Berlindar (formatua)

Berlindarra (alemanez: Berliner) Europan 315 × 470 mm neurtzen duten egunkarien formatua da. Berlindarra formatu trinkoa eta tabloidea baino apur bat altuagoa eta marjinalki zabalagoa da; eta orri handikoa baino estuagoa eta motzagoa da. Espainian eta Latinoamerikan erabilitako aldaera bat compact formatua da (280 × 410 mm, gutxi gorabehera), funtsean egunkari bat, tabloide tamaina handixeago batean, nahiz eta zabalera mantendu.

Frantziako Le Temps egunkaria, berlindar formatuan argitaratua.

Etimologia

«Berlindar» izendapena Alemaniako hiriburutik dator, Berlindik. Berliner Zeitung egunkariari Berliner deitu ohi zaion arren, ez da formatu horretan inprimatzen. Izan ere, Alemaniako bi egunkari nazionalek bakarrik erabiltzen dute Berlindar formatua: Die Tageszeitung (normalean Taz bezala ezagutzen dena) eta Junge Welt (2004an formatua hartu zuena).

Berlindar formatua erabiltzen duten egunkariak

Europako egunkariak

Berlindar formatua Europako egunkari askotan erabiltzen da, besteak beste, Le Monde Frantzian, Le Temps Suitzan, La Repubblica, Il Giornale eta La Stampa Italian, El País eta El Mundo Espainian, De Morgen, Het Laatste Nieuws eta Grenz-Echo Portugalen.

Ipar Amerikako egunkariak

Journal and Courier Lafayetten (Indiana) egunkaria 2006ko uztailaren 31n hasi zen berlindar formatua erabiltzen. Formatu horretan inprimatu zen lehen egunkaria izan zen Ipar Amerikan.

Latinoamerikako egunkariak

Jornal do Brasil, 1891n sortutako egunkari brasildarra, 2006ko apirilaren 16tik hasi zen inprimatzen berlinera. Hasieran, kioskoetako salmentako edizioa bakarrik inprimatzen zen formatu horretan, baina, arrakastaren ondorioz, harpidedunentzako ediziora zabaldu zen, eta ordura arte formatu handian editatzen zen. Formatu horretan argitaratzen jarraitu zen 2009ra arte, eta orduan online argitaratu zen. 2008an, Salvador de Bahiako Correio (lehen Correio da Bahia) egunkariak Berlingo formatua hartu zuen, hori ere formatu handitik abiatuta.

Argentinan La Nación, La Voz del Interior, La Nueva Provincia, El Liberal eta El Día egunkariek erabiltzen dute formatua.

Txilen, berlindar formatuan argitaratzen diren egunkari nagusiak hauek dira: El Mercurio de Valparaíso (2002an utzi zuen broadsheet formatua), El Austral de Temuco (2008an utzi zuen tabloide formatua), Crónica Chillán, El Diario Austral de Los Ríos, El Austral de Osorno eta El Llanquitarhue (2011ko uztailean). 2011ko abuztuan aldaketa bera egin zuten El Mercurio de Antofagasta, El Mercurio de Calama eta El Diario de Atacama egunkariek. Copesa Taldeko La Tercera eta La Cuarto egunkariek formatua hartu zuten 2003an eta 2017an, hurrenez hurren, baina jatorrizko tabloide formatuari ekin zioten berriro 2019an. Argitaletxe bereko Pulso egunkari ekonomikoak 2011n egin zuen debuta formatu horrekin, 2018an La Tercera egunkarian sartu zuten eta 2019an tabloide bihurtu zen.

Perun, La República egunkaria 1980ko azaroaren 16an kaleratu zuten berlindar formatuan, eta gero, hamarkada haren amaieran, tabloide formatura murriztu zuten. 1998tik 2004ra arte berlindarrari heldu zion berriro, eta orduan itzuli zen tabloidera.

2011ko azaroaren 30ean, bere diseinu grafikoaren berritze bat zela eta, egunkaria bere jatorrizko formatu berlindarrera itzuli zen.

2016ko martxoaren 14tik aurrera, El Comercio egunkariak astelehenetik ostiralera hartu zuen berlindar formatua bere edizioetan.

El Diario Perú 21 egunkaria ere berlindar formatuan inprimatzen da.

2012ko otsailaren 6an, Medekkingo El Colombiano egunkariak bere 100 urteak ospatu zituen berlindar formatua hartuz, edizio errefilatu eta grapatu batean, modu tradizionalean izan zuen formatu unibertsala alde batera utziz.

2017ko urriaren 11n, Boliviako Los Tiempos bere 74. urteurrena ospatu zuen, XXI. mende hasiera baino lehenagotik bidelagun izan zuen maindire edo formatu estandarraren ordez, berlindar formatu erosoagoa eta modernoagoa jarriz irakurlearentzat.

Munduko beste leku batzuk

2010eko otsailean, Maurizioko Le Mauricien egunkariak Berlindar formatua hartu zuen, koloretako edukia zuena, eta formatu hori hartu zuen herrialdeko lehen arratsaldeko egunkaria izan zen.

Kanpo estekak

• Datuak: Q669935
• Multimedia: Berliner (newspaper format) / Q669935