Arequipa
Arequipa[1] (gaztelaniaz aɾeˈkipa ahoskatua) Peruko hegoaldean eta barnealdean dagoen hiria da, herrialde osoko bigarren populatuena dena eta izen bereko departamenduko hiriburua. Hego Andeetako oasi batean kokatua dago(2.300 m itsasoz gainetik), El Misti izeneko sumenditik hurbil.
| Arequipa Ariqipa | |||
|---|---|---|---|
| hiri handia | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Peruko eskualdea | Arequipa departamendua | ||
| Peruko probintziak | Arequipa Province | ||
| Alkatea | Omar Candia Aguilar (en)  | ||
| Izen ofiziala | Ariqipa | ||
| Jatorrizko izena | Ariqipa | ||
| Posta kodea | 04 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 16°23′56″S 71°32′13″W / 16.398764°S 71.536883°W | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 650 km² | ||
| Altuera | 2.335 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 1.008.290 (2017) 201.508 (2007) | ||
| Dentsitatea | 1.551 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1540ko abuztuaren 15a | ||
| Telefono aurrizkia | 054 | ||
| Ordu eremua | UTC−05:00 | ||
| Hiri senidetuak | Florentzia, Guangzhou, Biella, Vancouver, Zibo, Corrientes, Arica, Iquique, São Paulo, Ponta Grossa, Lins, El Tocuyo (en) , Moyobamba, Londres, Mexiko Hiria, Guadalajara, Charlotte, La Paz, Oaxaca eta Monterrey | ||
La Ciudad Blanca ezizena eman diote eta 2000. urtean UNESCOk herrigune historikoa Gizateriaren Ondaretzat izendatu zuen.
Artzapezpikutegia da. Merkataritza gune garrantzitsua da eta Ehungintza eta janari industria ditu.
Klima
aldatu  Datu klimatikoak (Arequipa (1961–1990, muturrekoak 1892–egun)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 29.5 | 29.7 | 26.6 | 26.4 | 32.0 | 26.2 | 28.0 | 26.8 | 27.0 | 26.1 | 27.8 | 27.2 | 32.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 21.8 | 21.4 | 24.2 | 24.7 | 22.3 | 21.7 | 21.7 | 22.2 | 22.7 | 22.8 | 22.7 | 22.5 | 22.6 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 8.5 | 8.7 | 8.3 | 7.1 | 6.2 | 5.4 | 5.2 | 5.4 | 6.2 | 6.4 | 6.6 | 7.6 | 6.8 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | 0.9 | 0.0 | 0.0 | -2.0 | 0.0 | -1.1 | -3.7 | -0.2 | 0.0 | 0.1 | 0.0 | 2.0 | -3.7 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 27.5 | 39.9 | 20.6 | 0.6 | 0.1 | 0.1 | 0.0 | 1.0 | 0.8 | 0.2 | 1.0 | 4.7 | 96.5 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 4.8 | 5.6 | 4.5 | 0.4 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.3 | 0.1 | 0.2 | 1.6 | 17.7 |
| Eguzki orduak | 223.2 | 189.3 | 244.9 | 294.0 | 288.3 | 291.0 | 291.4 | 310.0 | 297.0 | 303.8 | 309.0 | 291.4 | 3333.3 |
| Hezetasuna (%) | 52 | 59 | 58 | 48 | 41 | 45 | 44 | 43 | 42 | 39 | 39 | 43 | 46 |
| Iturria (1): NOAA,[2] | |||||||||||||
| Iturria (2): Deutscher Wetterdienst (hezetasuna, prezipitazio-egunak eta eguzkia),[3] Météo Climat (errekorrak)[4] | |||||||||||||
Historia
aldatuEspainiarrek sortu zuten, Manuel de Carvajalen eskutik, 1540 urtean. Arequipa izugarri hazi zen Potosíko zilar meatzeak aurkitu zirenetik, haien itsasorako bidearen erdian izaki. XIX. mendearen bukaera arte bakartu samar egon delarik, arkitektura kolonialeko eraikuntza asko gorde ditu. Hiru lurrikara handi jasan ditu (1868, 1958 eta 1960).
Pertsonaia ezagunak
aldatu- Mario Vargas Llosa (1936), idazlea.
- Víctor Andrés Belaúnde (1883), Nazio Batuen Batzar Nagusiko presidentea.
- José Manuel de Goyeneche (1776), militar eta diplomatikoa.
Ondarea
aldatu- Arequipako katedrala, XVII. mendekoa.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Berria. Estilo Liburua. .
- ↑ (Ingelesez) National Oceanic and Atmospheric Administration. Arequipa Climate Normals 1961–1990. .
- ↑ (Alemanez) Deutscher Wetterdienst. Klimatafel von Arequipa, Prov. Arequipa / Peru. .
- ↑ (Frantsesez) Météo Climat. Station Arequipa. .
Kanpo estekak
aldatu- (Gaztelaniaz)Arequipako udal webgunea
