Klemente I.a
Klemente I.a[1] edo Klemente Erromakoa (latinez: Clemens Romanus; antzinako grezieraz: Κλήμης Ῥώμης, Klēmēs Rōmēs; Erroma, c. 35 - † Kersoneso, 99) Eliza Katolikoaren Aita Santua izan zen 88 eta 99 urteen bitartean[2]. Ireneok eta Tertulianok Erromako Apezpiku gisa aipatzen dute, 88. urtean hasita eta 99.ean amaituta. Elizaren lehen Aita Apostolikotzat hartzen da, Polikarpo eta Ignazio Antiokiakoarekin batera hiru nagusietako bat[3].
| Klemente I.a | |||
|---|---|---|---|
 (1000(e)ko hamarkada) | |||
88 - 99 ← Kleto - Evaristo → | |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Erroma, I. mendea | ||
| Herrialdea |  Antzinako Erroma | ||
| Heriotza | Khersoneso, 99 ( urte) | ||
| Hobiratze lekua | Basilica of San Clemente (en)  | ||
| Heriotza modua | giza hilketa: exekuzioa itoza | ||
| Familia | |||
| Aita | Titus Flavius Sabinus | ||
| Ama | Arrecina | ||
| Haurrideak | ikusi
| ||
| Hezkuntza | |||
| Hizkuntzak | latina | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | teologoa eta apaiz katolikoa | ||
| Lantokia(k) | Erroma | ||
| Lan nabarmenak | ikusi
| ||
| Santutegia | |||
| Azaroaren 23 | |||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Erlijioa | Erromatar Eliza Katolikoa | ||
Xehetasun gutxi ditugu Klementeren bizitzaren inguruan. Esaten da Petri Apostoluak kontsakratu zuela, eta badakigu Erroman Elizako kide nabarmena izan zela I. mendean, kristautasuna hasi berria zenean. Elizako lehen zerrendek diote Erromako bigarren edo hirugarren apezpikua izan zela. Eliza Katolikoak dio laugarren aita-santua izan zela. Liber Pontificalisaren arabera, Klemente Grezian hil zen, Trajano enperadorearen hirugarren urtean (hau da, 101ean). Eusebiok bere Elizaren Historiari buruzko liburuan esaten du Erromako hirugarren apezpikua izan zela eta Paulo Tarsokoaren ondokoa zela[4]. Heresien Aurka liburuan, Ireneok dio Klemente Kletoren ondorengoa (Erromako hirugarren apezpikua) izan zela, eta Apostoluen gertukoa zela[5].
Klementeren benetako idazki bakarra Korintoko elizara (1 Klemente) bidali zuen gutuna da, Korintoar elizako presbitero batzuk bota zituzten eztabaida bati erantzuteko. Klementek esan zuen presbiteroen autoritatea Elizako agintari zela, apostoluek hala izendatu zituztelako. Bere gutuna, Itun Berritik kanpo gordetzen diren dokumentu kristau zaharrenetako bat, elizan irakurtzen zen, beste epistola batzuekin batera; epistola horietako batzuk geroago pasatu ziren kristau-kanonaren parte izatera. Lan horiek izan ziren kleroaren agintaritza apostolikoa berresten lehenak. Bigarren epistola bat, 2 Klemente, bere garaian modu polemikoan esleitu zitzaion Klementeri, nahiz eta azken azterketek iradokitzen duten beste autore baten homilia dela. Klementear-literatura ospetsuan, Klemente da apostoluek Elizari irakasten dioten bitartekaria[6].
Tradizioaren arabera, Trajano enperadorearen agindupean espetxeratu zuten Klemente; denbora horretan, espetxeko kideen artean ministerio bat zuzendu zuela esaten da. Gero exekutatu egin zuten, aingura bati lotu eta itsasora bota zuten. Eliza kristau askotan, Klemente santutzat jotzen dute, eta marinelen patroitzat hartzen dute. Azaroaren 23an Eliza Katolikoan, Komunio Anglikanoan eta Eliza Luteranoan izango da. Ekialdeko kristautasun ortodoxoan, bere festa azaroaren 24an edo 25ean ospatzen da.
Bizitza
aldatuLiber Pontificalisek zerrenda bat aurkezten du[7], Lino bigarrena Erromako gotzainen ildoan egiten duena, Petri lehena dela; baina, aldi berean, Petriok bi gotzain, Lino eta Kleto, ordenatu zituela komunitatearen apaiz-zerbitzurako, eta hark otoitzari eta predikazioari eskaini ziela, eta Klementeri esleitu ziola bere taldea. Tertulianok Klemente Petriren hurbileko ondorengoa zela uste zuen[8]. Bere lanetako batean, Jeronimok honela izendatu zuen Klemente: "Erromako laugarren gotzaina Petriren ondoren, bigarrena Lino eta hirugarrena Kleto izan ziren, nahiz eta latindar gehienek uste duten Klemente izan zela apostoluaren atzetik bigarrena"[9]. Klemente Linoren eta Kletoren atzetik agertzen da Ireneo Lyongoaren lehen kontaketan (c. 180), eta atzetik Eusebio Zesareakoa[10].
Lehenengo ondorengotza-zerrendek Klemente izendatu dute Petriren[11], lehen, bigarren edo hirugarren oinordeko. Hala ere, zerrenda horietan sartzearen esanahia oso eztabaidagarria izan da. Batzuek uste dute I. mendean jadanik presbitero-gotzainak zeudela, baina ez dagoela Erroman gotzain monarkiko baten probarik hain goiz. Hala ere, ez dago frogarik II. mendearen bigarren erdian eliza-antolamenduan aldaketarik izan zenik, eta horrek esan nahi du apezpiku berri edo monarkiko bat sortzen ari zela[12].
III. eta IV. mendeetan hasi zen tradizioaren arabera, Paulok Filipostarrei Gutuna 4:3 delakoan aipatzen duen Klemente bera dela, Kristoren lankide bat. XIX. mendearen erdialdean Tito Flavio Klementeren liberto gisa identifikatzen bazen ere, lehengusuarekin, Domiziano enperadorearekin, kontsul izan zen, baina identifikazio hori, iturri zahar bakar batek ere iradokitzen ez duena, gero laguntza galdu zuen. II. mendeko Hermasen artzainak Klemente aipatzen du, beste eliza batzuekin komunikatzea helburu zuena; ziurrenik Klemente I.aren aipamena izango da.
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia. 129. araua: Aita santuen izenak. .
- ↑ Cross, F. L., ed. (2005). The Oxford dictionary of the Christian Church. (3rd ed. rev. argitaraldia) Oxford University Press ISBN 978-0-19-280290-3. (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Catholic Encyclopedia (1913)/Pope St. Anacletus - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Nicene and Post-Nicene Fathers: Series II/Volume I/Church History of Eusebius/Book III/Chapter 4 - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Ante-Nicene Fathers/Volume I/IRENAEUS/Against Heresies: Book III - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ Cross, F. L., ed. (2005). The Oxford dictionary of the Christian Church. (3rd ed. rev. argitaraldia) Oxford University Press ISBN 978-0-19-280290-3. (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) Loomis, Louise Ropes. (2006). The Book of the Popes (Liber Pontificalis). Arx Publishing, LLC ISBN 978-1-889758-86-2. (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ Alexander Roberts, James Donaldson. (1903). The ante-Nicene Fathers. New York, Scribner's Sons (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Nicene and Post-Nicene Fathers: Series II/Volume III/Lives of Illustrious Men/Jerome/Clemens the bishop - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Nicene and Post-Nicene Fathers: Series II/Volume I/Church History of Eusebius/Book III/Chapter 4 - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ Schaff, Philip; Schaff, David S. (David Schley). (1882-1910). History of the Christian church. New York : Charles Scribner's Sons (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
- ↑ (Ingelesez) «Catholic Encyclopedia (1913)/Bishop - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2024-04-10).
