Montenegroko Printzerria-Gotzaindegia

Montenegroko Printzerria-Gotzaindegia Balkanetako estatu teokratiko bat izan zen, Europako hego-ekialdean, 1697 eta 1852ko martxoaren 13 artean egon zena, Danilo I.ak desegin zuenean, Montenegroko Printzerria aldarrikatu zuena. Elizgizon ortodoxoak otomandar jaurerria izaten jarraitzearen ondorioz sortu zen, eta horrek Cetinje parrokia Errusiar protektoratu bihurtu zuen, apezpiku metropolitarren agindupean (Vladika, "Printze-apezpiku" gisa ere itzulia).

Montenegroko Printzerria-Gotzaindegia Владикат Црна Гора Vladikat Crna Gora
1516 – 1696 1696 – 1852 1516 – 1852 1696 – 1852
Teokrazia Monarkia erdi-konstituzionala (1756-1852) Errusiar protektoratu
Montenegroko Printzerria-Gotzaindegia 1812an
Geografia
Hiriburua	Cetinje
Biztanleria	60 000 biz.
Azalera	1851ean 5.475 km²
Ordu eremua	UTC+1
Ekonomia
Dirua	Perun montenegroar
Kultura
Hizkuntza(k)	montenegroera eta serbiera
Erlijioa	Kristautasun ortodoxoa
Historia
Garai historikoa	Aro Modernoa 1697 - 1789 Aro Garaikidea 1789 - 1852 XVII. mendea - XIX. mendea
Ezarria (de iure)	1516
Ezarria (de facto)	1696
Printzerrirako igoera	1852ko martxoaren 13a
← Aurrekoa Zetako Printzerria Ondorengoa → Montenegroko Printzerria

Lekuaren toponimia

Estatua ia Eliza Ortodoxoak gobernatzen zuen, Petrović-Njegoš familiaren zaintzapean. Historiografian gehien erabiltzen den izena Cetinjeko metropolia da (Цетињска митрополија). Funtzionario politiko gorena Metropolitana (Vladika, errusieraz) bezala ezagutzen zen, nahiz eta Printze-Apezpiku gisa ere itzulia izan. Danilo I.ak (1697 - 1735 ) bere buruari "Danilo, Cetinjeko metropolia, Njegoš, serbiar lurreko dukea" eta...") deitzen zion bere buruari. Bjelopavlićka Lautadaelkartu ondoren, Pedro I.aren agintean, estatuari ofizialki Montenegro eta muinoak. Danilo I.ak 1855ean idatzitako kode batean espresuki adierazten da libreko knjaz (duke, printze) eta gospodar (jauna) dela.

Historia

Istorioa Danilo Šćepčević-ekin hasten da, Cetinjeko apezpikua, zeina Montenegroko hainbat klanekin bat egin zuen Europako hego-ekialdeko zatirik handiena okupatu zuen Otomandar Inperioaren aurkako borrokan. Vladika Danilo Petrović-Njegoš etxeko lehena izan zen, Cetinjeko apezpiku metropolitarraren kargua izango zuena 1851 arte, Montenegro Danilo Petrović-Njegošren menpeko printzerdi sekular bihurtu zen arte. Gainera, monarkia laburra bihurtu zen 1767 eta 1773 artean aldi baterako ezabatu zenean, Šćepan Mali inposatzaileak., Errusiako enperadore gisa planteatu eta bere burua "Montenegroko jaun" koroatu zuen.

Egoera eta bilakaera

Lurraldea, txikia eta oso menditsua, oso pobrea eta atzeratua zen. Ia labore-lurrik gabea, okupazio ekonomiko nagusia ardi eta ahuntz hazkuntza, inguruko lurraldeetan arpilatzea eta ganadu lapurreta zen. Gotzaindegiak ezin izan zuen bere populazioari eutsi, eta neurri batean emigratu behar izan zuen. Garai hartan ehun eta hogei mila biztanle inguru zituen, berrehun eta berrogei hiribildu zituzten hogeita hamasei leinutan banatuta. Errepideak falta zitzaizkion eta hiriburua ere monasterio batek eta etxe gutxi batzuek osatzen zuten.

Egoera politikoa ere ez zegoen argi: tokiko gerra-jauntxoek Otomandar Inperioarekiko independentzia aldarrikatu zuten, baina Ate Sublimeak lur hauek inperioaren parte hartzen zituen. Boterea klanetako buruek zuten nagusiki, eta lurreko jaun teorikoarekin eztabaidatzen zuten, hau da, gobernadorearen arerioa zen Cetinjeko apezpikuarekin. Montenegroko gobernua gutxienekoa zen eta ez zituen ohiko zereginak betetzen, hala nola zerga, justizia administrazioa, lurren kudeaketa edo mugak defendatzeko armada bat kontratatzea.

Mendearen hasieran, otomandar jaun errebeldeen mehatxu iraunkorrari egin behar izan zioten aurre, beren artean boterea lortzeko etengabe borrokan ari zirela eta Montenegroko lurraldea inguratzen zuten toki batzuk baitzituzten, hala nola Travnik, Scutari, Mostar eta Sarajevo.

1798an, Pedro I. apezpikuaren erregealdi luzean, leinuen batzar bat kode juridiko bat onartzeko eta auzitegi zentrala ezartzea lortu zuen, administrazio-zeregin batzuekin. Huts egin zuen, ordea, tribuak zergak ordaintzea, arpilatzeko espedizioak uztea edo elkarren arteko bakea sinatzea ados zezaten. Dirurik gabe, ezin izan zuen Funtzio Publikorik ezarri edo armadarik sortu. Justizia administrazioa klaneko nobleen eskuetan ere utzi zen, tradizio laikoen arabera administratzen zutenak.

1830ean klanek tradizioz apezpiku kargua betetzen zuten familia babesten zuten gobernadoreak hornitzen zituenaren gainetik. Gobernadoretza deuseztatu zuten, Radonjić familia dezimatu eta botere zentral mugatua Petrović-en esku geratu zen. Arerioak kentzea lortu zuen Petrović-ek, Pedro I.aren ilobak, heziketarik gabe eta gotzain kargua lortzeko fraide egin behar izan zuenak, Pedro II.a izena hartu zuen. Pedro II.ak ezin izan zituen tribuak menperatu edo haien erasoei amaiera eman, baina Administrazio Publikoaren ezarpenean aurrera egin zuen. Zeregin horretan Errusiaren laguntza izan zuen, zeinaren gobernuak tarteka diru-laguntzak ere bidali zizkion gotzainari.

1831n, batzar berri batek hamasei kideko Montenegroko Senatua sortu zuen, gotzaindegiak ordainduta eta Gobernua ordezkatuko zutenak. Klanen aurkakotasuna kentzeko, senatariak izendatzen zituzten aipagarrien artean. Guardia bat ere sortu zen, funtzio juridikoak eta mugazainak ere zituen polizia nazional baten ernamuina. Sasi-ofizial hauei ordaintzeko funtsak Errusiatik zetozen, 1833an zerga sistema bat ezartzeko saiakerek porrot egin baitzuten. Urte horretan bertan, apezpikuak Errusiara egindako bisita batek bere boterea indartu zuen eta diru-laguntzen igoera lortu zuen. 1833an gotzaindegiko lehen hezkuntzako lehen eskola ireki zen, baina hezkuntza ezin izan zen lurralde osora hedatu.

Pedro gotzaindegia zabaltzen saiatu zen, bai kostalderantz, Austriak aurka egin baitzuen Montenegroko edozein portu errusiar flotaren oinarri izango ote zen beldur baitzuen, bai barnealderantz Spuž, Podgorica eta Grahovo aldera. 1831 eta 1832 Montenegroko espedizioek Podgorica bereganatzeko porrot egin zuten. 1842an, otomandar gobernuak Grahovo lurralde neutral gisa tratatzea onartu zuen. Hedapen-espedizio hauek klanen etengabeko matxinadekin nahasten ziren, gotzainak zapaldu behar izan zituenak. Lortu zuen arren, gobernu zentralaren posizioak ahula eta Errusiaren menpe jarraitzen zuen.

Pedro tuberkulosiak jota hil zen 1851n, bere iloba Danilo, Errusian hezi eta erlijio prestakuntzarik gabe, apezpikuaren tronuaren oinordeko izendatu ostean. Zelibe jarraitzeko gogorik ez zuela ikusita eta eliz karguaren aurkako jarrera ikusita, Austriaren eta Errusiaren oniritzia eskatu zuen gotzaindegia Montenegroko Printzerrira bihurtzeko; botereen baimena lortu zuen, gotzaindegia printzerri bihurtu zen 1852.

Buruzagiak

Printze-apezpikuak

• Danilo I.a (1697-1735)
• Sava II.a (1735-1781)
• Vasilije II.a (1750-1766)
• Arsenije II.a (1781-1784)
• Petar I.a (1784-1830)
• Petri II.a (1830-1851)
• Danilo I.a (1851-1852)

Montenegroko guvernadur-rak

• Stanislav Popov Radonjić (1756-1758)
• Vukale Stanišić Radonjić (1758-1764)
• Jovan Stanišić Radonjić (1764-1803)
• Vukolaj Jovanov Radonjić (1803-1832)

Kanpo estekak

• Datuak: Q3324486
• Multimedia: Prince-Bishopric of Montenegro / Q3324486