Listo de barataj Nobel-premiitoj

Ekde ĝia starigo en 1901, la Nobel-premion ricevis totalo de 904 individuoj (852 viroj kaj 52 virinoj) kaj 24 organizoj (datenoj de 2018). Inter la ricevintoj, 11 estas baratanoj (kvar barataj civitanoj kaj sep el ili kun barata deveno aŭ eksterlandanoj loĝantaj en Barato). Rabindranat Tagore estis la unua baratano kiu ricevis la premion kaj ankaŭ la unua premiita aziano (en 1913). Patrino Teresa estas la nura virino inter la listo de ricevintoj. Ŝri Aŭrobindo, la barata poeto, filozofo, naciisto kaj ellaboranto de integra jogo, estis nomumita sensukcese por la Nobel-premio pri Literaturo en 1943 kaj por la Nobel-premio pri Paco en 1950.

La Nobel-Premio

La 1-an de decembro 1999, la norvega Nobela Komitato konfirmis, ke Mahatma Gandi estis nomita sensukcese por la Paca Premio kvin fojojn (de 1937 al 1939, en 1947 kaj kelkajn tagojn antaŭ ol li estis murdita en januaro 1948). En 2006, Geir Lundestad, la tiama sekretario de norvega Nobel-komitato, citis ĝin kiel «la plej granda preterlaso en nia 106-jara historio».

Premiitoj

Du el la Nobel-premiitoj (Tagore kaj Raman) estis civitanoj de Brita Hindio ĉe la tempo kiam ili estis premiitaj; du aliaj havis fremdan devenon: Ross kaj Kipling. Tri el la premiitoj estis civitanoj de la Respubliko Barato (Patrino Teresa, Sen, kaj Satjarti) kaj kvar estis baratanoj ekde naskiĝo (Korana, Ĉandrasekar, Ramakriŝnan kaj Banerĝi) sed poste ne plu civitanoj de Barato.

Jaro	Bildo	Premiito	Naskiĝo	Morto	Kampo	Citaĵo
1902		Ronald Ross	13-a de majo 1857 Almora, Utarakando	16-a de septembro 1932 Londono, Britio	Fiziologio aŭ medicino	«Pro lia laboro pri malario, per kiu li montris kiel ĝi eniras la organismon kaj tiel metis la fundamenton por sukcesa esploro pri ĉi tiu malsano kaj pri la metodoj por kontraŭbatali ĝin.»
1907		Joseph Rudyard Kipling	30-a de decembro 1865 Monteto Malabar, Suda Mumbajo, Maharaŝtro	18-a de januaro 1936 Londono, Britio	Literaturo	«Konsidere de la potenco de rimarko, originaleco de imagpovo, vireco de ideoj kaj rimarkinda talento por rakontkapablo kiuj karakterizas la kreojn de ĉi tiu mondfama verkisto.»
1913		Rabindranat Tagore	7-a de majo 1861 Kolkato, Okcidenta Bengalio	7-a de aŭgusto 1941 Kolkato, Okcidenta Bengalio	Literaturo	«Pro lia profunde sentema, freŝa kaj bela verso, per kiu, kun lertega kapablo, li faris lian poezian penson, esprimita en siaj propraj anglaj vortoj, apartaj el la literaturo de la Okcidento.»
1930		Ĉandrasekara Venkata Raman	7-a de novembro 1888 Tiruĉirapali, Tamil-Nado	21-a de novembro 1970 Bengaluro, Karnatako	Fiziko	«Pro lia laboro pri la disigo de la lumo kaj pro la eltrovo de la leĝo kiu prenis sian nomon.»
1968		Har Gobind Korana	9-a de januaro 1922 Raipur, Panĝabio	9-a de novembro 2011 Concord, Masaĉuseco, Usono	Fiziologio aŭ medicino	«pro lia interpreto de la genetika kodo kaj ties funkcio dum proteina sintezo».(Premiita kune kun la usonaj biokemiistoj Marshall W. Nirenberg kaj Robert W. Holley)
1979		Teresa Bojaxhiu, M.C.	26-a de aŭgusto 1910 Skopjo, Otomana Imperio	5-a de septembro 1997 Kolkato, Okcidenta Bengalio	Paco	«Pro ŝia laboro por alporti helpon al suferanta homaro.»
1983		Subrahmanjan Ĉandrasekar	19-a de oktobro 1910 Lahoro, Panĝabio	21-a de aŭgusto 1995 Ĉikago, Ilinojso, Usono	Fiziko	«Pro liaj teoriaj studoj pri la gravaj fizikaj procezoj rilataj al la strukturiĝo kaj evoluado de la steloj.»(Premiita kune kun usona astrofizikisto William Alfred Fowler)
1998		Amartja Kumar Sen	3-a de novembro 1933 Ŝantiniketan, Bolpur, Okcidenta Bengalio	—	Ekonomiko	«Pro liaj kontribuaĵoj al la bonfara ekonomiko.»
2009		Venkatraman «Venki» Ramakriŝnan	1-a de aprilo 1952 Ĉidambaram, Tamil-Nado	—	Ĥemio	«Pro studoj pri la strukturo kaj funkcio de la ribosomo.»(Premiita kune kun usona bioĥemiisto Thomas A. Steitz kaj izraela kristalografo Ada Yonath)
2014		Kailaŝ Satjarti	11-a de januaro 1954 Vidiŝa, Madja-Pradeŝo	—	Paco	«Pro sia lukto kontraŭ la subpremado de infanoj kaj junaj homoj kaj por la rajto de ĉiuj infanoj al edukado.»(Premiita kune kun Pakistana aktivulino Malala Yousafzai)
2019		Abiĝit Banerĝi	21-a de februaro 1961 Mumbajo, Maharaŝtro	—	Ekonomiko	«Pro lia eksperimenta esplormaniero por mildigi la tutmondan malriĉecon.»(premiita kune kun sia edzino Esther Duflo kaj la usona ekonomikisto Michael Kremer)

Kandidatoj

Bildo	Premiito	Naskiĝo	Morto	Jaroj nomumita	Citaĵo	Subtenantoj
Fiziko
	Ĉandrasekara Venkata Raman	7-a de novembro 1888 Tiruĉirapali, Tamil-Nado	21-a de novembro 1970 Bengaluro, Karnatako	1929, 1930	«Pro lia laboro en la kampo de luma disigo kaj la eltrovo de modifita disigo nome efiko Raman.»	Charles Fabry (1867–1945) Niels Bohr (1885–1962) Jean Baptiste Perrin (1870–1942) Orest Khvolson (1852–1934) Eugene Bloch (1878–1944) Louis de Broglie (1892–1987) Maurice de Broglie (1875–1960) Richard Pfeiffer (1858–1945) Ernest Rutherford (1871–1937) Johannes Stark (1874–1957) Charles Thomas Wilson (1869–1959)
	Megnad Saha	6-a de oktobro 1893 Dako, Bangladeŝo	16-a de februaro 1956 Nov-Delhio	1930, 1937, 1939, 1940, 1951, 1955	«Pro la elpenso de la joniza ekvacio de Saha, uzita por priskribi ĥemiajn kaj fizikajn kondiĉojn en steloj.»	Debendra Mohan Bose (1885–1975) Sisir Kumar Mitra (1890–1963) Arthur Compton (1892–1962)
	Arthur Edwin Kennelly*	17-a de decembro 1861 Colaba, Mumbajo, Maharaŝtro	18-a de junio 1939 Bostono, Masaĉuseco, Usono	1935	«Pro liaj kontribuaĵoj al la teorio de elektra dissendo kaj al la evoluado de internaciaj elektraj normoj.»	John Macgregor-Morris (1872–1959) Hans Zickendraht (1881–1956)
	Homi Ĝehangir Baba	30-a de oktobro 1909 Mumbajo, Maharaŝtro	24-a de januaro 1966 Blanka Monto, Alpoj, Francio	1951, 1953, 1954, 1955, 1956	«Pro lia eltrovo de la kaskada procezo de kosma radiado kaj de la disigo de Baba en kvantuma elektrodinamiko.»	Jacques Hadamard (1865–1963)
	Satjendra Nat Bose	1-a de januaro 1894 Kolkato, Okcidenta Bengalio	4-a de februaro 1974 Kolkato, Okcidenta Bengalio	1956, 1959, 1962, 1968, 1969	«Pro elpensi la fundamenton de la statistiko de Bose kaj la teorion de la kondensaĵo de Bose en kvantuma meĥaniko.»	Kedaresvar Banerĝi (1900–1975) Dolat Sing Kotari (1906–1993) Ŝibapratim Bagĉi (?) Anindja Dutta (?) M. G. K. Menon (1928–2016)
	Robert Hanbury Brown*	31-a de aŭgusto 1916 Aruvankadu, Tamil-Nado	16-a de januaro 2002 Andover, Hampŝiro, Britio	1965, 1966	«Pro la elpenso de la efiko de Hanbury Brown kaj Twiss, kiu gvidis al la kreo de intensecaj interferometroj.»	Emil Wolf (1922–2018) Louis de Broglie (1892–1987)
	Richard Quinn Twiss*	24-a de aŭgusto 1920 Ŝimla, Himaĉal-Pradeŝo	20-a de majo 2005 Sidnejo, Aŭstralio
Ĥemio
	Roger John Williams*	14-a de aŭgusto 1893 Ooty, Tamil-Nado	20-a de februaro 1988 Austin, Teksaso, Usono	1960	«Pro lia laboro pri vitaminoj, precipe pro eltrovi kaj izoligi la vitaminon B6, la lipoikan acidon kaj la avidinon.»	William Shive (1916–2001) Richard Ronald Eakin (n. 1938) Lowell Reed (1886–1966)
	Gopalasamudram Narajanan Ramaĉandran	8-a de oktobro 1922 Ernakulam, Keralo	7-a de aprilo 2001 Ĉenajo, Tamil-Nado	1964	«Pro elpensi la diagramon de Ramaĉandran por komprenigi la strukturo de peptidoj.»	Ĉandrasekara Venkata Raman (1888–1970)
	Tiruvengadam Raĝendram Seŝadri	3-a de februaro 1900 Kulitalai, Tamil-Nado	27-a de septembro 1975 Nov-Delhio	1966, 1968	«Pro lia esplorado pri oksigeno heterociklaj kombinaĵoj de oksigeno.»	N. Subba Rao (?) B. Jain (?)
Literaturo
	Joseph Rudyard Kipling*	30-a de decembro 1865 Monteto Malabar, Suda Mumbajo, Maharaŝtro	18-a de januaro 1936 Londono, Britio	1903, 1904, 1905, 1907		Edwin Arnold (1832–1904) William John Loftie (1839–1911) Charles Oman (1860–1946)
	Rabindranat Tagore	7-a de majo 1861 Kolkato, Okcidenta Bengalio	7-a de aŭgusto 1941 Kolkato, Okcidenta Bengalio	1913		Thomas Sturge Moore (1870–1944)
	Rabindranat Data	1-a de oktobro 1883 Kolkato, Okcidenta Bengalio	6-a de julio 1917 Kolkato, Okcidenta Bengalio	1916		Mano Gangedy (?) Raya Yatindra Chondhury (?)
	Sarvepali Radakriŝnan	5-a de septembro 1888 Tirutani, Tamil-Nado	17-a de aprilo 1975 Ĉenajo, Tamil-Nado	1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1952, 1956, 1957, 1958, 1960, 1961, 1962, 1963		Hjalmar Hammarskjöld (1862–1953) The Indian PEN-Club Nirmal Kumar Sidhanta (1929–2014) Hywel Lewis (1910–1992) Arthur John Arberry (1905–1969) Suniti Kumar Chatterji (1890–1977)
	James Cousins*	22-a de julio 1873 Belfasto, Norda Irlando	20-a de februaro 1956 Madanapalle, Andra-Pradeŝo	1935		Rabindranat Tagore (1861–1941)
	Hari Mohan Banerĝi			1936		Devadata Ramakriŝna Bandarkar (1875–1950)
	Bensadar Maĝumdar			1937, 1939		Sen Satyendranath (1909–?) Mukundadeb Chatterjee (?)
	Mohammad Hosain Khan — verŝajne Mohammad Habib (1895–1971)			1938		Por Hallström (1866–1960)
	Sanĝib Ĉoduri			1938, 1939		Mahmud Hasan (1897–1944) R. K. Danungo (?)
	Ŝri Aŭrobindo Gose	15-a de aŭgusto 1872 Kolkato, Okcidenta Bengalio	5-a de decembro 1950 Puduĉeri, Unia Teritorio Puduĉeri	1943		Francis Younghusband (1863–1942)
	Saĉidananda Routraj	13-a de majo 1916 Guruĝang, Odiŝo	21-a de aŭgusto] 2004 Kataka, Odiŝo	1959		Radakamal Mukerĝi (1889–1968)
	Lawrence Durrell*	27-a de februaro 1912 Ĝalandar, Panĝabio	7-a de novembro 1990 Sommières, Gard, Francio	1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1969, 1971		Hjalmar Gullberg (1898–1961) Wolfgang Iser (1926–2007) Paul Verniére (1916–1997) Erich Burck (1901–1994) Georg Luck (1926–2013) Paul Gerhard Buchloh (1922–1986) Henry Olsson (1896–1985) Harald Patzer (1910–2005) Haydn Trevor Mason (1929–2018)
	Gopal Sing	29-a de novembro 1917 Panaĝi, Goao	8-a de aŭgusto 1990 Panaĝi, Goao	1965		Karl Ragnar Gierow (1904–1982) Henrik Samuel Nyberg (1889–1974)
	Taraŝankar Bandjopadjaja	27-a de julio 1898 Labpur, Okcidenta Bengalio	14-a de septembro 1971 Kolkato, Okcidenta Bengalio	1971		Kriŝna Kripalani (1907–1992)

Vidu ankaŭ

• V. S. Naipaul, naskiĝinta en Trinidad kaj Tobago, brita Nobel-premiito kun barata deveno
• Listo de Nobel-premiitoj laŭ lando

• En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo List of Indian Nobel laureates en la angla Vikipedio.