Saponario
Saponario (Saponaria[1]) genro, kiu grupigas plantojn el la familio Kariofilacoj (Caryophyllaceae). Ilia nomo venas de la fakto, ke iliaj rizomoj entenas saponinon, kiuj ŝaŭmigas la akvon kaj ebligas uzi ilin kvazaŭ sapon. La kaliko estas senskvama ĉe bazo kaj la petaloj portas langeton, kio formas kroneton. Oni konas ĉirkaŭ 40 speciojn el tiu genro; ili plejofte vivas en la moderklimataj regionoj de Eŭrazio kun pli forta koncentriĝo en la Mediteranea areo.
 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Saponaria officinalis
| ||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||
| ||||||||||
| Saponaria L., 1753 | ||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||
Specioj
redakti- Saponaria atocioides Boiss. [2]
- Saponaria bargyliana Gomb. : Ĝi aperas nur en regionoj de Sirio kaj Libano.[2]
- Saponaria bellidifolia Sm.: Ĝi aperas nur en regionoj de Sirio kaj Libano. [2]
- Saponaria bodeana Boiss .[3]
- Saponaria caespitosa DC.: Ĝi aperas nur en Hispanio kaj Francio. [2]
- Saponaria calabrica Guss.: Ĝi aperas nur en Italio, en la balkana duoninsulo, en egea insularo kaj en Turkio. [2]
- Saponaria cerastoides Fisch. & C. A. Mey.: Ĝi aperas en Malgranda Azio. [2][3]
- Saponaria chlorifolia (Poir.) Kunze (Sin.: Cyathophylla chlorifolia (Poir.) Bocquet & Strid): Ĝi aperas nur en Grekio kaj en Turkio. [2]
- Saponaria cypria Boiss.: Ĝi aperas nur en Kipro. [2]
- Saponaria dalmasii Boissieu: Ĝi aperas nur en Turkio. [2]
- Saponaria glutinosa M. Bieb.: Ĝi aperas nur en Suda kaj Sudorienta Europo, en Nordafriko kaj en Turkio.
- Saponaria griffithiana Boiss. (Sin.: Pleioneura griffithiana (Boiss.)
- Saponaria halophila Hedge & Hub.-Mor.: Ĝi aperas nur en Turkio.
- Saponaria intermedia Simmler (Sin.: Saponaria haussknechti Ŝablono:Simmler; Saponaria sicula subsp. intermedia (Simmler) Chater: Ĝi aperas nur sur la balkana duoninsulo.
- Saponaria jagelii Phitos & Greuter :Ĝi aperas nur en Grekio.
- Saponaria kermanensis Bornm.: Ĝi aperas nur en Irano.
- Saponaria kotschyi Boiss.: Ĝi aperas nur en Turkio.
- Saponaria lutea L.: Ĝi aperas nur en Francio, Italio kaj Svislando.
- Saponaria mesogitana Boiss.: Ĝi aperas nur en Palestino kaj en Turkio.
- Saponaria ocymoides L. (kvazaŭ-ocima saponario); Ĝi aperas en mez- kaj sudokcidenta Eŭropo. (Flora Helvetica)
- Saponaria officinalis L. (oficina saponario); Oni trovas ĝin en Eŭropo kaj okcidenta Azio. (Flora Helvetica)
- Saponaria orientalis L.: Ĝi aperas nur en Sudokcidenta Azio.
- Saponaria pachyphylla Rech.f.: Ĝi aperas en Afganistano kaj Pakistano.
- Saponaria pamphylica Boiss. & Heldr.: Ĝi aperas nur en Turkio.[2]
- Saponaria picta Boiss.: Ĝi aperas nur en Turkio.[2]
- Saponaria pinetorum Hedge: Ĝi aperas nur en Turkio.[2]
- Saponaria prostrata Willd.: Ĝi aperas nur en Turkio.[2]
- Saponaria pumila Janch.; Sin.: Saponaria pumilio (L.) A. Braun non Boiss.: Ĝi aperas nur en Malgranda Azio.[2]
- Saponaria pumilio Boiss. (Sin.: Saponaria pulvinaris Ŝablono:Boiss.): Ĝi venas nur en Proksima Azio. />
- Saponaria sicula Raf.: Ĝi aperas nur sur la balkana duoninsulo, en Alĝerio, sardenio kaj Sicilio.[2]
- Saponaria stenopetala Rech.f.: Ĝi aperas en Afganio.[3]
- Saponaria stranjensis Jordanov: Ĝi aperas nur en Bulgario.[2]
- Saponaria subrosularis Rech.f.: Ĝi aperas nur en Pakistano.[3][4]
- Saponaria syriaca Boiss.: Ĝi aperas nur en Turkio.[2]
- Saponaria tridentata Boiss.: Ĝi aperas nur en Malgranda Azio.[2]
- Saponaria viscosa C. A. Mey.: Ĝi aperas en Armenio kaj en Irano.[2][3]
Hibridoj:[5]
- Saponaria ×lempergii Wocke (Saponaria cypria × Saponaria haussknechti)
- Saponaria ×olivana Wocke (Saponaria caespitosa × Saponaria pumila)
- Saponaria ×wiemanni Fritsch (Saponaria caespitosa × Saponaria lutea)
Tiuj subaj specioj ne plu estas konsiderataj kiel saponarioj:
- Gypsophila floribunda Person|(Kar. & Kir.) Turcz. ex Ledeb. (Sin.: Saponaria floribunda Person|(Kar. & Kir.) Boiss., Psammophiliella floribunda Person|(Kar. & Kir.) Ikonn. [6][7]
- Gypsophila makranica Person|(Rech.f.) Ghaz. (Sin. : Saponaria makranica Person|Rech.f.[6]
Literaturo
redakti- Fischer, Manfred. (2005) Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol: Bestimmungsbuch für alle in der Republik Österreich, in der Autonomen Provinz Bozen (germane), p. 341. ISBN 978-3-85474-140-4. OCLC 633621110.
- “”.
- “”.
Referencoj
redakti- ↑ Saponario en vortaro.net
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 Karol Marhold: Caryophyllaceae. Saponaria. In: Euro+Med Plantbase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Karl Heinz Rechinger: Saponaria. In: Karl Heinz Rechinger, Volker Melzheimer, W. Möschl, H. Schimann-Czeika: Flora Iranica. Flora des Iranischen Hochlandes und der umrahmenden Gebirge. No. 163. Caryophyllaceae II – Alsinoideae et Silenoideae. Akademische Druck- und Verlagsanstalt, Graz 1988, S. 196–205.
- ↑ Shahina A. Ghazanfar: Flora of Pakistan 175: Caryophyllaceae. Department of Botany, University of Karachi, Karachi 1986, Saponaria S. 100, HTML-Version bei efloras.org.
- ↑ Gudrun Simmler: Monographie der Gattung Saponaria. In: Denkschriften der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Wien. Band 85, 1910, S. 433–509, Ŝablono:Digitalisat.
- ↑ 6,0 6,1 Shahina Ghazanfar, Yasin J. Nasir: Flora of Pakistan 175: Caryophyllaceae. Department of Botany, University of Karachi, Karachi 1986, Gypsophila S. 89–99 (online).
- ↑ Lu Dequan, Nicholas J. Turland: Gypsophila. In: “”.