Zerrenda:Euskalkiak eta azpieuskalkiak
Zerrenda honetan euskalkiak, azpieuskalkiak eta azpieuskalkietako hizkerak sailkatu ditugu, XXI. mendeko dialektologiako irizpideei jarraituz (Koldo Zuazo eta beste).
| Pedro Irizarren sailkapena | Koldo Zuazoren sailkapena |
|---|---|
|
|
|
██ Bizkaiera██ Gipuzkera██ Iparraldeko nafarrera██ Hegoaldeko nafarrera██ Ekialdeko nafarrera██ Mendebaleko naf.██ Lapurtera██ Zuberera██ Erronkaribarrera |
██ Mendebalekoa██ Erdialdekoa██ Nafarra██ Nafar-lapurtarra██ Zuberotarra██ Bonaparteren garaiko hedadura |
| MENDEBALDEKO NAFARRERA | |||
| Baigorri | Lapurdikoa | Aezkoa | |
|---|---|---|---|
| Aldude | Lekorne | Hazparne | |
| Baigorri | Lekorne | ||
| Bidarrai | Uztaritze | Ezpeleta | |
| Ortzaize | Itsasu | ||
| Kanbo | |||
| Milafranga | |||
| Uztaritze | |||
██ euskalki██ azpieuskalki██ hizkera██ aldaera
Euskalki hau XVIII. mendearen amaieran desagertu zen, eta, beraz, gaur egun desagertuta dago. Batasun handia zuen, nahiz eta hizkerak bereizten ziren ekialdean, erdialdean eta mendebaldean.
- Mendebalekoa
Euskalki honetan azpieuskalki hauek daude, dagozkien hizkerekin:
| BIZKAIERA | |||||
| Mendebaldekoa | Ekialdekoa | Gipuzkoakoa | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Arratia | Arratia | Markina | Elorrio | Bergara | Bergara |
| Iparraldekoa | Iparraldekoa | Eibar | |||
| Hegoaldekoa | Markina | Oñati | |||
| Arrigorriaga | Arrigorriaga | Ondarroa | Soraluze | ||
| Iparraldekoa | Zaldibar | Leintz | Aramaio | ||
| Hegoaldekoa | Leintz | ||||
| Bermeo | Bermeo | ||||
| Ekialdekoa | |||||
| Mendebaldekoa | |||||
| Gernika | Araba | ||||
| Durangaldea | |||||
| Gernika | |||||
| Orozko | |||||
| Otxandio | Legutio | ||||
| Olaeta | |||||
| Otxandio | |||||
| Ubide | |||||
| Plentzia | Ekialdekoa | ||||
| Hegoaldekoa | |||||
| Plentzia | |||||
Euskalki hau XX. mendearen amaieran desagertu zen, eta, beraz, gaur egun desagertuta dago. Batasun handia zuen, nahiz eta hizkerak bereizten ziren Bidankoze, Urzainki eta Uztarrozen (honek ere aldaera bat zuen Izaban).
Euskalki honetan azpieuskalki hauek daude, dagozkien hizkerekin:
| GIPUZKERA | |||||
| Iparraldekoa | Hegoaldekoa | Nafarroakoa | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Urolaldea | Aia | Goierri | Ataun | Aranatz | Dorrao |
| Azkoitia | Ekialdekoa | Etxarri | |||
| Azpeitia | Legazpi | Lizarraga | |||
| Deba | Mendebaldekoa | Unanu | |||
| Elgoibar | Urretxu-Zumarraga | Burunda | Altsasu | ||
| Errezil | Zaldibia | Bakaiku-Iturmendi | |||
| Itziar | Zegama | Olazti-Ziordia | |||
| Kostaldea | Urdiain | ||||
| Mutriku | |||||
| Beterri | Donostia | ||||
| Hernani | |||||
| Orio | |||||
| Usurbil | |||||
| Tolosaldea | Hegoaldekoa | ||||
| Iparraldekoa | |||||
| Mendebaldekoa | |||||
Euskalki honetan azpieuskalki hauek daude, dagozkien hizkerekin:
| IPARRALDEKO NAFARRERA | ||||
| Arakil | Araitz | Bortziriak | Ultzama | Gipuzkoakoa |
|---|---|---|---|---|
| Arbizu | Araitz | Bera | Ipar Anue | Arano |
| Irañeta | Areso | Doneztebe | Hego Anue | Errenteria |
| Lakuntza | Goiko Larraun | Etxalar | Atetz | Goizueta |
| Uharte | Beheko Larraun | Malerreka | Ipar Basaburua | Hondarribia |
| Leitza | Oronoz | Hego Basaburua | Irun | |
| Imotz | Oiartzun | |||
| Ultzama | ||||
| HEGOALDEKO NAFARRERA | ||||
| Sartadekoa | Sortaldekoa | Izarbeibar | ||
|---|---|---|---|---|
| Gulibar | Gulibar | Artzibar | Arriasgoiti | Gares |
| Txulapain | Ipar Artzibar | |||
| Oltza | Arakil | Hego Artzibar | ||
| Ihabar | Hego Esteribar | |||
| Gesalatz | Auritz | |||
| Goñerri | Eguesibar | |||
| Oltza | Erroibar | Aurizperri | ||
| Zizur | Ipar Erroibar | |||
| Hego Erroibar | ||||
| Lintzoain | ||||
| Esteribar | Ipar Esteribar | |||
| Erdi Esteribar | ||||
| Olaibar | ||||
| Iruñean hitz egiten den barietatea edozein sailkapenetatik kanpo geratzen da, inguruko barietateen konbergentzia bat delako | ||||
Euskalki honetan azpieuskalki hauek daude, dagozkien hizkerekin:
| LAPURTERA | ||
| Ainhoa | Arrangoitze | |
|---|---|---|
| Baztan | Iparraldekoa | Arrangoitze |
| Erdialdekoa | Arbona | |
| Hegoaldekoa | ||
| Donibane Lohizune | Iparraldekoa | |
| Erdialdekoa | ||
| Hegoaldekoa | ||
| Sara | Ahetze | |
| Sara | ||
| Senpere | ||
| Urdazubi | ||
| Zugarramurdi | ||
| EKIALDEKO NAFARRERA | ||||
| Aturrialdea | Garazi-Amikuze | Zaraitzu | ||
|---|---|---|---|---|
| Beskoitze | Beskoitze | Amikuze | Iparraldekoa | |
| Ekialdekoa | Ekialdekoa | |||
| Mendebaldekoa | Hegoaldekoa | |||
| Urketa | Arberoa | Iparraldekoa | ||
| Mendebaldekoa | ||||
| Ekialdekoa | ||||
| Hegoaldekoa | ||||
| Bardoze | ||||
| Garazi | Donibane Garazi | |||
| Ekialdekoa | ||||
| Erdialdekoa | ||||
| Mendebaldekoa | ||||
| Landibarre | ||||
| Oztibarre | ||||
| MENDEBALDEKO NAFARRERA | |||
| Baigorri | Lapurdikoa | Aezkoa | |
|---|---|---|---|
| Aldude | Lekorne | Hazparne | |
| Baigorri | Lekorne | ||
| Bidarrai | Uztaritze | Ezpeleta | |
| Ortzaize | Itsasu | ||
| Kanbo | |||
| Milafranga | |||
| Uztaritze | |||
Euskalki honek estandarizazio maila altua du eta, beraz, ez du azpieuskalkirik edo hizkerarik.
Erreferentziak
aldatu |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskara |
- Pedro Irizar (2008). Morfología Auxiliar del Verbo Vasco. www.euskaltzaindia.eus.
- Koldo Zuazo (2008). Euskalkiak: euskararen dialektoak. Elkar, 2008.
- Koldo Zuazo. Euskalkiak - Ezaugarriak. www.euskalkiak.com.