Louis Daguerre

Louis Daguerre
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Louis Jacques Mandé Daguerre
Jaiotza	Cormeilles-en-Parisis, 1787ko azaroaren 18a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Bry-sur-Marne, 1851ko uztailaren 10a (63 urte)
Hobiratze lekua	Bry-sur-Marne
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Louise Georgina Arrowsmith (en)
Familia	ikusi John Arrowsmith (en) (koinatu);
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Ignazio Degotti (en) ; Pierre Prévost
Ikaslea(k)	ikusi Antoine Claudet (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	argazkilaria, margolaria, kimikaria, artista grafikoa eta daguerreotypist (en)
	Parte-hartzailea Documenta 6 (en) ;
Lan nabarmenak	ikusi Boulevard du Temple (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena ; Ohorezko Legioko ofiziala (1839ko ekainaren 15a) ; 72 names on the Eiffel Tower ; Ohorezko Legioko zalduna (1825eko urtarrilaren 11) ;
Kidetza	Zientzien Bavariar Akademia

Louis-Jacques-Mandé Daguerre, Louis Daguerre izen-deiturez ezagunagoa (Cormeilles-en-Parisis, Frantzia, 1787ko azaroaren 18a – Bry-sur-Marne, Frantzia, 1851eko ekainaren 10a) fisikaria, kimikaria, margolaria eta antzoki-dekoratzailea izan zen. Argazkigintza modernoari egindako ekarpen garrantzitsuengatik da ezaguna. Besteak beste, haren lorpenen artean dagerrotipoa asmatzea dago, eta lehendabiziko aldiz gizakia argazki batean ateratzea. Badirudi Daguerre euskal jatorrikoa zela; Agerre deitura zuen euskal herritar arbaso batengandik jaso bide zuen.

Artikulu hau zientzialariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Agerre».

Bizitza

Daguerreren gurasoak Ipar Euskal Herrikoak zirela uste da, eta lan-arazoengatik Parisen finkatu zirela. Oinarrizko hezkuntza jaso zuen eta 14 urterekin lan munduan sartu behar izan zuen. Abila zen negozio kontuetan, zein arte eta letra arloetan. Marrazketarako gaitasunak zituela eta, arkitekto laguntzaile modura hasi zen lanean. Halere, perspektiba zuten objektuak marraztetik antzokiak dekoratzen amaitu zuen. Dekoratzaile gisa hiru urtez aritu zen Daguerre, eta, Parisko Prévost eszenografo esanguratsuaren ondoan hasi zen lanean.

Sakontzeko, irakurri: «Diorama»

Daguerrek Diorama asmatu zuen, sakonera ilusioa ematen zuen instalakuntza bat. Ikusleari ilusioak sortzen zitzaizkion mugimenduan zeuden objektu erraldoi eta soinu zein argi efektuekin. Esaterako, bataila edota ekaitz baten erdian egotearen sentipena helarazten zitzaion ikusleari. Hori guztia sinesgarria izateko, margolanak oso errealistak izan behar ziren eta arrazoi horregatik, ganbera ilunaren kontzeptua aplikatu zion Dioramari. Ondorioz bere antzokietako dekorazioak oso ezagun bilakatu ziren. Parisko opera antzokira iritsi ziren bere instalazioak. Frantziako Ohorezko Legioaren domina jaso zuen 1802an, Napoleon Bonapartek ezarria.

Dagerrotipoa

Sakontzeko, irakurri: «Dagerrotipo»

Joseph-Nicéphore Niepcerekin harremanetan jarri zen eta halako elkarlan moduko bat eratu zuten. Haren asmoa instalakuntzetan sinesgarritasun gehiago lortzea zen eta horretarako ganbera beltza ikertu behar zuen. Niepcerekin elkarlanean aritu zen ikerketak eginez, Niepce hil zen arte. Haren heriotzaren ostean, 1839an, dagerrotipoa aurkeztu zuen Daguerrek.

Funtsean, lentea atxikita zeraman ganbera beltz bat zen dagerrotipoa. Kobrezko xafla bat ere bazeukan, zilar nitrato geruza bat gainetik zuela. Argi iturri baten aurrean esposizioa egin ostean, gatz arruntaz osatutako geruza bat geratzen zen zilar nitratoaren gainean. Ondoren, merkurio lurrunarekin irudia lortzen zen. Asmakuntza hark argazkigintza modernoaren lehendabiziko zutabeak ezarri zituen. Dagerrotipoak une historikoak islatzeko aukera ematen zuen.

Asmakuntza oso ezaguna egin zen eta 500.000 ale egin ziren urte batean.

Lehendabizikoz gizakia argazki batean atera zenekoa

Parisko Boulevard du Temple kalea. Argazki horretan, gizaki bat lehendabizikoz ageri da.

1838an atera zen lehendabizikoz gizakia argazki batean. Zapata-garbitzaile bat eta haren bezeroa ageri dira Parisko Boulevard du Temple kalean: bertan jende asko zebilen arren, bi pertsona horiek baino ez dira argazkian ageri. Horren arrazoia da esposizio denboran zehar ezinbesteko denboran egon zirela geldi biak.

Zarauzko Argazki museoak (Photomuseum) Louis Daguerreri monolito bat eskaini zion, 2006ko abuztuaren 19an ezarria.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Louis Daguerre

(Gaztelaniaz) Louis Daguerri buruzko informazioa euskosare atarian

Datuak: Q131405
Multimedia: Louis Daguerre / Q131405

Louis Daguerre
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Louis Jacques Mandé Daguerre
Jaiotza	Cormeilles-en-Parisis, 1787ko azaroaren 18a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Bry-sur-Marne, 1851ko uztailaren 10a (63 urte)
Hobiratze lekua	Bry-sur-Marne
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Louise Georgina Arrowsmith ^(en)
Familia	ikusi John Arrowsmith ^(en) (koinatu)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Ignazio Degotti ^(en) Pierre Prévost
Ikaslea(k)	ikusi Antoine Claudet ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	argazkilaria, margolaria, kimikaria, artista grafikoa eta daguerreotypist ^(en)
Parte-hartzailea Documenta 6 ^(en)
Lan nabarmenak	ikusi Boulevard du Temple ^(en)
Jasotako sariak	ikusi Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena Ohorezko Legioko ofiziala (1839ko ekainaren 15a) 72 names on the Eiffel Tower Ohorezko Legioko zalduna (1825eko urtarrilaren 11)
Kidetza	Zientzien Bavariar Akademia