Fernand Léger

Fernand Léger (Argentan, 1881eko otsailaren 4a - Gif-sur-Yvette, 1955eko abuztuaren 17a) frantses margolaria izan zen. 1897-1902 urteetan Parisen bizi izan zen eta inpresionismoaren higikundean murgildu zen. Cézanneren estiloari ere jarraitu zitzaion 1910. urtetik kubismoaren ezaugarriak bere egin zituen arte.

Fernand Léger
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Argentan, 1881eko otsailaren 4a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Gif-sur-Yvette, 1955eko abuztuaren 17a (74 urte)
Hobiratze lekua	Gif-sur-Yvette
Familia
Ezkontidea(k)	Nadia Léger (en)
Hezkuntza
Heziketa	Académie Julian (en) École nationale supérieure des arts décoratifs (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Ikaslea(k)	ikusi Mati Klarwein (mul) Pierre Faniest (en) Joël Baudouin (en) Asger Jorn Franciska Clausen (en) Rita Kernn-Larsen (en) Tonia Cariffa (en) Bengt Olson (en) Yen Shui-long (en) Gordon Onslow Ford (mul) Nurullah Berk (mul) Claude de Soria (en) Ruth Reeves (en) Donald Deskey (en) Tarsila do Amaral
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, film-zuzendaria, eskultorea, eszenografoa, jantzi-diseinatzailea, diseinatzailea, irakaslea, artista grafikoa, arkitektura proiektuen marrazkilaria, ilustratzailea, grabatzailea, zinemagilea, zeramikaria eta marrazkilaria
Parte-hartzailea documenta (en) Documenta III (en) D.O.O.D. (en)
Lantokia(k)	Viena Caen Gif-sur-Yvette Paris Berlin Munich Suitza eta New York
Lan nabarmenak	ikusi Composition of three figures (en) The Alarm Clock (en) Q3231721
Influentziak	Henri Rousseau
Kidetza	American Abstract Artists (en) Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (en)
Mugimendua	kubismoa modernismoa
Izengoitia(k)	Lezhe, Fernan
Genero artistikoa	erretratua figure painting (en) paisaia margolaritza margolaritza erlijiosoa izadi hila
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra

Legerrek 1910. urtearen hamarraldiaren hasieran ezagutu zituen margolari kubistak, eta bat egin zuen haiekin errealitatearen deskonposizioa lortzeko asmoan. Hala, Josturza obran (1909, M.N.A.M.) giza gorputzaren osagaiak ohol eta hodi bihurtu zituen, eta Irudi biluziak basoan izenekoan (1909- 10; Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo, Herbehereak), kolore biguneko puska handietan emanak daude irudien bolumen geometrikoak. 1913. urte inguruan kolore biziagoak hasi zen erabiltzen, eta formen arteko kontraste zorrotzak sartu zituen bere konposizioetan; horietako batzuk abstraktuak dira guztiz.

1918tik aurrera bere estilo berezia finkatu zuen: materia leuna eta inpertsonala; kolore lau biziak; mekanikan oinarrituriko gaiak. Hodiek osatutako automatak dirudite haren giza irudiek. Bigarren Mundu Gerran Amerikan izan zen eta malgutasun gehiago zuten konposizio-sailak margotu zituen (akrobatak, txirrindulariak, urpekariak). Horma-pinturak ere egin zituen eta mosaiko handi bat egin zuen Ama Birjina Assyko elizaren aurrealderako (Savoia, 1946). Stockholmeko eta Parisko balletentzat dekorazio-lanak ere egin zituen. Europako eta Ameriketako museo garrantzitsuenetan daude ikusgai Legerren obra ezagunenak.

Lehen Mundu Gerraren ondorengo lanetan errealitatearekiko lotura handiagoa ageri du. Orduan hasi zen, hain zuzen ere, Legerren aldi ezagunena, mekanikoa, giza irudia zilindroetan zatikatzen dena - Soldaduak kartetan (1917; Rijksmuseum Kröller-Müller), Le Mécanicien(1920, Mekanikoa; Galerie Louis Carre, Paris)-, eta makinen forma dinamikoen lilura (errodamenduak, poleak) ezaugarri duena, kolore bakun eta bereiziekin batera.

1920ko hamarraldiaren erdialdean Amedee Ozenfant eta Le Corbusier buru zituen higikunde puristari lotu zitzaion,eta ondoren figurazioaren eta konposizio malguago baten aldera egin zuen. Aldi berean, margolaritzaz bestelako alorrak ere landu zituen: balleta, zinema, liburuen apainketa... 1955. urtean hil zen Leger, Gifsur-Yvette hirian. Haren artelanak, beren egonezin eta aldakortasunean, mundu modernoaren aldaketen erakusgarri geratu dira.

Legerren obra ezagun batzuk:

• 
  La grande fleur qui marche, The Hague (Herbehereak)
• 
  Venezuelako Unibertsitate Zentraleko beirateak
• 
  Faience, Faenza (Italia)

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Fernand Léger

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

• Datuak: Q157183
• Multimedia: Fernand Léger / Q157183