Gore Vidal

Eugene Luther Gore Vidal (West Point, New York, 1925eko urriaren 3a, Los Angeles, Kalifornia, 2012ko uztailaren 31) idazle estatubatuarra izan zen. Eleberriak, antzerki lanak, zinemarako gidoiak eta saiakerak sortu zituen. 1948an argitara eman zuen The City and the Pillar eleberria XX. mendeko nobelagintzan mugarrietako bat izan da. Ameriketako Estatu Batuetako gobernuaren politikarekiko jarrera kritikoa agertu ohi zuen inongo konplexu barik.

Gore Vidal
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	West Point, 1925eko urriaren 3a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Hollywood Hills, 2012ko uztailaren 31 (86 urte)
Hobiratze lekua	Rock Creek Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Aita	Eugene Luther Vidal
Ama	Nina S. Gore
Ezkontidea(k)	Howard Austen
Bikotekidea(k)	ikusi Howard Austen
Hezkuntza
Heziketa	Phillips Exeter Academy (en) Sidwell Friends School (en) St. Albans School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea, aktorea, gidoilaria, eleberrigilea, saiakeragilea, idazlea, literatura-kritikaria, saiakeragilea, zientzia-fikzio idazlea, politikaria, kazetaria, prosalaria, iritzi-kazetaria eta autorea
Lan nabarmenak	ikusi Myra Breckinridge (en)
Jasotako sariak	ikusi National Book Award  (1993) Edgar Awards  (1955) Arte eta Letren zalduna National Book Award  (2009) National Book Critics Circle Award in Criticism
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia Writers Guild of America, West (en)
Mugimendua	postmodern literature (en)
Izengoitia(k)	Edgar Box
Genero artistikoa	saiakera drama
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Ameriketako Estatu Batuetako Itsas Armada
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata

1993an Estatu Batuetako Liburu-Sari Nazionala eskuratu zuen, "United States Essays, 1952-1992" saiakera liburuengatik.

West Point militar ikastegian jaio zen, non aita hegazkin-irakaslea baitzen. Gaztetxo zenetik literaturak eta politikak erakarri zuten, amaren aldeko aitona Thomas P. Gorek eraginik, Oklahomako senatari izan baitzen, eta harekin bizi izan baitzen 10 urte zituela gurasoek dibortzio egin zutenez geroztik.

Exeter, New Hampshireko Phillips ikastegian burutu zituen ikasketak, 1943an graduatu baitzen, eta hamazazpi urte zituela armadan sartu zen, non zerbitzu eman baitzuen II. Munduko Gerran.

19 urterekin, Ozeano Barean zela, "Williwaw" idatzi zuen, haren lehenengo eleberria, 1946koa, eta bi urte geroago kritikarien txaloa jaso zuen "The city and the Pillar" lanarengatik, protagonista homosexuala izaki, urte inguru haietan zeresan handia emandako lana.

1952an "The Judgment of Paris" elaberria idatzi zuen, eta ondoren urte sail bat idazteari utzita eman zuen, bitartean Hollywoodeko estudioentzat lan egiteari ekin baitzion.

Lanak

Saiakerak eta ez fikzioa

• Rocking the Boat (1963)
• Reflections Upon a Sinking Ship (1969)
• Sex, Death and Money (1969)
• Homage to Daniel Shays (1972)
• Matters of Fact and of Fiction (1977)
• The Second American Revolution (1982)
• Armageddon? (1987)
• At Home (1988)
• A View From The Diner's Club (1991)
• Screening History (1992) ISBN 0-233-98803-3
• Decline and Fall of the American Empire (1992) ISBN 1-878825-00-3
• United States: essays 1952-1992 (1993) ISBN 0-7679-0806-6
• Palimpsest: a memoir (1995) ISBN 0-679-44038-0
• Virgin Islands (1997)
• The American Presidency (1998) ISBN 1-878825-15-1
• Sexually Speaking: Collected Sex Writings (1999)
• The Last Empire: essays 1992-2000 (2001) ISBN 0-375-72639-X
• Perpetual War for Perpetual Peace or How We Came To Be So Hated, (2002) ISBN 1-56025-405-X
• Dreaming War: Blood for Oil and the Cheney-Bush Junta, (2002) ISBN 1-56025-502-1
• Inventing a Nation: Washington, Adams, Jefferson (2003) ISBN 0-300-10171-6
• Imperial America: Reflections on the United States of Amnesia (2004) ISBN 1-56025-744-X
• Point to Point Navigation : A Memoir (2006) ISBN 0-385-51721-1

Antzerkia

• Visit to a Small Planet (1957) ISBN 0-8222-1211-0
• The Best Man (1960)
• On the March to the Sea (1960-1961, 2004)
• Romulus (Friedrich Duerrenmatt idazlearen 1950eko Romulus der Große lanaren egokitzapena) (1962)
• Weekend (1968)
• Drawing Room Comedy (1970)
• An Evening with Richard Nixon (1970) ISBN 0-394-71869-0
• On the March to the Sea (2005)

Eleberriak

• Williwaw (1946) ISBN 0-226-85585-6
• In a Yellow Wood (1947)
• The City and the Pillar (1948) ISBN 1-4000-3037-4
• The Season of Comfort (1949) ISBN 0-233-98971-4
• A Search for the King (1950) ISBN 0-345-25455-4
• Dark Green, Bright Red (1950) ISBN 0-233-98913-7
• The Judgment of Paris (1952) ISBN 0-345-33458-2
• Messiah (1954) ISBN 0-14-118039-0
• A Thirsty Evil (1956) (narrazio laburrak)
• Julian]] (1964) ISBN 0-375-72706-X
• Washington, D.C. (1967) ISBN 0-316-90257-8
• Myra Breckinridge (1968) ISBN 1125979488
• Two Sisters (1970) ISBN 0-434-82958-7
• Burr (1973) ISBN 0-375-70873-1
• Myron (1974) ISBN 0-586-04300-4
• 1876 (1976) ISBN 0-375-70872-3
• Kalki (1978) ISBN 0-14-118037-4
• Creation (1981) ISBN 0-349-10475-1
• Duluth (1983) ISBN 0-394-52738-0
• Lincoln (1984) ISBN 0-375-70876-6
• Empire (1987 (1987) ISBN 0-375-70874-X
• Hollywood (1990) ISBN 0-375-70875-8
• Live from Golgotha: the Gospel according to Gore Vidal (1992) ISBN 0-14-023119-6
• Smithsonian Institution (1998) ISBN 0-375-50121-5
• The Golden Age (2000) ISBN 0-375-72481-8
• Clouds and Eclipses : The Collected Short Stories (2006) (narrazio laburrak; A Thirsty Evil (1956) lanaren berrargitarapena da, Clouds and Eclipses kontakizuna gaineratuta)

Gidoiak

• The Catered Affair (1956)
• I Accuse! (1958)
• Suddenly, Last Summer (1959)
• The Best Man (1964)
• Is Paris Burning? (1966)
• Last of the Mobile Hot Shots (1970)
• Caligula (1979)
• Dimenticare Palermo (1989)

Goitizena erabiliz

• A Star's Progress (edo Cry Shame!) (1950), Katherine Everard ezizena erabiliz
• Thieves Fall Out (1953) Cameron Kay ezizenarekin
• Death Before Bedtime (1953) Edgar Box ezizenarekin
• Death in the Fifth Position (1952) Edgar Box
• Death Likes It Hot (1954) Edgar Box

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gore Vidal

• New York Sound Posse, Gore Vidal eta Dennis Altman solasean. 2005eko azaroaren 7ko grabazioa (86 minutu, mp3 formatuan).
• The Gore Vidal Index, Harry Kloman
• AEBetako senatari izateko 1982ko kanpainako bideoa
• Who is Gore Vidal? Nor da Gore Vidal?, Planetout.com
• Truthdig.com, Hainbat elkarrizketa
• Gore Vidal Internet Movie Database Gore Vidal eta zinema
• 40 urtean egindako literatur eta saiakeren berri

• Datuak: Q167821
• Multimedia: Gore Vidal / Q167821