Vortordo V2
Ĉi tiu artikolo estas pri vortordo. Pri la aliaj signifoj de la dusigna kombino vidu apartigilon V kun nombro
Vortordo V2 aŭ V2-vortordo estas deviga vortordo en kiu la unua loko en frazo estas rezervita por frazelemento kiu esprimas la temon (T) de la frazo, kaj en kiu tuj post tiu devas sekvi verbo. V2-vortordo (verbo dualoke) estas interalie karakteriza por deklaraj frazoj en la ĝermanaj lingvoj, escepte de la moderna angla. En subfrazoj, V2-vortordo tipe ne estas aplikebla, kaj en tiuj montriĝas la baza (neŭtrala) tipologia vortordo de tiuj lingvoj. Tiu estas SVO en la nordĝermana lingvaro, ekzemple en la sveda, kaj SOV inter aliaj en la germana, nederlanda kaj frisa.
En V2-lingvoj kun baza vortordo SOV, la normala vortordo en deklaraj frazoj estas
T-V-(S)-(...)-(O)-(V)-(V’).
En V2-lingvoj kun baza vortordo SVO, la normala vortordo en deklaraj frazoj estas
T-V-(S)-(V’)-(V)-(O)-(...).
La vortordo estiĝas laŭ jena instruo: Unue esprimu temon (T). Kiel temo akcepteblas S, O, V, aŭ iu alia frazelemento, ekzemple adverbialo. Due esprimu konjugaciitan verbon (V’ aŭ V). Ĉio, kio restas, retenas la bazan vortordon. Ĉar ankaŭ subfrazo, kiu enhavas plurajn frazelementojn, estas akceptebla kiel temo, estas pli trafe nomi tiun vortordon TV-vortordo anstataŭ V2-vortordo.
Ĉi-sube sekvas kiel ekzemplo duverba subfrazo kun dativa objekto, ’ke ŝi hodiaŭ volas doni tiujn al li’, kaj ok malsamaj temigoj en la lingvoj germana, nederlanda kaj sveda. (En la frisaj lingvoj, la vortodo estas la sama kiel en la germana.)
Germane
dass sie ihm diese heute geben will
ke S D O A V V’
'ke ŝi al li tiujn hodiaŭ doni volas'
dass sie ihm diese heute geben will > Sie will ihm diese heute geben.
dass sie ihm diese heute geben will > Ihm will sie diese heute geben.
dass sie ihm diese heute geben will > Diese will sie ihm heute geben.
dass sie ihm diese heute geben will > Heute will sie ihm diese geben.
dass sie ihm diese heute geben will > Geben will sie ihm diese heute.
dass sie ihm diese heute geben will > Ihm diese heute geben will sie.
dass sie ihm diese heute geben will > Ihm diese geben will sie heute.
dass sie ihm diese heute geben will > Ihm geben will sie diese heute. ?
...
S D O A V V’ estas la baza vortordo en plej multaj SOV-lingvoj, sed en la germana, ĝi ne estas rigida. Se S, D, O kaj A ne egalas en difiniteco kaj komplekseco, la ordo estas ofte alia. La difinita tendencas esprimiĝi antaŭ la nedifinta kaj la pli simpla antaŭ la pli kompleksa.
Nederlande
dat ze hem deze vandaag wil geven
ke S D O A V’ V
'ke ŝi al li tiujn hodiaŭ volas doni'
Tiu ordo diferencas de tiu en la germana kaj en aliaj SOV-lingvoj nur en la ordigo de la verboj inter si.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Ze wil hem deze vandaag geven.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Hem wil ze deze vandaag geven.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Deze wil ze hem vandaag geven.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Vandaag wil ze hem deze geven.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Geven wil ze hem deze vandaag.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Hem deze vandaag geven wil ze.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Hem deze geven wil ze vandaag.
dat ze hem deze vandaag wil geven > Hem geven wil ze deze vandaag. ?
...
Svede
att hon vill ge honom dessa idag.
ke S V’ V D O A
'ke ŝi volas doni al li tiujn hodiaŭ'
att hon vill ge honom dessa idag > Hon vill ge honom dessa idag.
att hon vill ge honom dessa idag > Ge vill hon honom dessa idag. ?
att hon vill ge honom dessa idag > Honom vill hon ge dessa idag.
att hon vill ge honom dessa idag > Dessa vill hon ge honom idag.
att hon vill ge honom dessa idag > Idag vill hon ge honom dessa.
att hon vill ge honom dessa idag > Ge honom dessa idag vill hon.
att hon vill ge honom dessa idag > Ge honom dessa vill hon idag.
att hon vill ge honom dessa idag > Ge honom vill hon dessa idag.
...
Kompare, en esperanto ankaŭ eblas ĉiuj tiuj temigoj (kaj kromaj), sed la kutima vortordo ne estas TV... sed T(S)(V).... La adverbialo hodiaŭ estas ellasita en la sekva ekzemplo, ĉar ĝia loko ne estas fiksita.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Ŝi volas doni tiujn al li.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Volas ŝi doni tiujn al li. ?
ke ŝi volas doni tiujn al li > Doni ŝi volas tiujn al li.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Tiujn ŝi volas doni al li.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Al li ŝi volas doni tiujn.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Doni tiujn al li ŝi volas.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Doni tiujn ŝi volas al li.
ke ŝi volas doni tiujn al li > Doni al li ŝi volas tiujn.
...