Xakhti
Xakhti (errusieraz, Шахты, literalki ‘meatzeak’ pluralez) Rostoveko (Errusia) oblasteko hiri bat da. Donets mendikatearen hego-ekialdean dago, Rostoven ipar-ekialdetik 75 km-ra eta Ukrainako mugatik 26 km-ra.
| Xakhti Шахты | |||
|---|---|---|---|
| Errusiaren banaketa administratiboa | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Errusia | ||
| Errusiako oblastak |  Rostov oblasta | ||
| Izen ofiziala | Александровск-Грушевский Горное Грушевское поселение Аляксандраўск-Грушаўскі Горнае Грушаўскае паселішча | ||
| Jatorrizko izena | Шахты | ||
| Posta kodea | 346500 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 47°42′00″N 40°14′00″E / 47.7°N 40.2333°E | ||
 | |||
| Azalera | 158,2 km² | ||
| Altuera | 100 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 226.452 (2021) 226.452 (2021)/(2020)/(2019)/(2018)/(2017)/(2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1987)/(1986)/(1985)/(1982)/(1979)/(1976)/(1975)/(1973)/(1970)/(1959)/(1956)/(1939)/(1931)/(1926)/(1897) | ||
| Dentsitatea | 1.431 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1805 | ||
| Telefono aurrizkia | 8636 | ||
| Ordu eremua | UTC+03:00 | ||
| Hiri senidetuak | Gelsenkirchen eta Sievierodonetsk | ||
| shakhty-gorod.ru | |||
Historia
aldatu1805ean, Popov izeneko ofizial militar batek asentamendu txiki bat sortu zuen Gruxevka ibaiaren ertzean. Kokalekuari Popovka deitu zioten[1] 1809an, Popovek lehen ikatz meatzea ireki zuen. 1830an tokiak Gruxevka izena hartu zuen.
1914an, 54.000 biztanle zituen. Diruiturri nagusia ikatzaren meatzaritza zen, non hamalau mila pertsona baino gehiago lanean ari baitziren, 1916 aldera, inguruko 10 meategi handienek 90,5 milioi ikatz ekoizten zituzten.[1]
1917an, Iraultza errusiarraren garaian, hiria hiru aldiz aldatu zen eskuz, sozialista iraultzaile, boltxebike eta kosakoen artean.[1]
1919ko abenduan, Errusiako hegoaldeko indar zuri kontrairaultzaileen ebakuazioaren ondorioz, hiriko gobernuak bertan behera utzi zituen bere jarduerak. Botere boltxebikea 1919ko abenduaren 25ean ezarri zen. 1920an, 38.179 pertsona bizi ziren hirian eta aldirietan. Meategiak ez zeuden erabilgarri.
1921eko urtarrilaren 13an, Donetsk-eko Batzorde Iraultzaile Probintzialak bere izena eman zion azkenean,"Xakhti" izena, hiria ikatzaren meatzaritzarekin lotuta zegoelako. 1920ko hamarkadaren lehen erdian, hiriak biziraupen-erritmoa izan zuen, gerra-komunismoaren, goseteen eta suntsipenaren ondorioz. Gerora, ordea, hiriaren azpiegituraren eraikuntzan gorakada izan zen. 1925 eta 1930 bitartean, hiriak irratia, hegaldi-kluba, barrutiko osasun-laguntzarako zentroa, estolderia-sare berria eta energia elektrikoa sortzeko estazio bat, antzokia, eskola teknikoa eta medikuntzako eta pedagogiako institutu teknikoak eskuratu zituen.[1]
Hiria 1928ko Xakhti Epaiketengatik ezagun egin zen, 1930eko purga estalinisten aurrekari izan zirenak.
1970ko hamarkadan, Andrei Txikatilo hiltzailearen krimen askoren eszena ere izan zen
1980ko hamarkadan perestroikaren neurriak eta 1990ekoan ondorengo Errusiako eraldaketa suntsitzaileak izan ziren hirirako, minak pribatizatu egin baitziren eta batzuk itxi, eta langabezia handia eragin zuen. Horren ondorioz, delinkuentzia eta drogen erabilera desegokia asko handitu ziren.
21. mendean Xakhti da gaur egun Donbasseko ekialdeko industria-gune nagusia. Hiria Ekialdeko Europako baldosa-ekoizle eta -esportatzaile nagusietako bat ere bada.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko wikipediako «Shajty» artikulutik itzulia izan da, 2022-03-16 data duen 142306240 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-03-16 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.
- ↑ a b c d Шахты.SU: История города. (Errusieraz)
