Herri-kultura

Herri-kultura terminoak herri xeheak (irakaskuntza akademikorik gabeko behe- edo erdi-mailako klasea, edo "plebe" antzinaroan) nagusiki sortu edo kontsumitutako kultura-patroi eta adierazpen artistiko eta literarioei egiten die erreferentzia, tradizioz goragokotzat eta oro har elitistatzat eta baztertzailetzat jo izan diren adierazpen-bitartekoetan zentratutako kultura akademiko, altu edo ofizialarekin kontrajarrita.

Jazza, Ameriketako Estatu Batuetako biztanle afroamerikar xumeenen artean jaioa, musika kultura garaikidean erabat txertatu da.

Historia

Historian zehar, eta biziraupen arrazoi nabarmenak eta eskura dauden baliabideak direla medio, kulturaren aurrerapenak eta aldaketak elite ekonomiko eta akademikoetan izan duen abangoardia ikusita, herri-kultura nahiko estatikoa izan da. Horrek, XIX. mendetik aurrera, pentsamendu nazionalistak herri-kultura talde-nortasunaren erreferentzia gisa erabiltzea eragin zuen, zeinu kultural horietan oinarritu baitzuen nazio edo lurralde bateko kide izatearen ideia.

XX. mendean zehar, hala ere, munduaren zati handi batean eskolatzearen hedapenak eta aisialdiko kulturaren agerpenak herri-kulturak nagusiki estatikoa zen izaera bertan behera uztea eragin dute, batzuetan abangoardia akademikoen sormena gainditzen duen elementu dinamizatzaile bilakatuz. Hala, komikiak — margolaritzaren eta literaturaren eremuan — edo jazzak musikaren eremuan, azkenean, bere izaera marjinala gainditu dute eta arte akademiko gisa ezarri dira.

Gazteak lan-merkatuan sartzeko adina atzeratu denez, errazagoa izan da kultura-produktuen sortzaile eta kontsumitzaile izatea, eta, gainera, berezko azpikulturak edo hiri-tribuak sortu dira, arte- eta filosofia-lehentasun espezifikoekin eta "mainstream" edo gehiengoaren pentsamendu-lerrotik urrun.

Herri-kulturaren edukien merkataritza-ustiapena, behin haren elementu urratzailetik aldenduta, elementu garrantzitsua da masa-kulturaren eraketan, eta garrantzi handiko faktore ekonomikoa musikaren, komikiaren edo bideo-jokoaren industrien bidez.

Agerpenak XX. mendean

Osotasunik gabe eta adibide gisa, honako hauek dira XX. mendeko herri-kulturaren agerpen aipagarrienetako batzuk:

• Musikan: tangoa, jazza, bluesa, reggaea, rapa, heavy metala, rocka, popa.
• Dantzaldian: hip-hopa, street dance eta beste hiri-genero batzuk.
• Arte plastikoetan: grafitia.
• Literaturan: generoko literatura deiturikoak: fantastikoa, nobela beltza, zientzia fikzioa.
• Adierazpen bide berrietan: komikia, animazioa, bideo-jokoak, rol jokoak.

Erreferentziak

• Datuak: Q131265
• Multimedia: Popular culture / Q131265