Radiata
Radiata edo Radiatuak gorputz plan erradialki simetrikoak dituzten animaliak sailkatzeko erabiltzen den maila taxonomiko historiko bat da. Radiata terminoa ez da jada onartua, animali sailkapenaren ikuspegiaren arabera talde monofiletiko bat osatzen ez duten animalien zenbait talde ezberdin batzen baitzituen. Taxonaren justifikazioan eskaini ohi ziren argudioen artean zeuden antzekotasunak, hala nola simetria erradiala, lehen ikerlariek edo eboluzio konbergenteek egindako ebaluazio okerren ondorio direla uste da, arbaso komun baten adierazgarri baino gehiago. Hau dela eta, terminoa testuinguru historiko batean erabiltzen da[1].
XIX. mendearen hasieran, Georges Cuvierrek Ctenophora eta Cnidaria batu zituen Radiatan (Zoophytes)[2]. Thomas Cavalier-Smith, 1983an, Radiata, Myxozoa, Placozoa, Cnidaria eta Ctenophora barnebiltzen zituen azpierreinua bezala berdefinitu zuen[3]. Lynn Margulisek eta K. V. Schwartzek, beranduago, Radiata birdefinitu zuten Bost Erreinuko Sailkapenean, oraingoan Cnidaria eta Ctenophora bakarrik barne[4]. Definizio hau Coelenterata deskribatzaile historikoaren antzekoa da, Cnidaria eta Ctenophora talde bezala ere proposatu izan dena[5][6].
Nahiz eta talde honetan sailkatu diren animalien ezaugarri gisa simetria erradiala eman ohi den, salbuespen eta gaitasun argiak daude. Ekinodermoek, adibidez, larba direnean simetria bilateral nahastezinak erakusten dituzte, eta gaur egun Bilateriaren barruan sartzen dira. Ktenoforoek simetria errotazionala erakusten dute, tentakulu eta ardatz faringeoan definitutakoa, non bi kanal anal dauden, diametro bereko bi koadrantetan kokatuak[7]. Knidaria klaseko espezie batzuk bilateralki simetrikoak dira (adibidez, Nematostella vectensis). Iradoki da simetria bilateralak Cnidaria eta Bilateria artean banatu baino lehen eboluzionatu duela, eta cnidariar simetria erradiala bigarren aldiz eboluzionatu duela, N. vectensis bezalako espezie knidariarren bilateralitateak jatorri nagusia duela esan nahi duelarik[8].
Erreferentziak
aldatu- ↑ Hadzi, J. (Jovan). (1963). The evolution of the metazoa. New York, Macmillan (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ Cuvier, Georges. (1836). Le règne animal distribué d'après son organisation, pour servir de base à l'histoire naturelle des animaux et d'introduction à l'anatomie comparée /. Louis Hauman et Comp, (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ Endocytobiology II : intracellular space as oligogenetic ecosystem : proceedings. W. de Gruyter 1983 ISBN 3-11-008660-3. PMC 10023069. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ Margulis, Lynn. (1998). Five kingdoms : an illustrated guide to the phyla of life on earth. (3rd ed. argitaraldia) W.H. Freeman ISBN 0-7167-3026-X. PMC 36915696. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ (Ingelesez) Philippe, Hervé; Derelle, Romain; Lopez, Philippe; Pick, Kerstin; Borchiellini, Carole; Boury-Esnault, Nicole; Vacelet, Jean; Renard, Emmanuelle et al.. (2009-04-28). «Phylogenomics Revives Traditional Views on Deep Animal Relationships» Current Biology 19 (8): 706–712. doi:. ISSN 0960-9822. PMID 19345102. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ (Ingelesez) Dunn, Casey W.; Leys, Sally P.; Haddock, Steven H. D.. (2015-05-01). «The hidden biology of sponges and ctenophores» Trends in Ecology & Evolution 30 (5): 282–291. doi:. ISSN 0169-5347. PMID 25840473. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ (Ingelesez) Martindale, Mark Q; Finnerty, John R; Henry, Jonathan Q. (2002-09-01). «The Radiata and the evolutionary origins of the bilaterian body plan» Molecular Phylogenetics and Evolution 24 (3): 358–365. doi:. ISSN 1055-7903. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
- ↑ Finnerty, John R.; Pang, Kevin; Burton, Pat; Paulson, Dave; Martindale, Mark Q.. (2004-05-28). «Origins of Bilateral Symmetry: Hox and Dpp Expression in a Sea Anemone» Science 304 (5675): 1335–1337. doi:. (Noiz kontsultatua: 2021-12-04).
