Laurence Olivier

Laurence Kerr Olivier (1907ko maiatzaren 22 – 1989ko uztailaren 11) Ingalaterrako aktorea, zinema zuzendaria eta ekoizlea izan zen. Kritikagile askoren ustez, XX. mendeko aktorerik hoberena izan zen. Londresko West End antzokian lortu zuen fama. William Shakespeareren lana menderatzen tematuta eta Vivien Leigh bigarren emaztearengandik bereizteagatik erruak jota, lanean murgildu zen. Haren ibilaldian, 120 bat antzezlanetan eta ozta 60 filmetan parte hartu zuen, William Wyler edo Alfred Hitchcockekin lan eginez.

Laurence Olivier
Irudi gehiago
Lorden Ganberako kidea 1971ko martxoaren 5a - 1989ko uztailaren 11
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Laurence Kerr Olivier
Jaiotza	Dorking, 1907ko maiatzaren 22a
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	Mendebaldeko Sussex, 1989ko uztailaren 11 (82 urte)
Hobiratze lekua	Westminster abadia
Heriotza modua	berezko heriotza: giltzurruneko gutxiegitasuna
Familia
Aita	Gerald Kerr Olivier
Ama	Agnes Louise Crookenden
Ezkontidea(k)	Jill Esmond  (1930 -  1940) Vivien Leigh  (1940ko abuztuaren 30a -  1960) Joan Plowright  (1961eko martxoaren 18a -  1989)
Seme-alabak	ikusi Tamsin Olivier Simon Tarquin Olivier (en) Richard Olivier Julie-Kate Olivier (en)
Hezkuntza
Heziketa	Central School of Speech and Drama St Edward's School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Elsie Fogerty
Jarduerak
Jarduerak	zinema aktorea, antzerki zuzendaria, film-zuzendaria, politikaria, zinema ekoizlea, gidoilaria, karaktere aktorea, antzerki aktorea, telebista-aktorea, aktorea, errealizadorea, dramagilea eta produktorea
Lantokia(k)	Londres eta Erresuma Batua
Lan nabarmenak	ikusi Marathon Man Wuthering Heights (1939ko filma) Hamlet Rikardo III.a Rebecca Henrike V.a
Jasotako sariak	ikusi Academy Fellowship Award  (1976) Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria  (1947) : Hamlet Albert Medal  (1976) Ohorezko Oscar Saria  (1979) Golden Globe Award for Best Actor in a Leading Role  (1949) : Hamlet Feltrinelli Prize  (1988) Sonning saria  (1966) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor  (1981) : The Jazz Singer (en) Golden Raspberry Award for Worst Actor  (1983) : Inchon (en) National Board of Review Award for Best Film Knight Bachelor Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Miniseries or a Movie  (1960) : The Moon and Sixpence (en) Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Miniseries or a Movie  (1984) : King Lear (en) Merituaren Ordena (Erresuma Batua) Ohorezko Legioko ofiziala Ohorezko Oscar Saria  (1947) British Academy of Film and Television Arts Primetime Emmy Award for Outstanding Supporting Actor in a Miniseries or a Movie  (1982) : Brideshead Revisited Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan Donaldson Awards Society of London Theatre Special Award Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Motion Picture  (1977) : Marathon Man
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Genero artistikoa	Shakespearean comedy (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Royal Navy
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
laurenceolivier.com

1926ean hasi zen aktore profesional gisa; 1937an Londresko Old Vic Theatre taldean sartu zen; aldi berean filmak egin zituen Alemanian, Britainia Handian eta Hollywooden. Bigarren Mundu Gerraren ondoren Shakespeareren antzerki lan batzuk egokitu zituen zinemarako. 1962an National Company taldeko zuzendari izendatu zuten eta antzerki lan klasikoak eta garai hartako egileen lanak aurkeztu zituen. Telebistan ere lan egin zuen eta Emmy saria irabazi zuen 1973an, 1975ean eta 1982an. 1944an Oscar berezia eman zioten; 1949an film hoberenari eta aktore hoberenari dagozkion Oscar sariak irabazi zituen eta 1979an ohorezko Oscar saria. 1982an Confessions of an Actor (Aktore baten aitormenak) oroitzapen liburua argitaratu zuen.

Filmografia

Zuzendaria

Taula honetan ikus daitezke zuzendutako filma bakoitzaren bi aktore, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak (gaztelaniaz, frantsesez):

Urtea	Filma	Aktoreak	Ekoizlea	Izenburuak (es,fr)
1944	Elizabethan Stage: Henry V	--	--
1944	Henry V	Leslie Banks, Robert Helpmann	Two Cities Films	gaztelaniaz: Enrique V
1946	Henry V: The Battle Of Agincourt	--	--
1948	Hamlet	Basil Sydney, Eileen Herlie	Two Cities Films
1955	Richard III	Laurence Olivier, Ralph Richardson	--	gaztelaniaz: Ricardo III
1957	The Prince and the Showgirl	Marilyn Monroe, Laurence Olivier	--	gaztelaniaz: El príncipe y la corista frantsesez: Le Prince et la Danseuse
1970	Three Sisters	Alan Bates, Joan Plowright	--

Aktorea

Taula honetan ikus daitezke zuzendutako filma bakoitzaren zuzendaria, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak (gaztelaniaz, frantsesez):

Urtea	Filma	Zuzendaria	Ekoizlea	Izenburuak (es,fr)
1930	Hokuspokus	Gustav Ucicky	UFA
1930	Too Many Crooks	George King	--
1930	The Temporary Widow	Gustav Ucicky	UFA	frantsesez: La Veuve temporaire
1931	The Yellow Ticket	Raoul Walsh	Fox Film Corporation	gaztelaniaz: El carnet amarillo frantsesez: Le Passeport jaune
1931	Friends and Lovers	Victor Schertzinger	RKO Pictures	gaztelaniaz: ¿Amigos o rivales? frantsesez: Le Sphinx a parlé
1932	Westward Passage	Robert Milton	RKO Pictures	gaztelaniaz: Divorcio por amor
1933	Perfect Understanding	Cyril Gardner	--	frantsesez: Le Parfait Accord
1933	No Funny Business	Victor Hanbury	--	frantsesez: Ce n'est pas drôle
1935	Moscow Nights	Anthony Asquith	London Films	gaztelaniaz: Noches moscovitas
1936	Conquest of the Air	Zoltan Korda	--	frantsesez: La Conquête de l'air
1936	As You Like It	Paul Czinner	20th Century Studios	gaztelaniaz: Como gustéis frantsesez: Comme il vous plaira
1937	Fire Over England	William K. Howard	London Films	frantsesez: L'Invincible Armada
1938	The Divorce of Lady X	Tim Whelan	London Films	gaztelaniaz: El divorcio de la señorita X frantsesez: Le Divorce de Lady X
1939	Q Planes	Tim Whelan	--	gaztelaniaz: Ondas misteriosas frantsesez: Armes secrètes
1939	Wuthering Heights	William Wyler	Samuel Goldwyn Productions	gaztelaniaz: Cumbres borrascosas frantsesez: Les Hauts de Hurlevent
1940	Pride and Prejudice	Robert Z. Leonard	Metro-Goldwyn-Mayer	gaztelaniaz: Más fuerte que el orgullo frantsesez: Orgueil et Préjugés
1940	21 Days	Basil Dean	London Films	gaztelaniaz: Veintiún días juntos frantsesez: Vingt et un jours ensemble
1940	Rebecca	Alfred Hitchcock	Selznick International Pictures
1941	49th Parallel	Michael Powell	--	frantsesez: 49e Parallèle
1941	That Hamilton Woman	Alexander Korda	London Films	gaztelaniaz: Lady Hamilton frantsesez: Lady Hamilton
1943	The Demi-Paradise	Anthony Asquith	Two Cities Films	gaztelaniaz: Casi un paraíso frantsesez: L'Étranger
1944	The Volunteer	Michael Powell	--
1944	Henry V	Laurence Olivier	Two Cities Films	gaztelaniaz: Enrique V
1944	This Happy Breed	David Lean	--	frantsesez: Heureux Mortels
1948	Hamlet	Laurence Olivier	Two Cities Films
1951	The Magic Box	John Boulting	--	frantsesez: La Boîte magique
1952	Carrie	William Wyler	Paramount Pictures	gaztelaniaz: Carrie (película de 1952) frantsesez: Un amour désespéré
1953	A Queen Is Crowned	Michael Waldman	--	gaztelaniaz: Ceremonial de una coronación frantsesez: Une reine est couronnée
1953	The Beggar's Opera	Peter Brook	--	frantsesez: L'Opéra des gueux
1955	Richard III	Laurence Olivier	--	gaztelaniaz: Ricardo III
1957	The Prince and the Showgirl	Laurence Olivier	--	gaztelaniaz: El príncipe y la corista frantsesez: Le Prince et la Danseuse
1959	The Moon and Sixpence	Robert Mulligan	NBC
1959	The Devil's Disciple	Guy Hamilton	Hecht-Hill-Lancaster Productions	gaztelaniaz: El discípulo del diablo frantsesez: Au fil de l'épée
1960	Spartacus	Stanley Kubrick	Bryna Productions	gaztelaniaz: Espartaco
1960	The Entertainer	Tony Richardson	--	gaztelaniaz: El animador frantsesez: Le Cabotin
1962	Term of Trial	Peter Glenville	John and James Woolf	gaztelaniaz: Escándalo en las aulas frantsesez: Le Verdict
1963	Uncle Vanya	Stuart Burge	--
1965	Bunny Lake Is Missing	Otto Preminger	--	gaztelaniaz: El rapto de Bunny Lake frantsesez: Bunny Lake a disparu
1965	Othello	Stuart Burge	--	gaztelaniaz: Otelo
1966	Khartoum	Basil Dearden	--	gaztelaniaz: Kartum
1968	Romeo and Juliet	Franco Zeffirelli	--	gaztelaniaz: Romeo y Julieta frantsesez: Roméo et Juliette
1968	The Shoes of the Fisherman	Michael Anderson	Metro-Goldwyn-Mayer	gaztelaniaz: Las sandalias del pescador frantsesez: Les Souliers de saint Pierre
1969	Oh! What a Lovely War	Richard Attenborough	--	gaztelaniaz: ¡Oh, qué guerra tan bonita! frantsesez: Ah Dieu ! que la guerre est jolie
1969	Battle of Britain	Guy Hamilton	--	gaztelaniaz: La batalla de Inglaterra frantsesez: La Bataille d'Angleterre
1969	David Copperfield	Delbert Mann	20th Century Fox Television	gaztelaniaz: Charles Dickens' David Copperfield
1969	Dance of Death	David Giles	--	gaztelaniaz: The Dance of Death
1970	Three Sisters	Laurence Olivier	--
1971	Nicholas and Alexandra	Franklin J. Schaffner	Columbia Pictures	gaztelaniaz: Nicolás y Alejandra frantsesez: Nicolas et Alexandra
1972	Sleuth	Joseph L. Mankiewicz	--	gaztelaniaz: La huella frantsesez: Le Limier
1972	Lady Caroline Lamb	Robert Bolt	Vides Cinematografica	gaztelaniaz: Los amores de Lady Caroline frantsesez: La Vie tumultueuse de Lady Caroline Lamb
1973	Long Day's Journey into Night	Peter Wood	--
1973	The Merchant of Venice	John Sichel	--
1974	The Rehearsal	Jules Dassin	--
1975	Love Among the Ruins	George Cukor	American Broadcasting Company	gaztelaniaz: El amor en ruinas frantsesez: Il neige au printemps
1976	The Collection	Michael Apted	--
1976	The Seven-Per-Cent Solution	Herbert Ross	--	frantsesez: Sherlock Holmes attaque l'Orient-Express
1976	Marathon Man	John Schlesinger	Paramount Pictures
1977	A Bridge Too Far	Richard Attenborough	--	frantsesez: Un pont trop loin
1977	Jesus of Nazareth	Franco Zeffirelli	--	frantsesez: Jésus de Nazareth
1978	The Betsy	Daniel Petrie	--	gaztelaniaz: La saga de los Hardeman frantsesez: Betsy
1978	The Boys from Brazil	Franklin J. Schaffner	ITC Entertainment	gaztelaniaz: Los niños del Brasil frantsesez: Ces garçons qui venaient du Brésil
1978	Come Back, Little Sheba	Silvio Narizzano	--
1979	A Little Romance	George Roy Hill	Orion Pictures	gaztelaniaz: Un pequeño romance frantsesez: I Love You, je t'aime
1979	Dracula	John Badham	Universal Pictures	gaztelaniaz: Drácula
1980	The Jazz Singer	Richard Fleischer	EMI Films	frantsesez: Le Chanteur de jazz
1981	Inchon	Terence Young	--
1981	Clash of the Titans	Desmond Davis	Metro-Goldwyn-Mayer	gaztelaniaz: Furia de titanes frantsesez: Le Choc des Titans
1983	Mr. Halpern and Mr. Johnson	Alvin Rakoff	--
1983	King Lear	Michael Elliott	--	gaztelaniaz: El Rey Lear
1984	The Last Days of Pompeii	Peter R. Hunt	--	gaztelaniaz: Los últimos días de Pompeya (serie de televisión) frantsesez: Les Derniers Jours de Pompéi
1984	The Bounty	Roger Donaldson	Metro-Goldwyn-Mayer	frantsesez: Le Bounty
1984	Terror in the Aisles	Andrew J. Kuehn	--	frantsesez: Terreur dans la salle
1984	The Ebony Tower	Robert Knights	--
1984	A Talent for Murder	Alvin Rakoff	--
1985	Wild Geese II	Peter R. Hunt	--	gaztelaniaz: Patos salvajes 2 frantsesez: Les Oies sauvages 2
1986	Lost Empires	Alan Grint	--	gaztelaniaz: Los imperios perdidos
1986	Peter the Great	Marvin J. Chomsky	--	frantsesez: Pierre le Grand
1988	The Making of a Legend: Gone with the Wind	David Hinton	--	gaztelaniaz: La realización de un clásico: 'Lo que el viento se llevó'
1989	War Requiem	Derek Jarman	--
2000	The Filth and the Fury	Julien Temple	Film4	frantsesez: L'Obscénité et la Fureur
2004	Sky Captain and the World of Tomorrow	Kerry Conran	Filmauro	gaztelaniaz: Sky Captain y el mundo del mañana frantsesez: Capitaine Sky et le Monde de demain
2015	Trumbo	Jay Roach	--	frantsesez: Dalton Trumbo

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Laurence Olivier

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Bibliografia

• Agate, James (1946). The Contemporary Theatre, 1944 and 1945. London: Harrap. OCLC 1597751.
• Bacall, Lauren (2006) [2005]. By Myself and Then Some. London: Headline. ISBN 978-0-7553-1351-8.
• Barker, Felix (1984). Laurence Olivier: A Critical Study. Speldhurst: Spellmount. ISBN 978-0-88254-926-2.
• Beckett, Francis (2005). Olivier. London: Haus. ISBN 978-1-904950-38-7.
• Billington, Michael (2004). "Olivier, Laurence Kerr, Baron Olivier (1907–1989)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/38623. Retrieved 28 December 2014. (subscription or UK public library membership required)
• Bragg, Melvyn (1989) [1984]. Laurence Olivier. London: Sceptre. ISBN 978-0-14-003863-7.
• Capua, Michelangelo (2003). Vivien Leigh: A Biography. Jefferson: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-8034-0.
• Castle, Charles (1972). Noël. London: W H Allen. ISBN 978-0-491-00534-0.
• Coleman, Terry (2006) [2005]. Olivier: The Authorised Biography. London: Bloomsbury. ISBN 978-0-7475-8080-5.
• Coward, Noël (1983) [1982]. Payn, Graham; Morley, Sheridan (eds.). The Noël Coward Diaries (1941–1969). London: Methuen. ISBN 978-0-297-78142-4.
• Croall, Jonathan (2000). Gielgud – A Theatrical Life, 1904–2000. London: Methuen. ISBN 978-0-413-74560-6.
• Croall, Jonathan, ed. (2013). Gielgoodies – The Wit and Wisdom and Gaffes of John Gielgud. London: Oberon Books. ISBN 978-1-78319-007-2.
• Darlington, W. A. (1968). Laurence Olivier. London: Morgan Grampian. ISBN 978-0-249-43970-0.
• Day, Barry (2005). Coward on Film: The Cinema of Noël Coward. Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5358-4.
• Denny, Barbara (1985). Kings Bishop: The Lords Spiritual of London. London: Alderman Press. ISBN 978-0-946619-16-0.
• Findlater, Richard (1971). The Player Kings. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-00304-5.
• Findlater, Richard (1981). At the Royal Court: 25 years of the English Stage Company. Ambergate: Amber Lane Press. OCLC 247511466.
• Garber, Marjorie (2013). Bisexuality and the Eroticism of Everyday Life. New York: Routledge. ISBN 978-1-136-61284-8.
• Gaye, Freda, ed. (1967). Who's Who in the Theatre (fourteenth ed.). London: Sir Isaac Pitman and Sons. OCLC 5997224.
• Gielgud, John (1979). An Actor and His Time. London: Sidgwick and Jackson. ISBN 978-0-283-98573-7.
• Gielgud, John (2004). Mangan, Richard (ed.). Gielgud's Letters. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-82989-8.
• Gilbert, Susie (2009). Opera for Everybody. London: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-22493-7.
• Hall, Peter (1984) [1983]. Peter Hall's Diaries. London: Hamish Hamilton. ISBN 978-0-241-11285-4.
• Hobson, Harold (1958). Ralph Richardson. London: Rockliff. OCLC 3797774.
• Holden, Anthony (1988). Olivier. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-79089-1.
• Jackson, Russell (2007). The Cambridge Companion to Shakespeare on Film. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-49530-2.
• Jackson, Russell (2013). Gielgud, Olivier, Ashcroft, Dench: Great Shakespeareans. London: Bloomsbury. ISBN 978-1-4725-1544-5.
• Kennedy, Michael (2004). "Walton, Sir William Turner (1902–1983)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/31797. Retrieved 13 January 2015. (subscription or UK public library membership required)
• Kiernan, Thomas (1981). Olivier: The Life of Laurence Olivier. London: Sidgwick & Jackson. ISBN 978-0-283-98671-0.
• Korda, Michael (1981). Charmed Lives. New York: Random House. ISBN 978-0-380-53017-5.
• Lesley, Cole (1976). The Life of Noël Coward. London: Jonathan Cape. ISBN 978-0-224-01288-1.
• Miller, John (1995). Ralph Richardson – The Authorized Biography. London: Sidgwick and Jackson. ISBN 0-283-06237-1.
• Morley, Sheridan (1974) [1969]. A Talent to Amuse. London: Penguin. ISBN 978-0-14-003863-7.
• Morley, Sheridan (2001). John G—The Authorised Biography of John Gielgud. London: Hodder and Stoughton. ISBN 978-0-340-36803-9.
• Mortimer, John (1984) [1983]. In Character. Harmondsworth: Penguin. ISBN 978-0-14-006389-9.
• Munn, Michael (2007). Lord Larry: The Secret Life of Laurence Olivier: a Personal and Intimate Portrait. London: Robson Books. ISBN 978-1-86105-977-2.
• Neill, Michael (2006). "Introduction". Othello, the Moor of Venice. The Oxford Shakespeare. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-156847-3.
• O'Connor, Garry (1982). Ralph Richardson – An Actor's Life. London: Hodder and Stoughton. ISBN 978-0-340-27041-7.
• Olivier, Laurence (1994) [1982]. Confessions of an Actor. New York: Simon and Schuster. ISBN 978-0-14-006888-7.
• Olivier, Laurence (1986). On Acting. London: Weidenfeld. ISBN 978-0-297-78864-5.
• Olivier, Tarquin (1992). My Father Laurence Olivier. London: Headline. ISBN 978-0-747-20611-8.
• Richards, Jeffrey (2010). The Age of the Dream Palace: Cinema and Society in 1930s Britain. London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84885-122-1.
• Richards, Jeffrey (2014). Visions of Yesterday. Abingdon, Oxon: Routledge. ISBN 978-1-317-92861-4.
• Shail, Robert (2007). British Film Directors: A Critical Guide. Carbondale: Southern Illinois University Press. ISBN 978-0-8093-2833-8.
• Tanitch, Robert (1985). Olivier. London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-5000-1363-2.
• Ustinov, Peter (1978) [1977]. Dear Me. Harmondsworth: Penguin. ISBN 978-0-14-004940-4.

Kanpo estekak

• Datuak: Q55245
• Multimedia: Laurence Olivier / Q55245