Jelena Bonner

Jelena Georgievna Bonner (errusieraz: Елена Георгиевна Боннэр; Merv, 1923ko otsailaren 15a - Boston, 2011ko ekainaren 18a) sobietar giza-eskubideen aldeko ekintzailea izan zen.

Jelena Bonner
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Mary, 1923ko otsailaren 15a
Herrialdea	Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna Errusia
Heriotza	Boston, 2011ko ekainaren 18a (88 urte)
Hobiratze lekua	Vostryakovo Cemetery (en)
Heriotza modua	: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Aita	Levon Kocharian
Ama	Ruth Bonner
Ezkontidea(k)	Andrei Sakharov
Seme-alabak	ikusi Tatiana Yankelevich (en)
Hezkuntza
Heziketa	Saint Petersburg Lyceum 239 (en) San Petersburgoko Estatu-Unibertsitatea
Hizkuntzak	errusiera ingelesa armeniera
Jarduerak
Jarduerak	Disidentzia, giza eskubideen aldeko ekintzailea, pediatra eta idazlea
Jasotako sariak	ikusi Order of Tomáš Garrigue Masaryk, 2nd class  (2003) Order of the Patriotic War 2nd class Rafto Prize  (1991) Giuseppe Motta Medal  (2004) Hannah Arendt Prize  (2000) Robert Schuman Domina  (2001) Order of the Cross of Terra Mariana, 3rd Class Commander with Star of the Order of Merit of the Republic of Poland Medal "For the Victory over Germany in the Great Patriotic War 1941–1945" Badge "Excellence in Healthcare of the USSR" Honorary doctor of the University of Ottawa honorary doctor of Brandeis University
Kidetza	human rights movement in the Soviet Union (en)
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Ekialdeko Frontea Bigarren Mundu Gerran
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista

Turkmenistango Sobietar Errepublika Sozialistan jaio zen, Lusik Georgiyevna Alikhanova izenarekin. Aita, Gevork Alikhanyan, Armeniako Alderdi Komunistaren sortzailea eta Cominterneko kidea izan zen, eta ama, Ruth Bonner, judu komunista. Gevork 1937an exekutatu zuten Stalinen Purga Handian, eta Ruth espetxeratu eta erbesteratu egin zuten. Jelena erizaina izan zen Bigarren Mundu Gerran eta bi aldiz zauritu zuten. Gerra ostean pediatria ikasi zuen Leningraden.

Medikuntza ikasten Ivan Semionov bere lehen senarra ezagutu zuen, bi seme-alaba izan zituzten eta 1965ean dibortziatu ziren. 1970ean Andrei Sakharovekin ezkondu zen.

1940ko hamarkadan preso politikoei eta haien familiei laguntzen hasi zen. 1970ean, Kalugako epaiketan, Andreik eta Jelenak Natan Xaranski ezagutu zuten, eta heriotzara kondenatutako juduak defendatzen hasi ziren, bahitutako hegazkin batean Sobietar Batasunetik ihes egiten saiatzeagatik. 1970eko hamarkadan, mendebaldeko herrialdeen presioei esker, kanpora bidaiatu ahal izan zuen gerra-zauria tratatzeko. 1975ean, Oslon jaso zuen senarrari emandako Bakearen Nobel Saria. Sobietar Batasuneko agintariek Sakharov ez zioten bidaiatzen utzi. Moskuko Helsinki Taldeko kide fundatzailea izan zen 1976an.

1980ko hamarkadan Gorky hirian Sakharov erbestean zegoela, Jelena bere senarraren eta munduaren arteko lotura izan zen. 1986an senar-emazteak Moskura itzuli ahal izan ziren eta 1989an Andrei hil ondoren Jelenak Andrei Sakharov Fundazioa sortu zuen.

Giza eskubideen alde borrokatzen jarraitu zuen eta Boris Jeltsin babestu zuen 1993an, nahiz eta 1994an Txetxeniako Gerraren aurka agertu zen. 2010ean "Putinek alde egin behar du" manifestua sinatu zuen.

• Datuak: Q446808
• Multimedia: Yelena Bonner / Q446808