Hezur luzeetako epifisian kartilago-garapenean gertatzen den akatsa, nanismo-mota bat dakarrena
Akondroplasia (a, "gabe" + kondro, "kartilago" + plasia, "garapena" = kartilagoen garapen eza) hezurrei eragiten dion gaixotasuna da, nanismoaren eragile ohikoa. Gaixotasun honek garapen endokondrala duten hezurretan du eragina, eta batez ere hazkuntza azkarra dutenetan: tibia, femur eta humeroan
Akondroplasiaren lehenengo aztarnak Ingalaterran aurkitu ziren, orain dela 7000 urte baino gehiagoko eskeleto akondroplasiko bat aurkitu zen. AEBetan ere arrastoak aurkitu dira, 300 eta 500 urte bitarteko antzinatasunarekin.
Kartilagoaren ekoizpena blokeatuta dago eta ondorioz hezurrak laburregiak izango dira. Akondroplasia garatzen duten pertsonek, ezaugarri fenotipiko deigarriak dituzte, hala nola, desproportzionaltasun nabaria gorputz adarra eta enborraren artean edo hiperlordosi lunbarra. Alde zerbikalean, hezur muinaren konpresioa eman daiteke kanale errakideoaren txikitasunagatik, eta heriotza ere sor daiteke.
Akondroplasia sortzen duen genea 1994.urtean aurkitu egin zen.
Akondroplasia gaixotasun autosomiko eta gainartzailea da, intzidentzia 1/15000- 1/40000koa delarik. Homozigosian letala da. Sarkortasuna %100-koa da eta kasuen %80 de novo mutazioen ondorio dira. Mutazioak, 4. kromosomaren beso laburraren gene batean ematen dira (4p16.3).
Gene honek fibroblastoen hazkuntza faktorearen hartzaile bat kodetzen du: FGFR3 -a (3 domeinuko proteina).
Nahiz eta kasu gehienak de novo mutazioen ondorio izan, bi mutazio nagusitzen dira, hauek 1138. nukleotidoan ematen dira: batean, guaninaadenina batez ordezkatzen da eta bestean guanina zitosina bategatik.
FGFR3 proteina fibroblastoen hazkuntza faktorearen hartzailea da eta kondrozitoen hazkuntza eta ugaritzea kontrolatzen du.
Akondroplasian, funtzio irabazia gertatzen da, izan ere, hartzaile hau beti baitago aktibo. Beti aktibo dagoenez, ez du baimentzen hezurren hazkuntza egokia.
FGFR3 proteina mintz hartzailea da, 3 domeinu dauzka: estrazelularra, intrazelularra eta mintz artekoa. Hartzaile honek tirosina kinasa aktibitatea du eta beraz, hazkuntza faktorearekin elkartzean seinalizazio bidea piztuko da, eragina nukleora helduz. Nukleoan daukan eragin hau dela eta, kondrozitoen ugaritzea kontrolatuko du, baina mutazioa agertzen denean, hartzailea beti aktibo egongo da, nahiz eta hazkuntza faktorerik ez egon. Egoera honen ondorioz, kondrozitoen desberdintzapena ez da behar bezala burutuko eta hezurraren hazkuntzaren blokeoa eraginez.
Jaioaurretiko diagnostikoa: normalean, ekografien bidez jakin daiteke fetua akondroplasikoa den ala ez, baina gurasoetako batek akondroplasia badu, edo susmoren bat badago, froga genetikoak egiten dira errestrikzio entzimen bidez.
Jaio ondorengo diagnostiokoa: fenotipoa nahiko berezia eta deigarria da, beraz, jaio ondorengo diagnostikoa oso erraza da.
Bi tratamendu mota daude, lehena FGFR3-ren inaktibazioan datza, bere tirosina kinasa aktibitatea inhibituz edo hazkuntza faktorearekin lehiatzen duten antigorputzak erabiliz. Bigarrena hezurren luzatzea da, azken hau askoz ere eraginkorragoa da, baina ebakuntza nahiko konplikatua da.
Datuak: Q340594
Multimedia: Achondroplasia / Q340594