Wikipedia

Sergei Eisenstein

Sergei Mikhailovitx Eisenstein (letonieraz: Sergejs Eizenšteins; errusieraz: Сергей Михайлович Эйзенштейн; Riga, 1898ko urtarrilaren 22agreg./urtarrilaren 10ajul. - 1948ko otsailaren 11) Sobiet Batasuneko antzerki eta zinema zuzendari eta teorizatzailea izan zen. Haren film isilek eragin handia izan zuten hurrengo urteetako dokumentaletan eta narrazio zuzendariengan, muntatze teknika berritzailea zela-eta. Eisensteinen ekarpena hauxe izan zen: drama zinematografikoaren estetika eta ideologiaren gaineko kontzepzio berria, drama kolektiboen gaineko argumentuen inguruan.

Sergei Eisenstein

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakСергей Михайлович Эйзенштейн
JaiotzaRiga, 1898ko urtarrilaren 10a (juliotar egutegia)
Herrialdea Errusiar Inperioa
 Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
HeriotzaMosku, 1948ko otsailaren 11 (50 urte)
Hobiratze lekuaNovodevitxi hilerria
Heriotza moduaberezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
AitaMikhail Eisenstein
Ezkontidea(k)Vera Atasheva
Hezkuntza
HeziketaSaint-Petersburg State University of Architecture and Civil Engineering (en) Itzuli 1915)
Hezkuntza-mailaDoctor of Sciences in History of art (en) Itzuli
Hizkuntzakerrusiera
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakfilm-zuzendaria, asmatzailea, film-muntatzailea, gidoilaria, irakaslea, argazki-zuzendaria, marrazkilaria, argazkilaria eta errealizadorea
Lantokia(k)Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
Enplegatzailea(k)Gerasimov Zinematografia Institutua
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Genero artistikoaErrealismo sozialista
Frantziako zinema inpresionista
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa
IMDB: nm0001178 Allocine: 5260 Rottentomatoes: celebrity/sergei_eisenstein Allmovie: p88777
Discogs: 3858085 Find a Grave: 8989895 Edit the value on Wikidata

Zinemaren aurrendaritzat hartzen da eta gerora, muntaia modernoaren aita bezala bataiatua izan da. Haren figurak garrantzi handia du, zinemako hizkuntzaren eta narratibaren oinarrien zati bat eraiki baitzuen, "atrakzioen muntaketaren" teoriari — eta praktikoari — esker. Kontzeptu hori funtsezkoa da, eta gaur egun oraindik inguruneari aplikatzen zaion guztia (ia) kontzeptu horren gainean dago.[1]

Eisensteinekin, muntaia metraje baten ebakiak editatzeko artea bihurtuko litzateke, ikuslearen arreta erakar eta molda dezan, zinema mutuan aurrera egiten zuen sekuentzia kronologiko tipikoa alde batera utzita.

Bizitza

aldatu

Lituaniako familia burges bateko semea izan zen, jatorri judukoa aitaren aldetik. Paris eta Mosku artean igaro zuen haurtzaroa, piano, argazkia, alemana, frantsesa, japoniera eta ingelesa ikasten. Zientzia ikasketetara bideratutako Realschulera joan zen, Ingeniaritza Eskolako sarrera prestatzeko. Marrazki bizidunak egiten zituen eta antzezpena berak sortutako haurrentzako antzerki talde batean.[2] Gurasoei atsegin emateko, edo arkitektoa zen aitaren eraginez,[3] ingeniaritza eta arkitektura ikasketak egitea erabaki zuen, Petrogradoko Ingeniaritza Zibileko Institutua. 1915ean bukatzea lortu zuen karrera, hartara 17 urte zituela. Bere kabuz, Pizkundeko artea ere ikasi zuen, eta Vsevolod Meyerhold eta N. Yevreinoven abangoardiako antzerki-ekoizpenetan parte hartu zuen[2]. Bi urte geroago, 1917ko tsarraren erorketaren eta Otsaileko iraultzaren ondoren, bere bizitza kulturala eta politikoan eragina izango du;Sergei gazteak bere jakintzak Armada Gorrirako erabili zituen.[1] Bere lehen marrazki bizidun politikoak saldu zituen, Sir Gay izenaz sinatuak, Petrogradoko zenbait aldizkariri eta 1918an, Armada Gorriko boluntario izena eman zuen.

Armadan, berriro uztartu zituen bere teknikari zerbitzua, antzerki, filosofia, psikologia eta hizkuntzalaritza ikasketak. Hainbat ekoizpenetan parte hartu taularatu zuen, eta, horretarako, taldeak eta jantziak ere diseinatu zituen.[2]

1920an, Eisensteinek armada utzi zuen Moskuko Estatu Nagusiko Akademiara joateko, eta Proletkult kultur erakundeko Langileen lehen antzokian lanean hasi zen, eszenografo eta jantzi-diseinatzaile gisa.

Interes bizia agertu zuen Lev Kulexov eta Dziga Vertov zinemagileen metodoekiko. Bere lehen filmetan, sortzaile paregabea zela erakutsi zuen: Stachka (1924, “Greba”) eta, batez ere, Bronenosetz Potemkine (1925, “Potemkin korazatua”), mundu osoko zinema mutuko obra nagusietako bat. Ahalmen guztiak iraultzaren zerbitzura jarri zituen eta, aurreko ildo beretik betiere, Oktiabr (1927, “Urria”) eta Staroie I Novoie (1929, “Zaharra eta Berria” edo “Lerro nagusia”) filmak egin zituen.

Sobietar Batasunetik kanpora, bukatu gabe utzi behar izan zuen Que viva Mexico, 1931-1932 urteetan Mexikon egindako filma. Saio horren ondoren, Sobietar Batasuneko Zinematografia Erakundearen zuzendaria izan zen eta zinema irakaskuntzan aritu zen. 1938an Alexander Nevsky filma egin zuen eta 1942an Ivan Groznyï (“Ivan Izugarria”) egiten hasi zen; lehen zatia 1945ean egin zuen eta bigarrena 1946-1948 bitarteko urteetan.

Ideologia iraultzailea, poetaren jeinu bizia, adimen zorrotza eta zinemako alor guztiak menderatzen dituen zuzendariaren maisutasuna bildu zituen Eisensteinek. Sobietar Batasuneko zinema maisu handienetakoa izan zen, Aleksandr Dovjenkorekin eta Vsevolod Pudovkinekin batera. Haren obrak oso eragin handia izan zuen, muntatzeko teknika berria asmatu eta garai hartako zinemaren estetika errotik aldarazi baitzuen.

Filmografia

aldatu
  • Greba (Стачка, 1925)
  • Potemkin korazatua (Броненосец „Потёмкин“, 1925) Nikolas II.a tsarraren garaian itsasontzi batean matxinada bat antolatu zen, batasunak indarra dakarrela erakusteko. Ez zen aktore profesionalik erabili eta itxura dokumentala eman zion filmari (Vertovek bezala). Harraldiak tartekatu zituen: mekanikoki ilaran aurrera doazen soldaduen planoak / errepresioaren biktimen lehen plano gogorrak. Nahasketa hori sinfonia musikal gisakoa da.
  • Urria: Mundua irauli zuten 10 egunak (Октябрь: Десять дней,которые потрясли мир, 1927) Petrogradoko 1917ko urriko lanaldi iraultzaileei buruzkoa. Plano kontzeptualen muntaia ideologikoaren bitartez metafora optikoak sartzen ditu.
  • Zaharra eta Berria edo Lerro nagusia (Генеральная линия edo Старое и новое, 1929)
  • Gora Mexiko (Que Viva México!) (bukatugabea) (1930-1932)
  • Ekaitza Mexikoren gain (Thunder Over Mexico) (1933)
  • Eisenstein Mexikon (Eisenstein In Mexico) (1933)
  • Heriotza Eguna (Death Day) (1933)
  • Bezhin larrea (Бежин луг, bukatugabea, 1935 – 1937)
  • Alexander Nevski (Александр Невский, 1938)
  • Ivan Izugarria, I. atala (Иван Грозный, 1945)
  • Ivan Izugarria, II. atala (1946 / 1958)
  • Ivan Izugarria, III. atala (1946, bukatugabea)

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) Castellanos, Francis Alexandra. (2024-02-11). «Sergei Eisenstein | Biografía, Estilo y Montaje de Atracciones» HistoriaDelCine.es (Noiz kontsultatua: 2024-08-31).
  2. ↑ a b c «Sergei Mikhailovich Eisenstein» www.carleton.edu (Noiz kontsultatua: 2024-09-01).
  3. ↑ Seton, Marie (1952), Sergei M. Eisenstein: A Biography, New York: A.A. Wyn, OCLC 2935257.

Kanpo estekak

aldatu
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sergei_Eisenstein&oldid=9905679"(e)tik eskuratuta
  NODES
Done 1
lenin 1
Story 2