Friedrich Wöhler

Friedrich WÖHLER (naskiĝis la 31-an de julio 1800 en Frankfurt-Eschersheim; mortis la 23-an de septembro 1882 en Göttingen) estis germana kemiisto, kiu unuafoje produktis el neorganika materialo organikan (karbamidon, 1828). Li ellaboris metodon pri produktado de metala aluminio.

Friedrich Wöhler
Persona informo
Friedrich Wöhler
Naskiĝo	31-a de julio 1800 en Frankfurt-Eschersheim
Morto	23-a de septembro 1882 en Göttingen
Tombo	Stadtfriedhof Göttingen (en) vd
Lingvoj	germana vd
Ŝtataneco	Reĝlando Prusio Hesio-Kaselo Elektoprinclando Hesio Germana Imperiestra Regno vd
Alma mater	Universitato de Marburg Universitato de Hajdelbergo vd
Memorigilo
Profesio
Okupo	kemiisto universitata instruisto biokemiisto vd
Laborkampo	Kemio vd
Doktoreca konsilisto	Leopold Gmelin • Jöns Jacob Berzelius vd
Honorigoj Honorigoj (1880)  Cothenius Medal (en) (1872)  Medalo Copley (15-a de junio 1854)  eksterlanda ano de la Reĝa Societo (1853)  Maksimiliano-Ordeno  Pro la Merito pri la Sciencoj kaj Artoj  Kavaliro de Honora Legio vd
Membrecoj Membrecoj Accademia delle Scienze di Torino (1881–) Usona Nacia Akademio de Sciencoj (Foreign Associate of the National Academy of Sciences (en) ) (1865–) Akademio Nacia de Medicino Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj Prusa Akademio de Sciencoj Rusia Akademio de Sciencoj Leopoldina Bavaria Akademio de la Scienco Hungara Scienca Akademio Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Getingena Akademio de Sciencoj Peterburga Akademio pri Sciencoj Reĝa Societo de Londono vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Wöhler komence studis en Frankfurt, poste kuracadon (1820) en la Marburga Universitato. En la sekva jaro li translokiĝis al Heidelberg, kie laŭ instigo de Leopold Gmelin li ekstudis kemion.

Kvankam li akiris medicinan diplomon en 1823, li decidis studi kemion ĉe la plej bona kemiisto de Eŭropo, Jöns Jacob Berzelius. En 1823–1824 li laboris en Stokholmo kaj amikiĝis kun Berzelius, lernis la metodojn, alproprigis intereson pri novaj elementoj, poste tradukis liajn verkojn al la germana.

Reveninte en Germanio, li instruis kemion en Berlino (1825–1831), kie li faris du gravajn malkovrojn en 1828: li produktis el neorganika amonia cianato la organikan karbamidon, produkton de la proteina malkombino. Li samtempe ellaboris metodon pri produktado de malgrand-kvanta metala aluminio.

Li laboris ekde 1831 en Kassel, ekde 1836 ĝis sia morto kiel kemia profesoro de la Universitato de Göttingen. Li apartigis plurajn elementojn, mineralojn kaj prianalizis kombinaĵojn (ekzemple kokainon).

Li ricevis honoran membrecon en Hungara Scienca Akademio en 1881.

Verkoj

• Lehrbuch der Chemie, Dresden, 1825, 4 volomoj.
• Grundriss der Anorganischen Chemie, Berlin, 1830.
• Grundriss der Organischen Chemie, Berlin, 1840.
• Praktische Übungen der Chemischen Analyse, Berlin, 1854.

Vidu ankaŭ

• Ureo
• Hilaire Marin Rouelle (1718-1779)
• Herman Boerhaave (1668-1738)