ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۲۱٬۱۱۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

نگاره‌ای از محاصرهٔ دمشق
طی جنگ صلیبی دوم
در سفر به آن سوی دریاها

جنگ صلیبی دوم دومین جنگ بزرگ صلیبی بود که از اروپا به‌عنوان یک جنگ مقدس کاتولیکی (لاتین) علیه اسلام آغاز گشت. این جنگ در سال ۱۱۴۴ م در پاسخ به سقوط کُنت‌نشین اِدسا به‌دست نیروهای زنگیان آغاز شد. اِدسا در هنگام نخستین جنگ صلیبی (۱۰۹۹–۱۰۹۶ م) به‌وسیلهٔ بالدوین بوین و در سال ۱۰۹۸ م تأسیس شد. این کُنت‌نشین نخستین ایالت صلیبی بود که تأسیس گشت و همچنین نخستین جایی بود که سقوط می‌کرد. تسخیر ادسا توسط نورالدین زنگی موجب گسیل سربازان صلیبی از غرب به سوی شرق گشت و دامنهٔ آن در سال ۱۱۴۸ م به سرزمین شام رسید. آغاز جنگ صلیبی دوم توسط پاپ اوژن سوم اعلان شد؛ و نخستین مورد از جنگ‌های صلیبی بود که به‌وسیلهٔ شماری از اشراف اروپایی و نیز دو تن از پادشاهان اروپایی یعنی لوئی هفتم پادشاه فرانسه و کنراد سوم پادشاه آلمان رهبری می‌شد. این جنگ در سه جبههٔ شرق، غرب و شمال اروپا به‌وقوع پیوست گرچه جریان اصلی و مهم‌تر این لشکرکشی‌ها در جبههٔ شرق روی داد. ارتشِ دو پادشاه، جداگانه در سراسر اروپا حرکت کرده و پس از عبور از قلمرو بیزانس به آناتولی رسیدند، و هر دو ارتش به‌طور جداگانه از نیروهای سلجوقیان روم شکست خوردند. اد دو دوی تاریخ‌نگار فرانسوی که آثارش از منابع اصلی مسیحیت غربی به‌شمار می‌رود و نیز مسیحیان سریانی براین باورند که امپراتور بیزانس، مانوئل یکم، به‌طور مخفیانه مانع پیشروی جنگجویان صلیبی به‌ویژه در آناتولی می‌شد و حتی گفته‌اند که او عمداً به ترکان سفارش کرد تا به آن‌ها حمله کنند. سرانجام لوئی و کنراد و بقایای سپاه آنان در سال ۱۱۴۸ م به اورشلیم رسیدند و بدون در اختیار داشتن اطلاعات کافی به دمشق حمله نمودند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… در جنبش مشروطه، انجمن‌های زنان به‌طور مخفیانه شکل گرفتند و در انقلاب مشروطه سهیم بودند؟ (در تصویر)
… درباریان و موبدان تاج شاهی بر شکم مادر شاپور دوم ساسانی گذاشتند؛ بدین ترتیب وی از بدو تولد شاهنشاه بود؟
… سلیمان حییم علاوه برفرهنگ‌های انگلیسی به فارسی و برعکس، فرهنگ‌های فرانسوی به فارسی، عبری به فارسی و برعکس را نیز تدوین کرده است؟
… دکتر علی ملک‌حسینی نخستین پیوند کبد از فرد زنده به فرد زنده را در بیمارستان نمازی شیراز انجام داد؟
… قلندران معمولاً دلقی سبزرنگ از جنس پشم پوشیده و موی سر و ریش و سبیل و گاهی بعضی از آنان ابروی خود را نیز می‌تراشیدند؟
… نبرد عین جالوت اولین نبردی بود که در آن مغول‌ها شکست خورده و از ادامه پیشروی بازماندند؟
… بمب هیدروژنی تزار قوی‌ترین بمب آزمایش شده توسط بشر است که حدود ۳۰۰۰ برابر بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و تا ۶۰۰۰ برابر نیز قابل ارتقا بود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۳ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۲۱٬۱۱۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

مناطق تحت کنترل گروه‌های مخالف از نوامبر ۲۰۲۴

ریاست جمهوری کره جنوبی، یون سوک یول، در سراسر کشور اعلام حکومت نظامی کرد.
نیروهای مخالف سوری (نقشه) در اولین حمله از زمان آتش‌بس در سال ۲۰۲۰ وارد حلب شدند.
اسرائیل و لبنان با آتش‌بس ۶۰ روزه برای توقف درگیری‌های کنونی موافقت کردند.
دیوان کیفری بین‌المللی حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، یوآف گالانت، وزیر دفاع سابق اسرائیل و محمد ضیف، رهبر حماس را در ارتباط با تحقیقاتش در مورد جنایات جنگی در جنگ غزه صادر کرد.
سامانتا هاروی برندهٔ جایزهٔ بوکر برای رمان مدار شد.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۳ دسامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۱۳ آذر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

روز جهانی معلولان، در ایران: روز بیمه

رویدادها

۱۶۷۴ – ایجاد شهر شیکاگو در کنار دریاچه میشیگان توسط کشیشی فرانسوی به نام «مارکت».
۱۹۸۴ – فاجعه نشت گاز از کارخانه یونایتد کارباید در بوپال هند.

زادروزها

۱۳۱۵ - زادروز واروژان موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و تنظیم‌کننده ارمنی‌تبار ایرانی
۱۳۶۸ - زادروز شارل ششم پادشاه فرانسه از ۱۳۸۰ تا ۱۴۲۲
۱۸۵۷ - زادروز جوزف کنراد (در تصویر)، نویسندهٔ انگلیسی-لهستانی
۱۹۲۴ – زادروز جان بکوس دانشمند و مخترع آمریکایی در زمینهٔ علم رایانه
۱۹۲۵ - زادروز کیم دای جونگ رئیس‌جمهور کره جنوبی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۳، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۰
۱۹۴۸ - زادروز آزی آزبورن خواننده، نوازنده، آهنگساز و ترانه سرای انگلیسی
۱۹۶۰ - زادروز جولیان مور بازیگر آمریکایی-بریتانیایی، نویسندهٔ کودکان
۱۹۸۱ - زادروز داوید ویا بازیکن فوتبال اهل اسپانیا

درگذشت‌ها

۱۳۶۰ - درگذشت جلال‌الدین تاج اصفهانی خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی
۳۱۱ - درگذشت دیوکلتیان امپراتور روم از ۲۰ نوامبر ۲۸۴ تا ۱ مه ۳۰۵
۱۵۵۲ - درگذشت فرانسیسکو زاویر مبلغ مذهبی کلیسای کاتولیک
۱۸۲۳ - درگذشت جووانی باتیستا بلتسونی مصرشناس ایتالیایی
۱۸۸۸ - درگذشت کارل زایس عینک ساز و صنعتگر آلمانی
۱۸۹۴ - درگذشت رابرت لویی استیونسن نویسندهٔ اسکاتلندی، خالق داستان دکتر جکیل و آقای هاید و جزیره گنج
۱۹۱۹ - درگذشت پی‌یر آگوست رنوآر نقاش فرانسوی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای دسامبر – یادبودهای بیشتر…

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

تصویری از دربار و مراسم جهروکا درشن در زمان سلطنت جهانگیر شاه، چهارمین امپراتور گورکانیان هند. این تصویر برگی از کتاب خاطرات جهانگیر، معروف به تزک جهانگیری یا جهانگیرنامه، است که شاه در آن وقایع تاریخ سلطنت، تأملاتش در مورد هنر، سیاست و همچنین اطلاعاتی در مورد خانواده خود را یادداشت کرده‌است. امضای نقاش این نگاره، در گوشه پایینی تصویر به صورت «عمل کمترین خانه‌زادان» آمده‌است و منسوب به منوهر است. نقاشی آبرنگ مات روی کاغذ است و در اندازه 34.8×19.8 سانتی‌متر کشیده شده و نام برخی از افراد حاضر در صحنه بر روی لباسشان درج شده‌است. این نگاره در حال حاضر در موزه هنرهای زیبای بوستون نگهداری می‌شود.

بایگانی دسامبر ۲۰۲۴ – نگاره‌های برگزیدهٔ بیشتر

درون‌مایه

دانش طبیعی و صوری: اخترشناسی – زیست‌شناسی – شیمی – زمین‌شناسی – فیزیک – آمار – احتمالات – ریاضیات – سامانه‌ها – علوم رایانه – منطق

دانش اجتماعی و انسانی: آموزش – ادبیات – اقتصاد – انسان‌شناسی – باستان‌شناسی – تاریخ – جامعه‌شناسی – جغرافیا – روان‌شناسی – زبان‌شناسی – ارتباطات – علوم سیاسی – فلسفه

دانش کاربردی: پزشکی – حقوق – رایانه – بهداشت – فناوری اطلاعات – فناوری – کسب و کار – کشاورزی – مدیریت – مهندسی

فرهنگ و هنر: بزرگان و مشاهیر – رسانه‌ – سرگرمی‌‌ – هنرهای نمایشی – هنرهای تجسمی – سینما – موسیقی – معماری – نقاشی – ورزش

پروژه‌های خواهر ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا توسط ویرایشگران داوطلب نوشته شده و از سوی سازمان ناسودبر بنیاد ویکی‌مدیا میزبانی می‌شود که خود میزبان چندین پروژهٔ داوطلبانهٔ دیگر نیز هست:

ویکی‌انبار
انبار رسانه‌های آزاد
مدیاویکی
توسعهٔ نرم‌افزار ویکی
فراویکی
هماهنگی پروژهٔ ویکی‌مدیا
ویکی‌کتاب
کتاب‌های درسی و راهنماهای آزاد
ویکی‌داده
پایگاه دانش آزاد
ویکی‌خبر
اخبار با محتوای آزاد
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌نبشته
کتابخانه‌ای با محتوای آزاد
ویکی‌گونه
فهرست گونه‌ها
ویکی‌دانشگاه
ابزارهای آموزشی آزاد
ویکی‌سفر
راهنمای آزاد سفر
ویکی‌واژه
فرهنگ واژگان

زبان‌های ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیای فارسی در سال ۱۳۸۲ بنیان‌گذاری شده و هم‌اکنون ۱٬۰۲۱٬۱۱۴ نوشتار دارد. ویکی‌پدیا به زبان‌های بسیاری وجود دارد؛ برخی از بزرگ‌ترین آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند.

۱٬۰۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

۲۵۰٬۰۰۰+ نوشتار

۱۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

فهرست کامل ویکی‌پدیاها