Wismar
Wismar Alemaniako herri bat da, Mecklenburg-Aurrepomerania estatuan kokatua. UNESCOk Stralsund eta Wismarreko hirigune historikoak Gizateriaren Ondare izendatu zituen 2002 urtean.
| Wismar Hansestadt Wismar | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Alemania | ||||||||||
| Alemaniako estatua |  Mecklenburg-Aurrepomerania | ||||||||||
| Rural district of Mecklenburg-Vorpommern | Ipar mendebaldeko Mecklenburg | ||||||||||
| Alkatea | Thomas Beyer (en)  | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Hansestadt Wismar | ||||||||||
| Posta kodea | 23966, 23970 eta 23952 | ||||||||||
| Udalerri kodea | 13074087 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 53°53′33″N 11°27′54″E / 53.8925°N 11.465°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 41,72 km² | ||||||||||
| Altuera | 17 m | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 44.022 (2023ko abenduaren 31) 144 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 1.055 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | XIII. mendea | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 03841 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Calais, Aalborg, Lübeck, Kemi, Kalmar udalerria eta Pogradec (en) | ||||||||||
| Matrikula | HWI eta WIS | ||||||||||
| wismar.de | |||||||||||
Historia
aldatuEslaviarrek sortu zuten Vishemir izenarekin eta ondoren germaniar merkatariek populatu zuen. 1229an jaso zituen hiri eskubideak eta 1259an Lübeck eta Rostockekin ituna sinatu zuen Itsaso Baltikoko piraten aurrean elkarrekin babesteko. Hau izan zen Hansa Ligaren hasiera. Hiriaren garapen ekonomikoa iritsi zen orduan. 1376an izurritze latz batek 10.000 hiritar hil bazituen ere hiri aberatsa izaten jarraitu zuen Hansak iraun zuen artean.
Westfaliako bakeak Suediari eman zion hiriaren kontrola 1648an. Suediak Pomeranian zituen lurretako hiri nagusi bihurtu zen 1653an, eremuko agintarien gortea bertan ezarri baitzen. 1803an Mecklenburgeko dukeek Wismar erosi zioten suediarrei. XIX mendean industria ugari ezarri zen hirian. Burdina, papera, asfaltoa eta teilak egiten ziren, kaia ere garrantzitsua zen eta makina bat produktu exportatu (zekaleak, gurina...) eta inportatzen (ikatza, egurra...) ziren.
Bigarren Mundu Gerrak aliatuek bonbakatua izan zen eta 1945ean tropa britainiar eta kanadiarrek eskuratu zuten hiria. Hurrengo hamarkadetan Ekialdeko Alemaniaren parte bihurtu zen 1990an Alemania bateratu zen arte.
Ondasun nabarmenak
aldatuStralsund eta Wismarreko hirigune historikoak1 UNESCOren gizateriaren ondarea
| |
 Biltegi suediar zaharra (Altes Schwede) | |
| Mota | Kulturala |
| Irizpideak | ii, iv |
| Erreferentzia | 1067 |
| Kokalekua | Alemania
|
| Eskualdea2 | Europa/Ipar Amerika |
| Izen ematea | 2002 (XXVI. bilkura) |
| 1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena | |
- Merkatuaren plaza (Marktpatz): Alde zaharraren erdigunea da. Alemaniako merkatu plaza handiena da, 10.000 m²-ko azalera baitu, eta XIV eta XIX mendeen artean jasotako eraikin ederrek inguratzen dute. Bereziki aipatzekoak dira udaletxea (Rathaus) 1819ko etxe neoklasikoa eta biltegi suediar zaharra (Altes Schwede) 1380 inguruko eraikin gotikoa. Plazaren erdian 12 alde dituen iturria dago (Wasserkunst), 1602an Herbeheretatik ekarria.
- San Nikolas eliza (Nikolaikirche): 1381–1460 artean adreilu gorriz egindako eliza gotikoa da. Bigarren Mundu Gerraren aurretik hiru eliza ziren adreilu gorriz eginak, baina gaur egun honek baino ez dirau zutik.
- Fürstenhof jauregia: Wismarreko dukeen egoitza zena 1552–1565 artean eraiki zen Italiako pizkundeko estiloan.
Auzoak
aldatu- Altstadt
- Iparraldeko Wismar
- Ekialdeko Wismar
- Dargetzow
- Hegoaldeko Wismar
- Friedenshof
- Mendebaldeko Wismar
- Wendorf
Ikus, gainera
aldatuDemografia
aldatuIkus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.
