalo de Vinterturo en la jaro 919 Burchard venkos kaj povis certigi al si tiel la regadon en Turgovio kaj Zurikgovio.
Svisa Ĵurkonumo
redaktiEn la jaro 1460 la tiama Grafejo Turgovio estis konkreita de la sep lokoj de la Svisa Ĵurkomunumo Zuriko,Lucerno, Urio, Ŝvico, Untervaldo, Zugo kaj Glaruso.
Reformacio
redaktiEn 1529 en Turgovio la reformacio sukcesis praktike komplete. En la kontraŭreformacio en la 16-a kaj 17-a jarcento tamen kelkaj komunumoj rekatolikiĝos.
Frua novepoko
redaktiInter 1460 ĝis la Helveta Revolucio 1798 Turgovio estis sub la komuna regado de sep respektive post 1712 kune kun Berno de la ok regantaj lokoj de la malnova Svisa Ĵurkomunumo. mit Bern, acht regierenden Orten der Alten Eidgenossenschaft. Krom la ok lokaj ankaŭ Friburgo kaj Soloturno partoprenis ĉe la enspezoj de la kampara tribunalo.
Fondado de la kantono
redaktiLa duan de marto 1798 Turgovio akiris la liberecon, tamen jam en aprilo ĝi fariĝis administra unuo de la Helveta Respubliko kaj en 1803 samerajta kaj suverena kantono de la Svisa Ĵurkomunumo.
Politika subdivido
redaktiKantono Turgovia konsistas el 8 distriktoj, kiuj nomiĝas same kiel iliaj ĉeflokoj:
Vidu
redaktiEsperanto-movado
redaktiEn la Kantono Turgovio jam ekde la pionira epoko aktivis la esperanto-movado kaj ekzistis iam Esperanto-kluboj en Kreuzlingen, Weinfelden, Amriswil kaj Romanshorn. La plej signifa turgovia Esperantisto estas la mortinta honora prezidanto de SES Otto Walder (1912-1988) el Romanshorn. En lia hejmurbo Romanshorn unu la Esperanto-Weg rememoras kiel unu el la malmultaj placoj aŭ stratoj de Svislando pri la Esperanto-agado en Romanshorn. Dum la inaŭguro en 1959 okazis en Romanshorn trilanda renkontiĝo kun 140 partoprenantoj.
Eksteraj ligiloj
redakti- Vidu ankaŭ en la Vikimedia Komunejo la kategorion Canton of Thurgau – (Kolekto de bildoj kaj plurmediaj dosieroj)
