Elia Kazan

Artikulu hau zinema zuzendariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Elia (argipena)».

Elia Kazan (grezieraz Ελία Καζάν, 1909ko irailaren 7 – 2003ko irailaren 28) greziar jatorrizko —Istanbulen (egungo Turkian) jaio bazen ere— Ameriketako Estatu Batuetako zinema eta antzerki zuzendaria zen.

Elia Kazan
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Konstantinopla, 1909ko irailaren 7a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak Grezia
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	New York, 2003ko irailaren 28a (94 urte)
Hobiratze lekua	Greenwood Union Cemetery (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Molly Kazan  (1932 -  1963) Barbara Loden  (1967 -  1980) Frances Kazan  (1982 -  2003)
Seme-alabak	ikusi Nicholas Kazan Chris Kazan (en)
Familia	ikusi Zoe Kazan (son's daughter (en) )
Hezkuntza
Heziketa	Williams College (en) Juilliard School (en) Yale School of Drama New Rochelle High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa greziera turkiera
Irakaslea(k)	Lucia Dunham (en) Lee Strasberg Harold Clurman
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, gidoilaria, zinema ekoizlea, idazlea, antzerki zuzendaria, zinema aktorea, errealizadorea, produktorea eta aktorea
Altuera	173 zentimetro
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Enplegatzailea(k)	New School (en)
Jasotako sariak	ikusi Directors Guild of America Award Zuzendari onenaren Oscar Saria  (1948) : Gentleman's Agreement Zuzendari onenaren Oscar Saria  (1955) : On the Waterfront Film onenaren Urrezko Globo Saria - Drama  (1955) : East of Eden Tony Award for Best Director  (1947) Tony Award for Best Director  (1949) Tony Award for Best Director  (1959) Kennedy Center Honors National Board of Review Award for Best Film Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan Ohorezko Oscar Saria  (1999) Donaldson Awards
Izengoitia(k)	Elia Kazan

Antzerkiari dagokionez, Tennessee Williamsen eta Arthur Millerren lan nagusiak zuzendu zituen: Williamsen The Glass Menagerie (1944) eta A Streetcar Named Desire (1951), eta Millerren All My Sons (1947) eta Death of a Salesman (1949).

Zinemagintzan ere zuzendari arrakastatsua izan zen. Bi Oscar irabazi zituen, 1947ko Gentleman's Agreement eta 1954ko On the Waterfront filmengatik. Sen handiko aktore andana aurkitu zuen: Marlon Brando eta James Dean, besteak beste.

Elia Kazanen salaketak

Bolada labur batean, Ameriketako Estatu Batutetako Alderdi Komunistako kidea izan zen. Hala ere, Stalinek egindako sarraskiek nazkaturik, 30eko hamarkadan alderdia utzi zuen. Gainera, ez zuen alderdikoek filmetan eskua sartzeko inolako saiorik onartzen.

50eko hamarkadan, halere, komunisten kontrako beldurra pil-pilean zegoenean, Kazanek Hollywoodeko hainbat komunista salatu zituen, amerikar ez ziren jardueretarako batzordearen aurrean (House Committee on Un-American Activities, ingelesez). Geroago azaldu zuenez, garai hartan uste zuen horrela jokatzea herrialdearen alde egiteko modu onena zela. Nolanahi ere, kritika mingotsak jaso behar izan zituen hasiera-hasieratik. 1999an, ohorezko Oscar saria eman ziotenean, zeresan handia piztu zen Hollywooden: batzuek uste zuten aspaldiko kontua izanda, haren lan artistikoak eskertzeko merezi zuela, baina beste batzuk ados ez, eta Kazanek Oscar jaso zuenean, ez zuten ezta txalotu ere egin.

Filmografia

Taula honetan ikus daitezke filmaren bi aktore, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak beste hizkuntza batera itzuli bada (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera):

Urtea	Filma	Antzezleak	Ekoizlea	Hizkuntzak
1937	People of the Cumberland	--	--
1945	A Tree Grows in Brooklyn	Dorothy McGuire, Peggy Ann Garner	20th Century Studios	gaztelaniaz: Lazos humanos frantsesez: Le Lys de Brooklyn
1947	Boomerang	Dana Andrews, Jane Wyatt	20th Century Studios	gaztelaniaz: El justiciero frantsesez: Boomerang !
1947	The Sea of Grass	Katharine Hepburn, Spencer Tracy	Metro-Goldwyn-Mayer	gaztelaniaz: Mar de hierba frantsesez: Le Maître de la prairie
1947	Gentleman's Agreement	Gregory Peck, Dorothy McGuire	20th Century Studios	frantsesez: Le Mur invisible
1950	Panic in the Streets	Richard Widmark, Paul Douglas	20th Century Studios	frantsesez: Panique dans la rue
1950	Pinky	Jeanne Crain, Ethel Barrymore	20th Century Studios	frantsesez: L'Héritage de la chair
1951	A Streetcar Named Desire	Vivien Leigh, Marlon Brando	Warner Bros.	gaztelaniaz: Un tranvía llamado Deseo frantsesez: Un tramway nommé Désir
1952	Viva Zapata!	Marlon Brando, Jean Peters	20th Century Studios	gaztelaniaz: ¡Viva Zapata! frantsesez: Viva Zapata !
1953	Man on a Tightrope	Fredric March, Terry Moore	20th Century Studios	gaztelaniaz: Fugitivos del terror rojo
1954	On the Waterfront	Marlon Brando, Karl Malden	Columbia Pictures	frantsesez: Sur les quais katalanez: La llei del silenci galizieraz: A lei do silencio
1955	East of Eden	James Dean, Raymond Massey	Warner Bros.	frantsesez: À l'est d'Éden katalanez: A l'est de l'edèn galizieraz: Ó leste do Edén
1956	Baby Doll	Karl Malden, Carroll Baker	--	frantsesez: La Poupée de chair
1957	A Face in the Crowd	Andy Griffith, Patricia Neal	Warner Bros.	gaztelaniaz: Un rostro en la multitud frantsesez: Un homme dans la foule katalanez: Un rostre en la multitud
1960	Wild River	Montgomery Clift, Lee Remick	--	gaztelaniaz: Río salvaje frantsesez: Le Fleuve sauvage katalanez: Riu Salvatge galizieraz: Río salvaxe (filme de 1960)
1961	Splendor in the Grass	Natalie Wood, Warren Beatty	Warner Bros.	gaztelaniaz: Esplendor en la hierba frantsesez: La Fièvre dans le sang katalanez: Esplendor a l'herba galizieraz: Esplendor na herba
1963	America America	Frank Wolff, Stathis Giallelis	Warner Bros.	gaztelaniaz: América, América frantsesez: America, America katalanez: Amèrica galizieraz: América, América
1969	The Arrangement	Kirk Douglas, Faye Dunaway	--	frantsesez: L'Arrangement katalanez: El compromís
1972	The Visitors	Patrick McVey, James Woods	--	gaztelaniaz: Los visitantes frantsesez: Les Visiteurs
1972	Whether To Tell The Truth	--	--
1976	The Last Tycoon	Robert De Niro, Tony Curtis	Paramount Pictures	gaztelaniaz: El último magnate frantsesez: Le Dernier Nabab

Kanpo estekak

• Datuak: Q72717
• Multimedia: Elia Kazan / Q72717