Arrazoitze zirkular

FALAZIAK

A silentio argudioa Ad antiquitatem argudioa Ad baculum argudioa Ad consequentiam argudioa Ad crumenam argudioa Ad hominem argudioa Ad ignorantiam argudioa Ad lazarum argudioa Ad logicam argudioa Ad misericordiam argudioa Ad nauseam argudioa Ad novitatem argudioa Ad populum argudioa Ad verecundiam argudioa Ex auctoritate argudioa Cum hoc ergo propter hoc Ondorio hutsala Oinarri eskaera Lastozko gizonaren falazia Falazia ekologiko Falazia naturalista Falazia genetiko Secundum quid

Arrazoitze zirkularra (latinez: circulus in probando, grezieraz: κύκλωι δείκνυσθαί) falazia logiko bat da, akats logiko bat, non argumentu baten premisa konklusioaren berdina edo antzekoa den. Beste modu batean esanda, baiespen bat babesteko ebidentzia edo arrazoi sendoak eman beharrean, arrazoitze zirkularrak ideia bera behin eta berriz errepikatzen du inolako informazio berririk aportatu gabe, hau da, baiespen baten premisa eta ondorioetatik independentea den froga edo oinarririk ez da gehitzen. Aldez aurretik aurkeztutako baiespen batetik abiatuta eta baiespen hori froga gisa erabilita frogatzen da argumentuaren egiatasuna.

Arrazoitzeko modu honek ez du baiespen baten egiatasuna eta faltsutasuna frogatzen, baina arrazoiketa zuzen baten ondorio logiko gisa agertzen da lehenengo momentu batean, eta, beraz, ondorioa ere egiazkoa bezala agertzen da. Gisa honetako argumentuek konbentzigarriak dirudite, izan ere, baiespena sostengatzen dela dirudi. Hala ere, ez dago baiespen hori sostengatzeko oinarri solidorik, behin eta berriz ideia berdinaren bueltan jarduten delako.

Formak

Arrazoiketa zirkularrak pausu bakarra edo pausu asko eduki ditzake, ondorioz, zenbait kasutan arrazoiketa baten zirkulartasuna identifikatzea zaila da, batik bat arrazoiketa katea luzea denean.

Urrats bat

a egia dela frogatu:

1. a → a

Ondorioa: a egiazkoa da.

Adibidea

• “Altuena, ederrena eta begi urdinak dituena naiz” frogatzeko.

1. “Altuena, ederrena eta begi urdinak dituena naiz”

Ondorioz, argi dago: “Altuena, ederrena eta begi urdinak dituena naiz.”

Bi urrats

Lehenengo kasua baino elaboratuagoa:

a egiazkoa dela frogatzeko:

1. a → b
2. b → a

Ondorioa: a egiazkoa da.

Adibidea

• “Gizakiak animaliak baino azkarragoak dira” frogatzeko.

1. “Gizakiak animaliak baino azkarragoak badira, orduan, animaliak ez dira gizakiak bezain azkarrak.”
2. “Animaliak gizakiak bezain azkarrak ez badira, orduan, gizakiak animaliak baino azkarragoak dira”.

Ondorioz, “Gizakiak animaliak baino azkarragoak dira.”

Hiru urrats

a egiazkoa dela frogatzeko:

1. a → b
2. b → c
3. c → a

Ondorioa: a egiazkoa da.

Adibidea

• “Estralurtarrak existitzen dira” demostratzeko:

1. “Estralurtarrak existitzen badira, orduan, estralurtarrak beste planeta batzuetan bizi dira.”
2. “Estralurtarrak beste planeta batzuetan bizi badira, orduan, estralurtarrak Lurrera beste planeta batzuetatik datoz.”
3. “Estralurtarrak Lurrera beste planeta batzuetatik etortzen badira, orduan, estralurtarrak existitzen dira.”

Ondorioz, estralurtarrak existitzen direla frogatuta gelditzen da.

Lau edo urrats gehiago

a egiazkoa dela frogatzeko:

1. a → b
2. b → c
3. c → d
4. d → a

Ondorioa: a egiazkoa da.

Adibidea

• Honakoa demostratzeko: 5 = 7:

1. 5 = 7 bada, orduan, 5 + 3 = 7 + 3.
2. 5 + 3 = 7 + 3 bada, orduan,5 + 3 - 3 = 7
3. 5 + 3 - 3 = 7 bada, orduan, 5 + 0 = 7
4. 5 + 0 = 7 bada, orduan, 5 = 7

Ondorioz, 5 = 7 izango da.

Erreferentziak

1. ↑ Guzman Rivera, Miguel Angel. (2013). El síndrome del simio parlante. Palibrio, 22 or. ISBN 978-1-4633-5173-1..
2. ↑ Marafioti, Roberto. (2008). De las falacias. Editorial Biblos, 27 or. ISBN 978-950-786-664-7..
3. ↑ Bryce Echenique, Alfredo. (1998). Crónica de una escritura inocente. Leuven University Press, 116 or. ISBN 90-6186-866-1..

Bibliografia

• Heinz Duthel (2015). Epistemología. University of Gerona.
• Marafioti, Roberto (2008). De las falacias (1 edición). Editorial Biblos. p. 27. ISBN 978-950-786-664-7.
• Fernández Sosa, Luis F. (1979). Comunicación. South-Western Publishing Company. p. 56