کاشمر
کاشْمَر () با نام باستانی کِشْمَر (؛ به‌معنای: آغوش مادر؛ احتمالاً بیانگر زادگاه زرتشت)[۷] و نام تاریخی تُرشیز (؛ به‌معنای: شهر نیرومند)[۸] و همچنین با نام شناخته‌شده سلطان‌آباد (؛ به‌معنای: شهری که سلطان آن را آباد کرد)[۷] مرکز شهرستان کاشمر در شمال‌شرقی ایران و جنوب‌غربی استان خراسان رضوی، در حدود ۲۲۰ کیلومتری شهر مشهد است. کاشمر با جمعیتی معادل ۱۰۲٬۲۸۲ نفر (۳۱٬۷۷۵ خانوار) پنجمین شهر بزرگ استان است.[۴] مردم کاشمر به زبان فارسی و به گویش کاشمری سخن می‌گویند.[۹] کاشمر در سال ۱۴۰۰ خورشیدی با میزان فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتی‌متر رکورددار فرونشست زمین در ایران است.[۱۰]
| کاشمر | |
|---|---|
        | |
 نشان‌واره شهرداری کاشمر | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | کاشمر |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | شهر زرتشت، شهر زیارت و سیاحت، شربت‌خانه خراسان |
| نام(های) پیشین | کِشمَر، ترشیز، طرثیث، سلطان‌آباد |
| سال شهرشدن | دیرینگی بلدیه و شهرداری ۱۳۰۸ خورشیدی[۱] و همچنین بنا شده در زمان گشتاسپ پسر لهراسپ[۲] یا بهمن پسر اسفندیار[۳] |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۰۲٬۲۸۲ نفر (۱۳۹۵)[۴] |
| رشد جمعیت | ۱۳٪+ (۵ سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۵ کیلومتر مربع (تا مرداد ۱۴۰۳ خورشیدی)[۵] |
| ارتفاع | ۱۰۶۳ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۶٬۰۵ |
| میانگین بارش سالانه | ۲۳۷ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | اصغر کوهسرخی[۶] |
| تأسیس شهرداری | ۱۳۰۸ خورشیدی |
| ره‌آورد | انگور، انار، کشمش، عرق کشمش، زعفران، گردو، بادام، پسته، خشکبار، قالی، پنبه |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۵۵۲ ۰۵۱ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۳۲ م ایران ۳۶ ق |
| کد آماری | ۱۳۸۱ |
  کاشمر روی نقشه ایران
۳۵°۱۴′۱۳″شمالی ۵۸°۲۸′۱۲″شرقی / ۳۵٫۲۳۷°شمالی ۵۸٫۴۷°شرقی | |
کاشمر از شهرهای باستانی ایران و خاستگاه تمدن‌های پنج هزار سالهٔ نای‌تپه و هزار و هشتصد سالهٔ مجموعهٔ باستانی آتشگاه است.[۱۱] کاشمر دومین شهر زیارتی استان و چهارمین شهر زیارتی ایران است.[۱۲][۱۳] قالی‌بافی، زیلوبافی، گیوه‌بافی، چادرشب‌بافی (به‌ویژه از گونهٔ ابریشمی) و فراهم ساختن پارچه‌های دستباف مهم‌ترین صنایع دستی این شهر را تشکیل می‌دهند.[۷] قالی کاشمر چه از دید کمیت و چه از دید کیفیت دارای محبوبیت می‌باشد.[۱۴] این شهر در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه کوهسرخ و در شمال رشته‌کوه پیرکوه قرار دارد.[۱۵][۱۶] از فرآورده‌های مهم این شهر می‌توان به زعفران، انگور، کشمش، عرق کشمش، عرقیجات، پنبه و سوهان ورقه‌ای اشاره نمود. کاشمر دارای پنج مرکز آموزش عالی شامل دانشگاه پیام نور واحد کاشمر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر، مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کاشمر، مرکز آموزش عالی کاشمر و دانشکده علوم پزشکی کاشمر است.[۷]
نامگذاری
کاشمر در دوران‌های متفاوت دچار دگرگونی و تغییر نام‌های بسیاری شده است. در بررسی نام این شهر به بیش از بیست نام برخورد شده است که با یک جمع‌بندی می‌توان تمامی آن‌ها را در واژگان «کشمر»، «ترشیز»، «بشت» و «سلطان‌آباد» خلاصه نمود. به این ترتیب واژهٔ کشمر که به معنای آغوش مادر است و احتمالاً بیانگر زادگاه زرتشت می‌باشد، سرانجام به گونهٔ کاشمر درآمده و در همین صورت باقی‌مانده است. از سوی دیگر فرهنگ‌نگاران، کاشمر را گونهٔ کامل‌شده «کاخجر»، «کاشخر» و «کاشغر» دانسته‌اند و بر این باورند که «کاش» برگردانیده شده «کاج» است و «کاخجر» یادآور سرو بزرگ و سرشناس این سرزمین یعنی سرو کشمر است.[۷] به‌طور کلی نام‌های این شهر در منابع تاریخی مختلف عبارتند از «کشمر»، «کشمیر»، «کشمار»، «کاشمر»، «بُست»، «بُشت»، «پشت»، «بوشت»، «پوشت»، «بشت‌العرب»، «پشت نیشابور»، «تُرسیز»، «طُرُشیز»، «تُرشیز»، «تُرتسیز»، «ترشیش»، «ترشش»، «تُرشاش»، «ترسیس»، «طُرثیث»، «طُرَیثیث»، «سلطان‌آباد» و «سلطانیه».[۱۷]
پیشینه
برخی گذشته‌نگاران پیشینهٔ کاشمر را به گشتاسپ پسر لهراسپ یا به بهمن پسر اسفندیار نسبت داده‌اند و جغرافی‌نویسان اسلامی نام کاشمر را در دوران‌های گوناگون به گونه‌های مختلف مانند طرثیث، ترشیش، بوشت، بست و ترشیز نوشته‌اند.[۲][۳]
کیانیان
بنا بر داستانی در محلی که اکنون کاشمر خوانده می‌شود، میان گشتاسپ کیانی و زرتشت دیداری روی می‌دهد. چون گشتاسپ دین او را می‌پذیرد زرتشت نیز نخستین آتشکده خود را در قلمروی پادشاهی کیانی بنا می‌کند و در جلوی در این آتشکده، سرو کشمر که تبار بهشتی داشت را با دست خودش می‌کارد تا همین سرو بر ایمان شاه گواه بگیرد. در هر برگ این سرو نام گشتاسپ نوشته شده بود و چون درخت بالا گرفت؛ شاه نیز بر گرد سرو بهشتی، کاخ بزرگی ساخت تا نگهدار ارجمندی سرو باشد.[۱۸]
آتشکدهٔ کشمر و آذر برزین‌مهر
آتشکدهٔ کشمر یا آتشکدهٔ زرتشت یا آتشکده آذر برزین‌مهر نام نخستین آتشکدهٔ زرتشتیان بود که توسط گستاسپ به‌درخواست زرتشت در کِشمر (کاشمر) بنا گردید. در بخشی از شاهنامه فردوسی، داستان پیدا شدن زرتشت و پذیرفتن دین او توسط گشتاسپ را به نظم درآمده که گشتاسپ پس از پذیرفتن دین زرتشت، موبدان را به سرتاسر گیتی روانه می‌کند و آذر به آتشکده‌ها (گنبدان) می‌نهد و نخستین آنان آذر برزین‌مهر است که به کشمر بنیان کرد و در جلوی آتشکده سرو کشمر را کاشت و آن را نماد پذیرفتن دین زرتشتی نهاد و موبدان را به سرتاسر جهان فرستاد و فرمان داد همه نامداران و بزرگان به سوی آن پرستشکده روی آورند.[۱۹][۲۰]
سرو کشمر
سرو کشمر یا سرو مقدس زرتشت درختی بود که بر برپایهٔ باور زرتشتیان به‌دست زرتشت کاشته‌شده بود. این درخت بسیار شکوهمند و بزرگ بود و شهرت آن به متوکل (خلیفهٔ عباسی) رسید. متوکل فرمان بریدن آن را داد و پیشنهاد زرتشتیان آن شهر که ۵۰٬۰۰۰ سکه طلا برای نبریدن آن درخت بود، مورد پذیرش واقع نشد و آن را بریدند و برای خلیفه به بغداد بردند. یک روز پیش از رسیدن درخت به بغداد، متوکل به قتل رسید و این با پیش‌گویی زرتشت یکسان بود که گفته بود هر که این درخت را ببرد؛ کشته خواهد شد. این سرو در زمان بریده شدن بیش از ۱٬۴۰۰ سال زندگانی داشت.[۱۸]
فردوسی در مورد آن می‌گوید:[۲۰]
| پس، آزاده گشتاسب برشد به گاه | فرستاد، هر سو به کشور، سپاه | |
| پراگند، گرد جهان، موبدان | به آیین، نهاد آذرِ گنبدان | |
| نخست آذر مهر برزین نهاد | به کشور، نگر تا چه آیین نهاد! | |
| یکی سرو آزاد بود، از بهشت | به پیش در آذر اندر، بکشت | |
| نسبتش بر آن زاد سرو سهی | که پذرفت گشتاسب دین بهی | |
| فرستاد هر سو به کشور پیام | که چون سرو کشمر به گیتی کدام | |
| زمینو فرستاد زی من خدای | مرا گفت از اینجا به مینو برآی | |
| کنون هر که این پند من بشنوید | پیاده سوی سرو کشمر روید |
در کتاب دانشنامه مزدیسنا نوشته انوشه روان دکتر موبد جهانگیر اشیدری آمده:
گویند اشو زرتشت، دو درخت سرو به طالع سعد در دو محل به دست خود کاشت، یکی در دهکده کشمر و دیگری در دهکده فریومد از روستاهای توس (طوس) خراسان. به مرور این درخت بلند و ستبر و پرشاخ شده و دیدن آن موجب شگفتی بینندگان می‌شد. چون وصف این سروها در مجلس متوکل عباسی، خلیفه عهد، بیان شد، او که مشغول به عمارت در جعفریه سرمن رای، مشهور به سامره بود به خاطرش افتاد که آن سرو را قطع کرده، به بغداد بیاورند.
هخامنشیان
در دوران شاهنشاهی هخامنشی به‌دلیل پذیرفتن دین مزدیسنا توسط شاهنشاهان هخامنشی و وجود آتشکده و سرو کشمر؛ این شهر دارای رونق بسیاری شد و به یکی از مراکز دینی ایران تبدیل شده بود.[۲۱]
اشکانیان
منطقهٔ کاشمر در دوران شاهنشاهی اشکانی از نواحی حاصلخیز ایران به‌شمار می‌رفته و از آنجا که شاهان و شاهنشاهان اشکانی نسبت به فرمانروایان پیش از خود یعنی سلوکیان اهمیت به‌مراتب فراتری برای دین مزدیسنا قائل بودند؛ آتشکده و سرو کشمر که از یادگار زرتشت شناخته می‌شد را مورد نگرش بسیاری قرار دادند.[۲۲]
ساسانیان
به گواه سنگ‌نبشته پایکولی در دوران شاهنشاهی ساسانی کشمر (کاشمر) جزئی از گستره خراسان بزرگ به‌شمار می‌رفته و ساسانیان برای زنده‌کردن آیین باستانی تلاش بسیاری کردند و چون در آن زمان؛ دیگر از آتشکدهٔ کشمر چیزی برجای نمانده بود، شاهنشاهان ساسانی به ایجاد آتشکدهٔ دیگری دست می‌زنند که همچنان در چند کیلومتر بالاتر از «شهر باستانی کشمر» در مجموعهٔ باستانی آتشگاه باقی مانده است و خرابه‌های قلعه آن هم‌اکنون در ۱۲ کیلومتری شمال‌غربی شهر کاشمر قرار دارد و از یادگارهای دوران ساسانی به‌شمار می‌رود.[۲۲]
دوران اسلامی
کاشمر در دوران‌های گذشته و به‌ویژه در سده‌های نخستین اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. کاشمر گردنهٔ رسیدن مهاجمان جنوبی و غربی به نیشابور محسوب می‌شده و نقش ضربه‌گیر و پیش‌مرگ نیشابور را بر دوش داشته است که موجب شد بسیاری به این شهر هجوم برده یا در آن، جا خوش‌کرده و ماندگار شوند.[۲۲]
از تاریخ دگرگونی‌های کاشمر در سده‌های نخستین اسلامی، اسناد چشمگیری در دست نیست، بااین‌حال پس از کم‌رنگ‌شدن حملهٔ اعراب به ایران بر خراسان و پیدایش خاندان‌های آریایی همچون طاهریان، صفاریان و سامانیان این شهر رفته‌رفته اهمیت گذشته خود را یافته و با توجه به موقعیت ویژهٔ ترشیز که در دوران‌هایی همچون طاهریان (۲۵۹–۲۰۵ قمری) که نیشابور را به مرکزیت فرمانروایی خود برگزیده بودند، این شهر از رونق و آبادانی بسیاری برخوردار شده بود.[۲۲]
باآنکه برپایهٔ گزارش اسناد تاریخی، یعقوب لیث صفاری که سودای بدست آوردن فرمانروایی طاهریان را در سر می‌پروراند، در سر راه خود از سیستان به نیشابور از ترشیز رد شد اما گزارشی از بروز برخوردهای پرخاشگرانه در این شهر در دست نیست.[۲۲]
با این‌رو از جستجوی تاریخ‌نگاران سده‌های نخستین اسلامی چنان بر می‌آید که در میانهٔ سدهٔ چهارم قمری کاشمر اهمیت و موقعیت بلندپایه‌ای در میان شهرهای ایران داشته است. ابن حوقل در این زمینه می‌نویسد: «ترشیز شهری زیبا، پربرکت و پرجمعیت است».[۲۲]
شمس‌الدین مقدسی نیز بیانی از این شهر در نخستین سال‌های سدهٔ پنجم قمری نمایش می‌دهد: «گویند روزی بوفضل بلعمی و بوفضل بن یعقوب در مجلس میرسعید بودند. بلعمی در ستایش مرو پرچانگی نمود، ابن یعقوب گفت: منکر ستودگی مرو نیستم که همچنان است که گفتی، ولی نیشابور دوازده روستا دارد که یکی از آن‌ها بُست است که درآمد سه منبر آن به اندازه درآمد همه مرو است. این روستا غلات و انگور نیکو را با هم دارد. شنیده‌ام زیتون و انجیر هم دارد و نوبرها از آنجا می‌برند؛ زیرا هوایی ملایم دارد. نام شهر آن طرثیث (ترشیز) است که خوب آباد است و مسجد جامعی دارد که پس از جامع دمشق، ثروتمندتر از آن نیست. زیبا و پاکیزه است. غیر از دکان‌های کهن، بازاری نوساز و گرم دارد… درگاه فارس و اصفهان و انبار خراسان به‌شمار می‌رود».[۲۲]
عصر سربداران
اسناد تاریخی نشان می‌دهد که ترشیز در دورهٔ فرمانروایی سربداران یکی از مناطق مهم و پررونق این حکومت بوده و در اوج آبادانی قرار داشته است. فقر فرهنگی ایلخانان و ناخوشنودی مردم ایران از بازماندگان حکومت ایلخانی و از سویی برخوردهای نادرست ایلخانان مغول با مردم، زمینهٔ یک سری از مخالفت‌های ریشه‌ای را برابر آنان برانگیخت. در زمان واپسین ایلخانان مغول سلطان ابوسعید بهادرخان و در پایان حکومت او گروهی از مردم روستای باشتین از توابع بیهق (سبزوار امروزی) برابر ایلخانان شورش کردند. آنان اعلام کردند سر به دار می‌دهند، تن به ذلت نمی‌دهند. در سال ۷۳۷ ه.ق شخصی با نام عبدالرزاق باشتینی را به‌عنوان امیر خود برگزیدند.[۲۳] پتروشفسکی نوشته است: «در سدهٔ چهاردم میلادی (سدهٔ هشتم قمری) خروج سربداران از دید گستردگی و از دید تاریخی مهم‌ترین نهضت آزادی خاورمیانه و بی‌گمان تأثیر مهم در جنبش‌های دیگر که از دید وضع اجتماعی شرکت‌کنندگان و هدف‌های سیاسی همانند آن بودند، داشته است. از این نهضت به‌عنوان بزرگ‌ترین نهضت ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی ایرانیان در برابر بیگانگان یاد می‌شود».[۲۴]
سربداران در سال ۷۳۸ ه.ق قدرت‌گیری کردند و سبزوار را تسخیر کردند و این شهر را به‌عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. در همین ایام مراسم ازدواج «امیر عبدالله مولایی» و دختر «علاءالدین محمد هندو» در حال برگزاری بود که به همین مناسبت هدایای گران‌بهایی از ترشیز به فرومد فرستاده شد. وقتی خبر حرکت این هدایا (چهل شتر، پارچه، زر و ابریشم) به امیر عبدالرزاق باشتینی رسید، بلافاصله برادرش مسعود را مأمور توقیف این اموال کرد و او نیز با سلحشوری مأموریت خود را انجام داد و تمامی هدایای ترشیزی را به اردوی عبدالرزاق برد. عبدالرزاق با حمله به گلهٔ اسبان سلطان ابوسعید بهادرخان اسب‌های زیادی ربود و بعد از این به‌نام خود خطبه خواند.[۲۵][۲۶]
عبدالرزاق همچنان به توسعه‌طلبی خود ادامه داده تا بیار (بیارجمند امروزی) که ابتدای مرز ترشیز از ضلع غربی می‌باشد را تسخیر کرد. بعد از عبدالرزاق، برادرش مسعود حکومت سربداران را به‌دست گرفت و در واقع رهبر نظامی سربداران مسعود بود و رهبر مذهبی آنان شیخ خلیفه که تعالیم تشیع داشت و شاید از شاگردان صوفیان بود. همین شیعی بودن آن‌ها در تصرف ترشیز و علاقه مردم این منطقه به تشیع بی‌تأثیر نبود. امیر مسعود بخش وسیعی از ایران، ترکمنستان و افغانستان را تسخیر کرد و قلمروی سربداران را از مغرب به ری و از مشرق به هرات از شمال به مرو و از جنوب به ترشیز و یزد رساند. شهر ترشیز توسط امیر مسعود گشوده شد وی قلعه‌های ترشیز را زیر سلطهٔ سربداران قرار داد. با این اقدام منطقهٔ ترشیز در مسیر توسعه و آبادانی قرار گرفت.[۲۷][۲۸]
توسعهٔ فتوحات سربداران را باید مدیون مسعود دانست. وی توانست تا سال ۷۴۵ ه.ق محدودهٔ وسیعی را زیر تسلط سربداران بگیرد و بازماندگان ایلخانان تاب مقاومت با وی را نداشتند. آخرین امیر سربداران خواجه علی مؤید بود. وی به مذهب تشیع علاقه بسیاری داشت و بدان تعصب می‌ورزید. در دورهٔ او مردم آزادی زیادی داشتند، یکی از مهم‌ترین اقدامات وی تسخیر ترشیز، قهستان (بیرجند و نهبندان کنونی)، طبس و گیلکی بود. وی با تصرف این شهرها از سرخس تا دامغان را زیر سیطره خود گرفت و در این راه وی ارغوان شاه را شکست داد و متواری کرد. از حوادث دیگر دوران خواجه علی مؤید، درویش رکن‌الدین و جلال‌الدین شاه‌شجاع در سال ۷۷۹ ه.ق است که آنان سبزوار را گرفتند. اگرچه خواجه علی مؤید توانست با کمک امیر ولی استرآبادی (حاکم استرآباد) دوباره سبزوار را پس بگیرد و ترشیز را نیز دوباره تسخیر کند. در این گیر و دار مؤید یک بار نیز از خواجه سدید که از سدیدیان ترشیز بود کمک گرفت. در سال ۸۷۲ ه.ق نیز یک بار دیگر خواجه علی مؤید با کمک جلال‌الدین شاه‌شجاع که قبلاً به درویش رکن‌الدین کمک کرده بود، ترشیز را تسخیر کرده و به حکومت خویش افزود. با ظهور تیمور و ورود او در سال ۷۸۲ ه.ق به خراسان خواجه علی مؤید به تیمور ملحق شد و تا ۷۸۸ ه.ق در رکاب او بود.[۲۳]
در آخرین سال‌های حکومت خواجه علی مؤید یعنی آخرین امیر سربداران، مسئلهٔ اختلاف خواجه علی مؤید با امیر ولی استرآبادی است.[۲۹] احتمالاً در اواسط سال ۷۶۰ ه.ق و ۷۷۰ ه.ق یک سری تغییرات در مرزهای غربی سربداران صورت گرفته است که با مطالعه روی سکه‌های این دورهٔ بدان دست پیدا کرده‌اند. سکه‌های امیر ولی استرآبادی در استرآباد در سال‌های ۷۵۷، ۷۶۴، ۷۶۳ ه.ق و سکه‌های سمنان در سال‌های ۷۶۸، ۷۶۷، ۷۶۶ ه.ق قیام امیر ولی استرآبادی را در این سال‌ها نشان می‌دهد. یک حمله از طرف امیر ولی استرآبادی و پیر علی باعث عقب‌نشینی علی مؤید به سبزوار شده و حکومت او محدود شده است. امیر ولی استرآبادی سبزوار را نیز محاصره کرد. احتمالاً منطقهٔ ترشیز در این گیر و دار به‌دست امیر ولی استرآبادی افتاده بود اما جان ماسون اسمیت در این که سربداران در زمان حملات امیر ولی استرآبادی جنوب ترشیز را در دست داشته‌اند شک می‌کند و این تصور که ترشیز را امیر ولی استرآبادی گرفته باشد را عنوان می‌کند.[۳۰]
خواجه علی مؤید مجبور شد در سال ۷۸۲ ه.ق به تیمور پناهنده شود و از وی کمک بخواهد. از این سال یعنی سقوط سرزمین‌های سربداران تا حملهٔ تیمور به ترشیز، حدود دو سال می‌گذشت و در این مدت خاندان آل کرت که قبلاً با خواجه علی مؤید رابطه خوبی نداشتند، بر خراسان و منطقهٔ ترشیز مسلط شدند. فرمانروای آنان ملک غیاث‌الدین پیر علی بود که تمامی این مناطق را زیر سیطره خود داشت. غیاث‌الدین قلعهٔ ترشیز و منطقهٔ آن را به امیر علی سدیدی که از طایفهٔ غوریان بود داد؛ بنابراین در این بازهٔ زمانی اسم سه شخص دیده می‌شود که البته بعضی به اشتباه آن‌ها را یکی می‌دانند؛ یعنی در آخرین سال‌های عمر حکومت سربداران خواجه علی مؤید بر ترشیز حکومت می‌کرد. از دورهٔ تلافی وی با تیمور به بعد، امیر ولی استرآبادی حکومت ترشیز را گرفت و بعد امیرعلی سدیدی به حکومت ترشیز رسید. در واقع در مدت دو سال از ۷۸۲ تا ۷۸۴ ه.ق این سه نفر به ترشیز حکومت می‌کرده‌اند. نکتهٔ قابل تأمل آنکه یاقوت حموی ترشیز را پررونق و آباد با میوه‌های فراوان معرفی کرده و ادعا می‌کند ترشیز ۲۲۶ روستا دارد. ابن اثیر نوشته است: «از این شهر دانشمندان بسیار برخواسته‌اند». بغدادی نیز آن را منطقه‌ای با روستاهای زیاد معرفی کرده است و از روستای خارزنج که خرابه‌های آن در شمال خلیل‌آباد است سخن رانده است. تا پیش از حملهٔ تیمور و ویران کردن ترشیز این شهر همچنان به حیات خود ادامه داد اما یورش تیمور باعث تغییرات عمده در این منطقه شد.[۲۳]
مردم
جمعیت
برپایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ خورشیدی جمعیت این شهر ۱۰۲٬۲۸۲ نفر (۳۱٬۷۷۵ خانوار) بوده است.[۴]
| سال | جمعیت | رشد سالیانه |
|---|---|---|
| ۱۳۴۵ | ۱۷٬۰۶۵ | - |
| ۱۳۵۵ | ۲۶٬۸۸۳ | ۵۷٬۵٪
|
| ۱۳۶۵ | ۴۹٬۲۵۹ | ۸۳٬۲٪
|
| ۱۳۷۰ | ۵۸٬۵۲۲ | ۱۸٬۸٪
|
| ۱۳۷۵ | ۶۹٬۱۷۷ | ۱۸٬۲٪
|
| ۱۳۸۵ | ۸۱٬۵۲۷ | ۱۷٬۹٪
|
| ۱۳۹۰ | ۹۰٬۲۰۰ | ۱۰٬۶٪
|
| ۱۳۹۵ | ۱۰۲٬۲۸۲ | ۱۳٬۴٪
|
| مردان | سن | زنان |
|---|---|---|
| ۲٬۷۹۰ | ۲٬۶۹۲ | |
| ۱٬۴۵۹ | ۱٬۵۰۳ | |
| ۲٬۳۰۶ | ۲٬۲۲۷ | |
| ۲٬۵۸۶ | ۲٬۴۵۴ | |
| ۳٬۱۵۰ | ۳٬۰۲۹ | |
| ۳٬۸۳۹ | ۳٬۸۵۰ | |
| ۴٬۶۶۵ | ۴٬۶۹۹ | |
| ۵٬۳۳۹ | ۵٬۳۱۹ | |
| ۴٬۸۵۸ | ۴٬۸۲۲ | |
| ۳٬۴۹۹ | ۳٬۵۰۳ | |
| ۳٬۳۷۶ | ۳٬۳۲۲ | |
| ۴٬۰۵۱ | ۳٬۷۴۹ | |
| ۴٬۴۸۶ | ۴٬۳۵۹ | |
| ۵٬۲۱۲ | ۵٬۱۳۸ |
قومیت
بیشتر مردم کاشمر فارسی‌زبان هستند. همچنین در حومهٔ شهر ایل‌های کرمانج (ملکشاهی و شوهان) و بلوچ (گرگ زائی، اسماعیل زائی و زائی) سکونت دارند.[۳۲]
افراد برجسته
فرهنگ و هنر
در سال ۱۳۹۹ خورشیدی کاشمر و شهرستان آن ۱۳۳ مؤسسه و آموزشگاه فرهنگی–هنری و همچنین مراکز مهارت‌آموزی داشته است که نزدیک به ۲ هزار نفر در زمینهٔ فرهنگ و هنر فعال بوده‌اند.[۳۳]
زبان و گویش
مردم این شهر و حومهٔ آن به زبان فارسی و به گویش کاشمری سخن می‌گویند.[۳۴]
خوراک‌های محلی
نان محلی از برجسته‌ترین خوراک‌های کاشمر است که این نان‌ها با آرد سبوس‌دار درست می‌شود. اشکنه قروتی یا اشکنه کشک در کاشمر و دیگر شهرهای خراسان به‌عنوان خوراک محلی نیز شناخته‌شده است و ترکیبات آن شامل آب، کشک (قروت)، پیاز، نعنا، آویشن، گردو می‌باشد. اشکنه گوجه نیز یکی دیگر از خوراک‌های محلی کاشمر و شهرهای همجوار است که ترکیبات آن شامل گوجه‌فرنگی، پیاز، ادویه، آب، سیب‌زمینی، عدس می‌باشد.[۳۵] به دیگر خوراک‌های محلی کاشمر می‌توان به اشکنه بنه، اشکنه قورمه، اشکنه دانه، اشکنه بلغور، اشکنه قاقرو، روغن شیره، کمه‌جوش، کله‌جوش، آش کمای، گرماست (گرماس)، مسکه، توگی، لیچار، کف، اشکنه تخم‌مرغ (اشکنه اوجز) و آرد بریو (بریان) اشاره نمود.[۳۶]
آداب و رسوم
از آداب و رسوم بنیادین کاشمر می‌توان از جشن‌ها و آیین‌های نوروز،[۳۷] سده،[۳۸] چهارشنبه سوری و عزاداری‌های تاسوعا و عاشورا اشاره نمود. برگزاری مراسم تعزیه‌خوانی، قنبرخوانی، نخل‌گردانی، نقالی و پرده‌خوانی در عاشورا از دیگر آداب و رسوم‌های مذهبی این شهر است. همچنین چوله قزک، جشن خرمن، مراسم آیینی چندنفره، نمایش دونفره، شوخنی (مناجات)، باران‌خواهی و چشم‌زخم از دیگر آداب و رسوم‌های این شهر است.[۳۹]
از مراسم آیینی ابداع‌شده توسط جمهوری اسلامی ایران می‌توان از پیاده‌روی جاماندگان اربعین نام برد که در کاشمر از امامزاده سید حمزه تا امامزاده سید مرتضی پیاده‌روی می‌گردد.[۴۰]
موسیقی محلی
تاریخ موسیقی محلی این شهر فراتر از ۲۰۰ سال پیشینه دارد و موسیقی کاشمر در کنار زبان و گویش یکی از بخش‌های هویت فرهنگی آن محسوب می‌شود. موسیقی منطقهٔ کاشمر و تربت جام از ساختار مشترکی برخوردار است اما در چندی از آواها دارای ویژگی‌های گوناگون و برجسته‌ای می‌باشد که بیشتر آن‌ها چهاربیتی هستند و با سازهای مرسوم این شهر از جملهٔ آن‌ها دوتار، دوسازه (قوشمه، به گویش کاشمری: دوسَزَ)، سرنا، دهل و دایره خوانده می‌گردند. برپایهٔ پژوهش‌ها در نزدیک دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ خورشیدی فرد کم‌سن و سالی به‌نام «ذوالفقار عسگریان» از اساتید نامدار موسیقی خراسان که زاده منطقهٔ کاشمر (خلیل‌آباد) بود با الاغ به روستاهای این منطقه می‌رفت تا دوتار و موسیقی محلی را ترویج دهد. همچنین «حسن عابدینی» از دیگر اساتید نامدار این شهر است.[۴۱][۴۲] «گروه بیداد» نیز از برجسته‌ترین گروه‌های موسیقی منطقهٔ کاشمر است و با سرپرستی «هادی قاسمی» اداره می‌گردد که از سال ۱۳۷۵ خورشیدی فعالیت می‌کند. بیشتر تمرکز قاسمی جهت جذب نوجوانان و جوانان به‌کار گرفته می‌شود.[۴۳]
خوشنویسی
خوشنویسی کاشمر جایگاه ویژه‌ای در سطح کشوری دارد به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۹۹ خورشیدی دارندهٔ دو «استاد برجستهٔ خوشنویس» و هفت «عضو فوق‌ممتاز» بوده است که دو نفر از آن‌ها «فوق‌ممتاز شکسته‌نستعلیق» و پنج نفر دیگر «فوق‌ممتاز نستعلیق» می‌باشند. همچنین نزدیک به ۷۰ «عضو ممتاز» و ۶۰ «عضو عالی» مشغول برای دستیابی به درجات بالاتر در حوزهٔ خوشنویسی قرار داشته‌اند.[۴۴] از دستاوردهای خوشنویسی کاشمر می‌توان به چاپ کتاب «صلح و سلام» نوشته‌شده توسط «هادی دربان حسینی» در سال ۱۳۹۴ خورشیدی اشاره نمود که مورد استقبال قرار گرفت.[۴۵][۴۶] دربان حسینی که متولد ۱۳۵۰ خورشیدی است در سال ۱۳۹۳ خورشیدی توانست «مدرک استادی» از «شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران» را بگیرد و همچنین در جایگاهٔ شاگردی برای اساتیدی همچون رسول مرادی و غلامحسین امیرخانی قرار داشته است.[۴۷] از دیگر اساتید خوشنویسی کاشمر می‌توان به استاد «مهدی فانی» اشاره نمود.[۴۸] افزون بر این «محمدجواد پورحسن» متولد ۱۳۴۴ خورشیدی نیز نخستین کسی بود که در کاشمر توانست «مدرک ممتازی» را از شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران کسب کند. پورحسن با مرگ زودهنگام بر اثر بیماری کلیوی در تاریخ ۱ آذر ۱۳۹۳ درگذشت.[۴۹]
بازی‌های بومی محلی
از ۱۵ بازی بومی محلی کاشمر تنها پنج بازی دارای تیم است و بقیه آن‌ها منسوخ یا درحال منسوخ‌شدن هستند. هفت‌سنگ، یک قل دو قل، لی‌لی، وسطی (دژبال)، بجول‌بازی، کبدی (زو)، الک دولک، قایم‌باشک (قایم‌پیدا)، سه‌پایه (سه‌پایه نیشابوری)، دال پلو (دال پلان) و خروس جنگی (الختر) از بازی‌های بومی محلی رایج در کاشمر می‌باشند.[۵۰]
اقتصاد
اقتصاد کاشمر برپایهٔ سه موضوع یعنی کشاورزی، صنعت و گردشگری می‌چرخد.[۵۱] هنرهای سنتی، صنایع دستی و ره‌آورد نیز از دیگر موضوع‌های اقتصادی این شهر است.[۵۲] کاشمر و شهرستان آن تا اسفند ۱۳۹۹ خورشیدی، نزدیک ۹ هزار واحد صنفی، ۷۲ واحد صنعتی و ۳۰ واحد معدنی داشته است.[۵۳]
کشاورزی
بخش مهمی از اقتصاد کاشمر برپایهٔ کشاورزی است که قسمت بزرگی از آن به شیوهٔ سنتی و غرقابی اجرا می‌گردد که میزان زیرکشت گلخانه‌های این شهر و حومهٔ آن تنها ۶ هکتار است و همچنین کاشمر در اقلیم نیمه‌خشک قرار گرفته و تابستان‌هایی با گرمای شدید و کم باران را با خود همراه دارد. کاشمر و شهرستان آن تا سال ۱۴۰۲ خورشیدی دارای ۹٬۳۸۱ هکتار میزان زیرکشت باغات و ۲٬۰۲۰ هکتار میزان زیرکشت فرآورده‌های زراعی بوده که ۳٬۳۰۰ هکتار از باغات زیرکشت انگور بوده است. در همان سال این شهر از دیدگاه میزان زیرکشت انگور در استان دارای جایگاه سوم است، همچنین با نزدیک به ۶۰۰ هکتار از فرآورده‌های زراعی زیرکشت طالبی؛ جایگاه نخست این فرآورده در استان را دارا بود.[۵۴] کاشمر و شهرستان آن در سال ۱۴۰۱ خورشیدی با نزدیک به ۶۵۰ هکتار سطح زیرکشت گونه‌های گوناگون انار جایگاه سوم استان را داراست.[۵۵]
صنعت
کم‌توجهی به شهرک صنعتی کاشمر در دهه‌های گذشته اقتصاد صنعتی این شهر را با رکود و تعطیلی همراه ساخته بود که بسیاری از واحدهای تولیدی تک‌محصولی از جملهٔ آن قند که زمانی تولید مناسبی داشت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی نیمی از آن‌ها به تعطیلی رسیده بود و اقتصاد صنعتی کاشمر با کم‌ترین گنجایش تولیدی فعالیت داشت و مشکلات مالی و سرمایه‌ای دلیل اصلی تعطیلی این واحدها بود.[۵۱][۵۶] شهرک صنعتی کاشمر در سال ۱۴۰۰ خورشیدی ۶۹ واحد ثبت‌شده داشته است که ۴۲ واحد آن فعال، ۸ واحد تعطیل و مابقی درحال‌احداث بوده‌اند. همچنین در همان سال ۹۰ درصد زمین‌های این شهرک صنعتی واگذار شده بود و اقدامات زیرساختی طرح گسترش شهرک نیز درحال انجام است.[۵۷] در سال ۱۳۹۹ خورشیدی ۳۰۹ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری ثابت در این شهرک انجام شد که نسبت به سال قبل ۹۰۰ درصد افزایش یافته است.[۵۸] شهرک صنعتی کاشمر دارای واحدهای تولیدی گونه‌های فرآورده‌های کشاورزی و غیرهم است.[۵۹] کارخانهٔ کاشی و سرامیک زهره بزرگ‌ترین مجموعهٔ صنعتی در منطقهٔ کاشمر است[۶۰] و همچنین بزرگ‌ترین واحد تولید کاشی و سرامیک در شرق ایران شناخته می‌گردد که در زمینی به مساحت ۵/۴۸ هکتار ساخته شد. تولید نخستین این مجموعه در سال ۱۳۹۱ خورشیدی با گشایش فاز نخست و تولید سالیانه نزدیک به سه و نیم میلیون مترمربع و کارآفرینی مستقیم بیش از ۳۰۰ نفر انجام گرفت. کارخانهٔ کاشی و سرامیک زهره دارای بیش از ۶۵ هزار مترمربع سالن تولید است و طراحی آن برای ۶ خط تولید کاشی گرانیت و لعاب‌دار در سه فاز ای (A)، بی (B) و سی (C) صورت گرفت که در سال ۱۳۹۶ خورشیدی فاز ای (A) اجرایی شد و تولید آن به بیش از هفت و نیم میلیون مترمربع رسید که کارگماری مستقیم حدود ۵۵۰ نفر را به‌همراه داشت.[۶۱] همچنین در سال ۱۳۹۸ خورشیدی «شرکت کاشی و گرانیت و لعاب زهره» به‌عنوان واحد نمونه و صنعتی در استان خراسان رضوی انتخاب شد.[۶۲] مجموعهٔ کارخانه‌های نوشیدنی‌های بیسمارک و قند غزنوی در زمینی به مساحت ۳۲ هزار مترمربع ساخته شده است که نخستین واحد آن دربرگیرندهٔ کارخانهٔ قند عسل در سال ۱۳۹۲ خورشیدی با کارگماری ۲۰۰ نفر برای تولید قند و شکر با برند «غزنوی» و «سفیدبرفی» به بهره‌برداری رسید و دومین واحد تولیدی آن دربرگیرندهٔ کارخانهٔ تولید نوشیدنی با گنجایش نزدیک به ۷۲ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۹ خورشیدی نیز به بهره‌برداری رسید که گنجایش آن در سال ۱۴۰۰ خورشیدی نزدیک به ۳۰۰ میلیون لیتر افزایش یافت. همچنین در همان سال میزان سرمایه‌گذاری در این مجموعهٔ کارخانه‌ها نزدیک ۲ هزار میلیارد ریال بوده است.[۶۳]
گردشگری
گردشگری در کاشمر به‌همراه کشاورزی و صنعت بخش مهمی از اقتصاد در این شهر است به گونه‌ای که ۳٫۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۶ خورشیدی از این شهر و شهرستان آن بازدید کردند[۶۴] چنان‌که در سطح استان پس از مشهد جایگاه دوم و جایگاه چهارم در ایران از دیدگاه گردشگری مذهبی را ثبت کرده است.[۱۲] وجود جاذبه‌های گردشگری، تاریخی و فرهنگی، منطقهٔ کاشمر را تبدیل به یکی از قطب‌های گردشگری استان خراسان رضوی کرده و پیشینهٔ تاریخی آن نشان از تمدن کهنی دارد. وجود بافت سرسبز و آب‌وهوای مناسب یکی دیگر از فواید گردشگری در این شهر است.[۶۵]
آثار ثبت‌شده
تا سال ۱۳۹۷ خورشیدی، بیست و شش اثر ملی در شهرستان کاشمر ثبت شده‌اند که در میزان استان خراسان رضوی که بالغ بر ۱۴۰۷ اثر تاریخی، بسیار ناچیز است.[۶۶]
بناها
- امامزاده سید مرتضی[۶۷]
- مسجد جامع کاشمر[۶۸]
- یخچال قدیمی کاشمر[۶۹]
- امامزاده سید حمزه[۷۰]
- آرامگاه سید حسن مدرس[۷۱]
- آرامگاه سید اسماعیل نبوی[۷۲]
- مسجد حاجی جلال[۷۳]
- خانه احمد پناه[۷۴]
- آرامگاه افتخارالتجار[۷۵]
- مدرسه حاج سلطان العلماء[۷۶]
- کاروانسرای امین التجار[۷۷]
- آسیاب‌های آبی طلاآباد[۷۸]
- قلعه ریگ[۷۹]
- آب‌انبار فروتقه[۸۰]
- آسیاب‌آبی جردوک[۸۱]
- خانه دانش[۸۲]
تپه محوطه‌ها
دیگر آثار
- نای‌تپه واقع در نزدیکی روستای نای و مربوط به هزارهٔ سوم پیش از میلاد
- مجموعهٔ باستانی آتشگاه شامل آتشکدهٔ کشمر، قلعهٔ آتشگاه و غار آتشگاه[۸۷]
- مجموعهٔ دره‌های فسیلی کاشمر (به‌ویژه درهٔ آبگرم) دارای فسیل‌هایی مربوط به دورهٔ دیرینه‌زیستی مانند پلاتیستروفیا[۸۸]
- آب‌انبار حاجی نظام[۸۹]
- آب‌انبار عارف‌آباد
- آب‌انبار قوژد
- آسیاب شاه محمد واقع در ۳ کیلومتری روستای سرحوضک
- امامزاده سید محمد واقع در روبه‌روی تپه جن[۸۷]
- بافت نیمه‌سنگی روستای قوچ‌پلنگ[۹۰]
- بافت روستای عشایری حاج رجب
- بافت روستای عشایری کلاته نای
- بافت روستای عشایری گندم‌بر
- بنهٔ حاجی‌آباد
- برج آب کاشمر یا منبع آب کاشمر
- پل قائم (رودخانه قوژد) واقع در خیابان قائم
- پل قوژد (رودخانه قوژد) واقع در جادهٔ قوژد به کاشمر
- تپه سفالی سرحوضک
- تپه شهر سبز مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد و واقع در نزدیکی روستای ازغند (جادهٔ کاشمر به شادمهر)
- تنگل سنگ نصوح[۹۰]
- حمام فروتقه[۸۷]
- خانه پرورش واقع در خیابان سلطانیه
- زندان نای واقع در نزدیکی روستای نای
- سرو باغ‌مزار[۹۱]
- سرو خشک‌شدهٔ حاجی‌آباد
- سرو خشک‌شدهٔ فرگ
- شهر سفید قوژد
- عمارت آقا محمد خان نخعی واقع در روستای قوژد
- قلعهٔ ابوالقاسمی واقع در نزدیکی روستای کلاته نای
- قلعهٔ چهل دختر مربوط به دولت اسماعیلیان واقع در ارتفاعات کاشمر[۹۲]
- قلعه نای واقع در نزدیکی روستای نای
- قنات قوژد واقع در روستای قوژد
- کاروانسرای جعفرخانی واقع در مرکز شهر کاشمر
- کاروانسرای حاج کاظم مدرس واقع در خیابان مدرس
- کویر گندم‌بر[۹۰]
- گورستان و محوطه فرشه
- محوطه فرگ
- محوطه هندآباد
- مزار پیر اسحاق‌آباد
- مزار پیر علیا
- مزار پیر قوژد[۹۳]
- یخدان اسحاق‌آباد
- یخدان تل‌آباد
هنرهای سنتی، صنایع دستی و ره‌آورد
هنرهای سنتی و صنایع دستی
در مناطق مختلف شهرستان کاشمر مشاغل سنتی و هنرهای دستی هنوز تا حدودی رواج دارد اما در میان آن‌ها بافت قالی به‌ویژه در روستاها از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. قالی کاشمر به واسطهٔ مرغوبیت در بافت، نقشه و رنگ یکی از قالی‌های مشهور منطقهٔ خراسان می‌باشد. از جمله مشاغل سنتی در شهرستان کاشمر می‌توان به مسگری، نجاری و آهنگری اشاره نمود. گلیم‌بافی، حصیربافی، گیوه دوزی و بافت قالیچه نیز از سایر صنایع دستی و هنرهای سنتی این شهرستان به‌شمار می‌آید.[۵۲]
قالی کاشمر
قالی کاشمر نوعی قالی ایرانی که به‌نام منطقهٔ کاشمر نامگذاری شده است و در سراسر شهرستان کاشمر تولید می‌شود. این قالی‌ها دست‌بافتند و اغلب با طرح‌های منظره و شکارگاه در دسترس هستند.[۹۴][۹۵][۹۶] تاریخچهٔ قالی‌بافی در کاشمر به ۱۵۰ سال و هنر معاصر فرش‌بافی به سال ۱۹۲۰ میلادی (۱۲۹۸ یا ۱۲۹۹ خورشیدی) باز برمی‌گردد. با این‌وجود، بین سال‌های ۱۲۶۰ تا ۱۲۸۰ تولید انبوه فرش توسط مورخان ثبت‌شده است. نخستین استاد بافنده در منطقهٔ کاشمر «محمد کرمانی» است که علی‌رغم نام خانوادگی‌اش اهل کرمان نبود. محمد کرمانی اهل روستایی به‌نام فروتقه در نزدیکی کاشمر بود و به‌گفتهٔ مورخان، دانش قالی‌بافی را از استان کرمان آورده‌شده است و احتمالاً نخستین کار وی به سفارش «سعید حسین سجادی» بومی و ساکن فروتقه و تولیدکننده معروف فرش انجام شده است.[۱۴]
سوغات و ره‌آورد
بخشی از فراورده‌های صنایع دستی می‌توانند جزئی از سوغات کاشمر محسوب شوند که از میان آن‌ها می‌توان به قالی کاشمر، گیوه‌های کاشمری، انواع حصیرها و گلیم‌های الوان اشاره نمود اما مهم‌ترین ره‌آورد کاشمر با توجه به فراوانی باغات انگور در این منطقه کشمش است که به سراسر ایران صادر شده و پس از آن زعفران و انار از سوغات شناخته‌شدهٔ کاشمر به‌شمار می‌روند.[۹۷] همچنین سوهان ورقه‌ای از شاخص‌ترین شیرینی‌های محلی کاشمر است که برای نوروز در تمام سفره‌های مردم این شهر دیده می‌شود.[۹۸]
مشروبات الکلی
کاشمر را ملقب به شربت‌خانه خراسان (رابطهٔ غیرمستقیم با مشروبات الکلی) می‌دانند که با وجود ممنوعیت الکل در ایران هویت خود را از دست نداده است که در سال ۱۳۹۱ خورشیدی حدود ۳٬۳۰۰ هکتار تاکستان دارا بود.[۹۹] در همان سال ۵۰ درصد کشمش کاشمر معادل ۷٬۵۰۰ تن به کشورهای اروپایی صادر شد که نشان می‌دهد دارای شهرت ویژه‌ای در این کشورها است.[۱۰۰] که عمدهٔ آن برای مشروبات الکلی استفاده می‌شوند و حتی برندی آلمانی از مشروبات الکی بنام کاشمر (KASHMAR) وجود دارد که دارای محبوبیت در این کشور و مردمان ایرانی‌تبار آلمان است.[۱۰۱] به‌هرروی ممنوعیت الکل در ایران باعث شده است که مشروبات الکلی در این شهر بدون نظارت دولت و استانداردسازی لازم تولید شود که در سال ۱۳۹۷ خورشیدی دو نفر به‌دلیل مسمومیت الکلی جان باختند.[۱۰۲] همچنین در همان سال یک کارگاه تولیدی مشروبات الکلی با ۳۰۰ لیتر مشروب الکلی شناسایی و متلاشی شد.[۱۰۳]
ورزش
گزارش‌های فروردین ۱۴۰۲ خورشیدی دربارهٔ ورزش در کاشمر شرایط خوبی ندارد و فوتبال بیشتر شبیه یک ویترین ورزشی است؛ دلیل آن نیز گوناگونی دیدگاه‌های مردمی می‌باشد که حرکت این ورزش را نامناسب کرده است و وضعیت اقتصادی باشگاه‌ها نیز تأثیرگذار هستند. همچنین به‌علت پیروی نکردن از نظام باشگاه‌داری در این شهر استانداردسازی برای باشگاه‌ها ناشدنی شده است. نبود تقویم ورزشی و مشکلات وابسته به داوران نیز کاشمر را به یک شهر ورزشی همسان نمی‌سازد. داستان‌سازی‌های مرتبط به فوتبال هم سد بزرگی برای برگزاری طرح‌های مربوط به فوتبال و فوتسال می‌گردد. والیبال کاشمر هرساله پس از مسابقات ماه رمضان که با حواشی همراه می‌شود در بی‌خبری قرار می‌گیرد. بسکتبال کاشمر در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خورشیدی نیز وضعیت مناسب‌تری تا به کنون داشته است، همکاری نکردن جوانان و نبود توجهٔ مناسب؛ دلیل اصلی وضعیت نامتناسب ورزش بسکتبال در این شهر است. ورزش زورخانه‌ای کاشمر را می‌توان در برگزاری ویژه‌برنامهٔ هیئت‌های ورزش‌های زورخانه‌ای و پهلوانی، گرامیداشت روز شهرداری و نائب‌قهرمانی کاشمر در مسابقات پهلوانی و زورخانه‌ای خراسان رضوی نگاه داشت. ورزش‌های رزمی به‌ویژه جامعهٔ ورزشی بانوان شرایط بهتری نسبت به دیگر ورزش‌های این شهر قرار دارد. از دیگر ورزش‌های کاشمر می‌توان به شطرنج، دو و میدانی، بدمینتون، ورزش‌های بومی‌محلی و روستایی، ورزش جانبازان، بوکس و وزنه‌برداری نیز اشاره نمود که بیشتر در سکوت خبری و با نبود پوشش رسانه‌ای همراه می‌شود.[۱۰۴] در سال ۱۳۹۹ خورشیدی ۲ هزار و ۶۰۰ ورزشکار سازمان‌یافته و بیمهٔ ورزشی‌شده در این شهر حضور ورزشی داشتند که با درنظر گرفتن فعالان بیمهٔ ورزشی‌نشده به بیش از ۱۰ هزار ورزشکار می‌رسد.[۱۰۵]
موقعیت جغرافیایی
شهرستان کاشمر با دو بخش مرکزی و فرح‌دشت به مرکزیت شهر کاشمر مساحتی در حدود ۱٬۱۵۲ کیلومتر مربع از استان خراسان رضوی را گرفته است. کاشمر از غرب با خلیل‌آباد و بردسکن، از شمال با ریوش، عشق‌آباد و نیشابور، از شرق و شمال‌شرقی با تربت حیدریه و از جنوب و جنوب‌شرقی با فیض‌آباد روبه‌رو است. شهرستان کاشمر دارای دو منطقهٔ کوهستانی می‌باشد که در شمال رشته‌کوه کوهسرخ و در جنوب رشته‌کوه پیرکوه قرار دارد، سپس منطقه‌ای کویری و خشک در جنوب و غرب وجود دارد. همچنین جلگه‌ای حاصلخیز در گستره حومه شهر و روستاهای آن می‌باشد.[۱۰۶]
آب و هوا، اقلیم، طبیعت و محیط زیست
سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، آب‌وهوای این شهر را به‌عنوان نیمه‌خشک سرد (BSk) با زمستان‌های کوتاه و خنک و تابستان‌های طولانی و گرم طبقه‌بندی می‌کند.[۱۰۷]
| داده‌های اقلیم کاشمر (۱۹۹۱–۲۰۲۰) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۲۱٫۰ (۷۰) |
۲۶٫۴ (۸۰) |
۳۳٫۴ (۹۲) |
۳۵٫۴ (۹۶) |
۳۸٫۶ (۱۰۱) |
۴۳٫۰ (۱۰۹) |
۴۲٫۶ (۱۰۹) |
۴۲٫۶ (۱۰۹) |
۳۸٫۴ (۱۰۱) |
۳۵٫۲ (۹۵) |
۲۸٫۴ (۸۳) |
۲۴٫۴ (۷۶) |
۴۳٫۰ (۱۰۹) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۹٫۳ (۴۹) |
۱۲٫۰ (۵۴) |
۱۷٫۴ (۶۳) |
۲۴٫۱ (۷۵) |
۳۰٫۲ (۸۶) |
۳۵٫۵ (۹۶) |
۳۷٫۲ (۹۹) |
۳۵٫۸ (۹۶) |
۳۱٫۷ (۸۹) |
۲۵٫۲ (۷۷) |
۱۷٫۱ (۶۳) |
۱۱٫۴ (۵۳) |
۲۳٫۹ (۷۵) |
| میانگین روزانه °C (°F) | ۴٫۴ (۴۰) |
۶٫۹ (۴۴) |
۱۲٫۰ (۵۴) |
۱۸٫۵ (۶۵) |
۲۴٫۳ (۷۶) |
۲۹٫۴ (۸۵) |
۳۱٫۰ (۸۸) |
۲۹٫۲ (۸۵) |
۲۴٫۹ (۷۷) |
۱۸٫۷ (۶۶) |
۱۱٫۵ (۵۳) |
۶٫۳ (۴۳) |
۱۸٫۱ (۶۵) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | ۰٫۴ (۳۳) |
۲٫۵ (۳۷) |
۷٫۱ (۴۵) |
۱۲٫۸ (۵۵) |
۱۷٫۸ (۶۴) |
۲۲٫۰ (۷۲) |
۲۳٫۵ (۷۴) |
۲۱٫۴ (۷۱) |
۱۷٫۵ (۶۴) |
۱۲٫۵ (۵۵) |
۶٫۵ (۴۴) |
۲٫۰ (۳۶) |
۱۲٫۲ (۵۴) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۱۵٫۸ (۴) |
−۱۲٫۰ (۱۰) |
−۴٫۸ (۲۳) |
−۲٫۰ (۲۸) |
۳٫۶ (۳۸) |
۱۲٫۰ (۵۴) |
۱۵٫۶ (۶۰) |
۸٫۴ (۴۷) |
۶٫۵ (۴۴) |
−۰٫۸ (۳۱) |
−۹٫۳ (۱۵) |
−۸٫۸ (۱۶) |
−۱۵٫۸ (۴) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۳۱٫۱ (۱٫۲۲) |
۳۳٫۷ (۱٫۳۳) |
۴۵٫۴ (۱٫۷۹) |
۲۸٫۵ (۱٫۱۲) |
۱۲٫۷ (۰٫۵) |
۱٫۸ (۰٫۰۷) |
۰٫۷ (۰٫۰۳) |
۰٫۲ (۰٫۰۱) |
۱٫۰ (۰٫۰۴) |
۴٫۴ (۰٫۱۷) |
۱۲٫۹ (۰٫۵۱) |
۲۲٫۳ (۰٫۸۸) |
۱۹۴٫۷ (۷٫۶۷) |
| میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) | ۴٫۶ | ۵٫۰ | ۵٫۸ | ۴٫۳ | ۲٫۴ | ۰٫۵ | ۰٫۱ | ۰٫۱ | ۰٫۲ | ۱٫۰ | ۲٫۱ | ۳٫۵ | ۲۹٫۶ |
| درصد رطوبت | ۶۱٫۰ | ۵۵٫۰ | ۴۸٫۰ | ۴۰٫۰ | ۳۰٫۰ | ۲۲٫۰ | ۲۱٫۰ | ۲۱٫۰ | ۲۳٫۰ | ۳۲٫۰ | ۴۶٫۰ | ۵۷٫۰ | ۳۸٫۰ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۱۸۴٫۰ | ۱۸۶٫۰ | ۲۱۲٫۰ | ۲۵۱٫۰ | ۳۰۸٫۰ | ۳۴۸٫۰ | ۳۷۰٫۰ | ۳۶۱٫۰ | ۳۱۷٫۰ | ۲۸۱٫۰ | ۲۱۵٫۰ | ۱۸۸٫۰ | ۳٬۲۲۱ |
| منبع: اداره ملی اقیانوسی و جوی[۱۰۸] | |||||||||||||
حمل و نقل
اکنون در کاشمر برای بیرون رفتن از شهر با وسایل نقلیه تنها اتوبوس و تاکسی برون‌شهری قابل استفاده است. در سال ۱۳۸۷ خورشیدی کلنگ احداث فرودگاه شهید مدرس در جادهٔ کاشمر–تربت حیدریه زده شد که کماکان به بهره‌برداری نرسیده است. همچنین راه‌آهن کاشمر–سبزوار دردست مطالعه بوده اما با موقعیت خوب این منطقه که هرشخصی از جنوب به تهران بخواهد برود، باید از این منطقه رد شود هیچ‌گونه کاری صورت نگرفته است.[۱۰۹]
فاصلهٔ کاشمر با شهرهای بزرگ
| نام شهر | فاصله (کیلومتر) |
|---|---|
| مشهد | ۲۲۱ |
| اصفهان | ۸۵۶ |
| تبریز | ۱۴۴۰ |
| تهران | ۸۱۵ |
| رشت | ۱۱۴۹ |
| شیراز | ۱۱۷۰ |
| اهواز | ۱۳۹۲ |
| زاهدان | ۷۶۹ |
حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری
کاشمر در سال ۱۳۹۶ خورشیدی فراتر از ۱٬۳۰۰ نفر در حمل‌ونقل عمومی از جمله تاکسیرانی، مینی‌بوس رانی، تاکسی تلفنی، ۱۳۳ و مجموعهٔ حمل‌ونقل‌های برون‌شهری مشغول فعالیت بودند.[۱۱۰]
فرودگاه‌ها
فرودگاه فوق سبک کاشمر
فرودگاه فوق سبک کاشمر نخستین فرودگاه سبک بخش خصوصی ایران است که عملیات ساخت این پروژه از اسفند سال ۱۳۹۳ خورشیدی در زمینی به مساحت ۱۷ هکتار و با ساخت برج مراقبت، آشیانه و ساختمان اداری با دو هزار مترمربع زیربنا و باند پرواز آغاز شد.[۱۱۱]
مراکز آموزش عالی
زندان‌ها
- زندان قدیم کاشمر واقع در حاشیهٔ میدان شهید غلامی (فلکهٔ شهربانی)[۱۱۷]
- زندان جدید کاشمر واقع در جنوب فرودگاه فوق سبک کاشمر (به بهره‌برداری نرسیده است)[۱۱۸]
کتابخانه‌ها
- کتابخانه امام خمینی واقع در بلوار جمهوری اسلامی، مجتمع فرهنگی و هنری سرو کاشمر[۱۱۹]
- کتابخانه کوثر واقع در انتهای پارک خیابان قائم[۱۲۰]
- کتابخانه شهید آیت‌الله مدرس واقع در جنب آرامگاه سید حسن مدرس[۱۲۱]
- کتابخانه عمومی شهید مدرس واقع در خیابان امام خمینی، جنب پردیس شهید عسکری[۱۲۲]
- کتابخانه عمومی امام علی واقع در مابین پارک بسیج و پارک بانوان[۱۲۳]
مراکز اقامتی
مراکز درمانی
بیمارستان‌ها
- بیمارستان شهید مدرس[۱۲۸]
- بیمارستان حضرت ابوالفضل (دارای بزرگ‌ترین بلوک زنان و زایمان شرق ایران)[۱۲۹]
درمانگاه‌ها
بوستان‌ها
- پارک جنگلی سید مرتضی واقع در بلوار سید مرتضی[۱۳۱]
- پارک خطی سید مرتضی واقع در بلوار سید مرتضی[۱۳۲]
- پارک بانوان واقع در بلوار بسیج[۱۳۰]
- پارک بانوان واقع در خیابان امیرکبیر[۱۳۰]
- پارک بسیج واقع در بلوار بسیج[۱۳۰]
- پارک دانش واقع در خیابان دانش[۱۳۳]
- پارک گل‌ها واقع در خیابان امام خمینی[۱۳۰]
شهربازی‌ها
- شهربازی کوهستانی پارک شادی واقع در نزدیکی امامزاده سید مرتضی[۱۳۴]
- شهربازی (سرپوشیده) پاندا واقع در کوچهٔ امیرکبیر ۱۱[۱۳۰]
- شهربازی (سرپوشیده) شهر بچه‌ها واقع در بلوار جانباز[۱۳۰]
سینماها
سینما ایران نخستین و تنها سالن سینمای کاشمر و منطقهٔ ترشیز با گنجایشی نزدیک به ۱۷۰ صندلی در سال ۱۳۹۷ خورشیدی پس از گذشت ۲۴ سال که در دست سازمان هلال احمر این شهرستان بود و چندسالی بنای آن با بی‌بهره‌بری رها شده بود، با پیگیری‌های شورای شهر و دیگر مسئولان این شهرستان بنای آن از مالکیت هلال‌احمر خارج و به شهرداری کاشمر جابه‌جا شد. این سینما در خرداد ۱۴۰۱ خورشیدی آتش گرفت و بعد از چندین ماه بازسازی در سال ۱۴۰۲ خورشیدی دوباره بازگشایی شد.[۱۳۵][۱۳۶]
موزه‌ها
- موزه تاریخ طبیعی کاشمر[۱۳۷]
- موزه سید حسن مدرس[۱۳۸]
- موزه مردم‌شناسی روستای فروتقه (آب‌انبار فروتقه)[۱۳۷]
حیات وحش
در سال ۱۳۹۴ خورشیدی منطقهٔ کاشمر دارای ۱۵۰ گونهٔ پرنده و ۴۰ گونهٔ پستاندار بوده است.[۱۳۹] از گونه‌های جانوری دارای اهمیت در این منطقه می‌توان به گوسفند وحشی اوریال، کل و بز، پلنگ (به‌ندرت)، سیاه‌گوش، گربه پالاس، گربه وحشی، گرگ، کفتار راه‌راه، سمور سنگی و زرده‌بر اشاره نمود. کلاهو، خرگوش‌موش، حشره‌خوار، موش خرما، تشی، راسو، جوجه‌تیغی، جرد ایرانی، همستر خاکستری، خرگوش صحرایی، شغال، روباه سرخ، خفاش (به‌ویژه خفاش نعل‌بینی)، انواع مارها (به‌ویژه مار جعفری، مار قیطانی، افعی پلنگی، کبرا و گرزه‌مار)، انواع مارمولک‌ها (به‌ویژه بزمجه و آگاما)، انواع شاهین‌سانان (به‌ویژه بالابان، بحری، دلیجه، ترمتای و لیل)، انواع بازسانان (به‌ویژه عقاب طلایی، عقاب پرپا، قرقی، پیغوی کوچک، سنقر، سارگپه، طرلان و کرکس)، انواع گنجشک‌سانان (به‌ویژه کلاغان، بلبل، چکاوک کاکلی، گنجشک خانگی، زردپره سرسرخ، پری‌شاهرخ، دم‌جنبانک، طرقه کبود و طرقه کوهی)، انواع جغد (به‌ویژه شاه‌بوف اوراسیایی، مرغ حق، جغد کوچک و جغد تالابی)، سبزقبا، تیهو، کبک، بلدرچین، کوکر، قمری‌ها، هدهد (شانه‌به‌سر) و هوبره نیز از دیگر گونه‌های جانوری منطقهٔ کاشمر هستند.[۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲] همچنین در سال ۱۳۹۹ خورشیدی جمعیت گونه‌های گوسفند وحشی اوریال و کل و بز در حیات وحش کاشمر بیش از دو هزار رأس بوده است.[۱۴۱]
مناطق تحت حفاظت
ممنوعیت ورود آمریکایی‌ها
در سال ۱۳۹۷ خورشیدی برای دو شهروند آمریکایی مجوز شکار توسط مسئولان شهری کاشمر صادر شد که این امر نامنظم تلقی شد و همه بخش‌های درگیر به شدت مورد بررسی قرار گرفتند و شهروندان آمریکایی از ورود به این شهر و محدودهٔ آن منع شدند.[۱۴۵]
رویدادها
رویدادهای طبیعی
این شهر به‌دلیل خشکسالی، فرونشست زمین و قرار گرفتن بر روی گسل درونه یکی از شهرهای پرخطر ایران است.[۵۴][۱۴۶][۱۴۷]
رویدادهای طبیعی رو به پیش آمدن
رویدادهای طبیعی پیش‌آمده
رویدادهای نظامی
قتل‌های قابل توجه
مشکلات شهری
خشکسالی و فرونشست
خشکسالی با برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و در پایان فرونشست زمین، از جمله مشکلات جدی شهرستان کاشمر و منطقهٔ ترشیز محسوب می‌شوند؛ به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۰ خورشیدی دشت کاشمر با فرونشست تجمعی بیش از ۳۰ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در ایران محسوب می‌شود.[۱۰]
حاشیه‌نشینی
خشکسالی یکی از چرایی‌های مهاجرت و حاشیه‌نشینی در این شهر است. ساختمان‌سازی‌های غیرقانونی و ایجاد سکونتگاه‌های غیررسمی در محدودهٔ کاشمر به یکی از مشکلات اصلی مدیریت شهری تبدیل شده است. از منطقه‌های غیررسمی این شهر می‌توان به «حسین‌آباد»، «نسیم جنوبی»، «احمدآباد»، «گلشن»، «گوهر»، «نرگس شمالی» و «نرگس جنوبی» اشاره نمود که در سال ۱۳۹۸ خورشیدی فراتر از ۱۳ هزار نفر در محدودهٔ کاشمر حاشیه‌نشین بوده‌اند.[۱۵۳] منطقهٔ حسین‌آباد در سال ۱۳۹۹ خورشیدی با مساحتی حدود ۴۱/۳ هکتار بزرگ‌ترین سکونتگاه غیررسمی این شهر بوده است. همچنین در همان سال حدود ۱۲ هزار نفر در مساحتی بالغ بر ۱۱۰ تا ۱۱۵ هکتار در محدودهٔ کاشمر سکونت غیررسمی داشته‌اند.[۱۵۴]
ساخت فرودگاه شهید مدرس
در سال ۱۳۸۷ خورشیدی کلنگ ساخت فرودگاه شهید مدرس از مصوبات سفر هیئت دولت به استان خراسان رضوی با حضور وزیر اطلاعات وقت یعنی غلامحسین محسنی اژه‌ای در زمینی به مساحت ۵۴۰ هکتار در منطقه‌ای بین مه‌ولات در ۲۰ کیلومتری تربت حیدریه و ۴۰ کیلومتری کاشمر در مرکزیت ۱۰ شهرستان جنوبی خراسان رضوی به زمین زده شد و بعد از مدتی تابلوی آن در محور سه‌راهی شادمهر به کاشمر نصب شد. جواد نیک‌بین با بیان این‌که تمامی بودجه‌هایی که صرف مطالعه این فرودگاه شده هدر رفته است، گفت: «باند فرودگاهی که احداث شده وسط سیلاب قرار دارد این نشان می‌دهد یا مطالعاتی نشده و اگر هم صورت گرفته توسط یک بچه بوده است».[۱۰۹]
راه‌آهن
راه‌آهن یکی از اصلی‌ترین مشکلات شهری در کاشمر است، جواد نیک‌بین در دربارهٔ آن که از نیازهای رونق منطقه است؛ می‌گوید: «تا زمانی که جادهٔ خوبی نداشته باشیم، ریل درستی هم نخواهیم داشت، اگر جاده شادمهر تا انابد و بردسکن به سبزوار به نتیجه برسد عملاً تمامی مسافرانی که از جنوب‌شرقی کشور بخواهند به تهران بروند از مسیر کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن و سبزوار می‌روند، آن موقع رفت‌وآمد زیاد می‌شود». نیک‌بین همچنین گفت: «فعلاً نه تنها برای ریل راه‌آهن کاشمر اعتباری گذاشته نشده، بلکه پیگیری خاصی هم صورت نگرفته و از سویی در اولویت‌های کار دولت سیزدهم هم نیست».[۱۵۵]
دو بانده‌شدن جادهٔ کاشمر به شادمهر
جادهٔ کاشمر به شادمهر به طول ۵۵ کیلومتر که محل تردد مردم شهرستان‌های مختلف و نیز زائران و مسافران در ایام مختلف سال است به‌دلیل کم عرض بودن جاده شاهد حوادث زیاد رانندگی است به‌طوری که در یک دههٔ گذشته بیش از ۱۰۰ نفر در این مسیر جان باختند. اگرچه دولت نهم و در سال ۱۳۸۵ خورشیدی موضوع دوبانده شدن این جاده به تصویب رسید اما همچنان این جاده دوبانده نشده است.[۱۵۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «درجه جمعیت و سال تأسیس شهرداری‌ها» (PDF). سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور. تیر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ شهاب‌الدین ابی عبدالله یاقوت حموی (۱۹۷۷)، معجم‌البلدان، بیروت: دارصادر، ص. ج۱، ص۴۲۵
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «ترشیز، کاشمر شد». دنیای اقتصاد. ۲۲ مرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
- ↑ «شهردار: 11 درصد مساحت کاشمر را فضای سبز درون‌شهری تشکیل داده است». کاشمری - پایگاه اطلاع‌رسانی شهرستان کاشمر. ۱۷ مرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «شهردار کاشمر منصوب شد». قدس آنلاین. ۲۳ فروردین ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ «تاریخچه و نقشه جامع شهر کاشمر در ویکی آنا». خبرگزاری آنا. ۶ فروردین ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «روزی که ترشیز، کاشمر شد». دنیای اقتصاد. ۲۰ مرداد ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «معرفی شهر کاشمر». شهرداری کاشمر. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «کاشمر رکورددار فرونشست زمین در کشور». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲ مرداد ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «قلعه آتشگاه، دژی باستانی در کاشمر+تصاویر». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۵ اسفند ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «دومین شهر زیارتی خراسان رضوی؛ میزبان گردشگران نوروزی». ایکنا. ۲۶ اسفند ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «مسئولان نگاه ویِژه‌ای به کاشمر دومین شهر زیارتی خراسان رضوی داشته باشند». خبرگزاری مهر. ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «رونق دو باره فرش دستباف کاشمر حمایت مسوولان را طلب می‌کند». ایرنا. ۲۰ دی ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان بردسکن». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ ««گندم‌بر»، قابلیت تبدیل شدن به دهکده گردشگری را دارد». ایسنا. ۲۲ تیر ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «نگاهی به تُرشیز و فرهنگ آن». خبرگزاری ایمنا. ۹ بهمن ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «سرو کاشمری (کشمری) میراث زرتشت که بریده شد». حقوق نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ کزازی، نامه باستان؛ ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی، ۶: ۴٧-۴۸.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ فردوسی، «پادشاهی گشتاسپ»، شاهنامهٔ فردوسی، ۵۱۷.
- ↑ «درخت جاودانگی | دربارهٔ سرو افسانه‌ای «کاشمر» در خراسان که نماد عظمت و سرافزاری ایرانیان بود». شهرآرانیوز. ۱۳ فروردین ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ ۲۲٫۴ ۲۲٫۵ ۲۲٫۶ «ترشیز؛ دروازه ورود اسلام به خراسان». ایکنا. ۱ آبان ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ حسینی، احمد. تاریخ بردسکن با نگاهی ویژه به ترشیز قدیم، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴
- ↑ دولتشاه سمرقندی، تذکره الشعرا، ترجمه محمد رمضانی، انتشارات پدیده، ۱۳۶۶
- ↑ سید محمد علی، سربداران خراسان و مازندران، انتشارات سکه، ۱۳۷۸
- ↑ امین، سید علینقی، تاریخ سبزوار، به کوشش سید حسن امین، انتشارات دایرةالمعارف ایران‌شناسی، ۱۳۸۱
- ↑ پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴
- ↑ حقیقت، عبدالرفیع، تاریخ جنبس سربداران و دیر جنبش‌های ایران در سده هشتم هجری، انتشارات کومش، ۱۳۷۴
- ↑ ماسون اسمیت، ج. خروج و عروج سربداران، ترجمه یعقوب آژند، 1361
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، جمعیت شهرهای کشور به تفکیک جنس و گروه‌های سنی». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴.
- ↑ موسوی بجنوردی، سید محمدکاظم. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۴
- ↑ «سایه سنگین کرونا بر فرهنگ و هنر کاشمر». ایرنا. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ نجفیان، آرزو. زبان‌ها و گویش‌های خراسان. تهران: کتاب مرجع، ۱۳۹۴، ص۷.
- ↑ «غذای محلی کاشمر، خاطراتی رو به فراموشی!». کاشمری - پایگاه اطلاع‌رسانی شهرستان کاشمر. ۵ فروردین ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «از اشکنه قروتی تا گُرماس». ایسنا. ۱۱ مرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «آیین‌های نوروز در این شهر ۲۵۰۰ ساله». ایسنا. ۲۹ اسفند ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «جشن «سده»، جشنی به قدمت تاریخ». ایسنا. ۱۰ بهمن ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «آداب و رسوم مردم کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «برگزاری همایش ۶۰ هزار نفری پیاده‌روی جاماندگان اربعین در کاشمر». ایسنا. ۴ شهریور ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «زندگی برای ذوالفقار عسگریان، مساوی با موسیقی بود». ایسنا. ۱۹ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «موسیقی محلی کاشمر گنجینه‌ای ۲۰۰ ساله». ایسنا. ۳۰ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «گروه بیداد، پس از سال‌ها». ترثیث‌نامه. ۵ مرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «دغدغه هنر خوشنویسی در کاشمر نبود کلاس‌های حضوری است!». کاشمری - پایگاه اطلاع‌رسانی شهرستان کاشمر. ۳ آبان ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «مراسم رونمایی و جشن امضاء کتاب صلح و سلام در کاشمر برگزار شد». ایسنا. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «صلح و سلام». دفتر انتشارات و فناوری آموزشی. ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «برپایی نمایشگاه «صلح و سلام» در فرهنگسرای نیاوران». خبرگزاری آریا. ۲۸ مرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «نمایشگاه آثار خوشنویسی مهدی فانی با عنوان سطرهای شبنم پوش در مشهد». کاشمری - پایگاه اطلاع‌رسانی شهرستان کاشمر. ۲۹ بهمن ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «پیکر «جواد پورحسن» استاد قرآن در کاشمر تشییع شد». ایکنا. ۲ آذر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «بیشتر بازی‌های بومی محلی در کاشمر منسوخ شده‌اند». ایرنا. ۲۹ مهر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ «واحدهای صنعتی کاشمر در حال تعطیلی». وطن امروز. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ «صنایع دستی کاشمر؛ نیازمند حمایت و توجه». ایرنا. ۲۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «افزایش حجم سرمایه‌گذاری در شهرک صنعتی کاشمر چشمگیر است». ایرنا. ۶ اسفند ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ ۵۴٫۲ «کاشمر؛ بی آبی و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی». ترثیث‌نامه. ۱۵ آذر ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «برداشت انار از سطح ۶۵۰ هکتار از باغات شهرستان کاشمر آغاز شد». خبرگزاری مهر. ۱۹ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «صنعت کاشمرلنگ می‌زند». روزنامه خراسان. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «سرمایه در گردش مشکل اصلی واحدهای کوچک شهرک صنعتی کاشمر». ایسنا. ۲۱ آبان ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افزایش حجم سرمایه‌گذاری در شهرک صنعتی کاشمر چشمگیر است». باشگاه خبرنگاران جوان. ۶ اسفند ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «راه‌اندازی ۱۴واحد صنعتی در شهرک صنعتی کاشمر». دنیای اقتصاد. ۱۴ آبان ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «عظیم‌ترین مجموعه تولیدی کاشی کاشمر جان گرفت». ایسنا. ۲۱ مرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «سفر استاندار خراسان رضوی به شهرستان کاشمر». ایسنا. ۷ بهمن ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «انتخاب شرکت کاشی و گرانیت و لعاب زهره به عنوان واحد نمونه و صنعتی خراسان رضوی». ایلنا. ۱۷ تیر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «صادرات شیرینی، شکلات و نوشیدنی‌های ایران به نیم میلیارد دلار رسید». ایرنا. ۱۲ تیر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «بازدید سالیانه 3.5 میلیون گردشگر از کاشمر». ایسنا. ۱۲ اسفند ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ نوامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «اماکن تاریخی و گردشگری شهرستان کاشمر میزبان گردشگران نوروزی+تصاویر». ّخبرگزاری تسنیم. ۳ فروردین ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سهم کاشمر در فهرست آثار ثبت شده ملی اندک است». ایسنا. ۷ آذر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «پرونده امامزاده سید مرتضی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی مسجد جامع کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی یخچال قدیمی کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی امامزاده سیدحمزه کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه سید حسن مدرس در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه سید اسماعیل نبوی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده مسجد حاجی جلال در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی خانه احمد پناه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آرامگاه افتخارالتجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی مدرسه حاج سلطان العلما در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی کاروانسرای امین التجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آسیاب‌های آبی طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قلعه ریگ در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آب‌انبار فروتقه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی آسیاب‌آبی جردوک در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «فهرست آثار ثبتی - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی تپه جن در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قلعه کهنه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی محوطه دزد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «پرونده ثبتی قبرستان دشت طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ ۸۷٫۰ ۸۷٫۱ ۸۷٫۲ «آثار تاریخی کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کاشمر شهری برای گردشگری». ایسنا. ۲۶ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «مرمت آب انبار حاجی نظام کاشمر». خبرگزاری صدا و سیما. ۷ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۸ سپتامبر ۲۰۲۱.
- ↑ ۹۰٫۰ ۹۰٫۱ ۹۰٫۲ «مناطق ویژه گردشگری - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «درخت سرو ۵۵۰ ساله کاشمر ثبت ملی شد». ایرنا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «سفر به ۲۵۰۰ سال تاریخ». ایسنا. ۲۸ اسفند ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «مزار پیران در آبادی‌های کاشمر نیازمند بستری برای توسعه صنعت توریسم». ایسنا. ۱۱ تیر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ Bennett, I.; Aschenbrenner, E.; Parsons, R.D. (1981). Oriental Rugs: Persian. Oriental Rugs. Oriental Textile Press. p. 253. ISBN 978-0-907462-12-5. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
Kashmar lies at the edge of the great salt desert about 150 km (100 miles) south-west of Meshed. Under its earlier name of Turshiz its carpets had an indifferent reputation. The change of name occurred under the reign of ...
- ↑ Carpet Museum of Iran (2001). The indigenous elegance of Persian carpet: a collection from the Carpet Museum of Iran. Andishe Zand Pub. Co. p. 57. ISBN 9789649063034. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
- ↑ Ford, P.R.J. (1989). The oriental carpet: a history and guide to traditional motifs, patterns, and symbols. Portland House. p. 163. ISBN 978-0-517-67224-2. Archived from the original on 1 January 2024. Retrieved 25 June 2019.
The town of Kashmar in Khorassan province, between Meshed and Birjand, weaves carpets in a variety of styles and in a stitch which may also be described as intermediate between Meshed and Birjand. The design shown ...
- ↑ «نگاهی به سوغات کاشمر و خواص درمانی آن در روایات». ایکنا. ۴ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «سوهان ورقه‌ای و سوهان گل، سوغات کاشمر». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ اسفند ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۲۴.
- ↑ ««کاشمر» شهر کشمش‌های طلایی». ایسنا. ۳۱ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «صادرات ۵۰ درصد کشمش کاشمر به کشورهای اروپایی». ایسنا. ۶ آبان ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «تولید عرق کاشمر با نشان شیر درآلمان». صدای آمریکا. ۱۳ اسفند ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ مارس ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «یک نفر دیگر از مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی در کاشمر جان باخت». ایرنا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «300 لیتر مشروبات الکلی در کاشمر کشف شد». ایرنا. ۲ تیر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «فراز و نشیب‌های ورزش کاشمر در سالی که گذشت». ایسنا. ۷ فروردین ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «کلنگ پروژه تجاری - ورزشی خیرساز کاشمر به زمین زده شد». ایرنا. ۱۶ بهمن ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «معرفی شهرستان - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ "Climate: Kashmar – Climate graph, Temperature graph, Climate table". Climate-Data.org. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 17 September 2013.
- ↑ "World Meteorological Organization Climate Normals for 1991-2020 — Kashmar". National Oceanic and Atmospheric Administration. Archived from the original on 24 December 2023. Retrieved January 1, 2024.
- ↑ ۱۰۹٫۰ ۱۰۹٫۱ «فرودگاه شهید مدرس ۱۴ سال خاک می‌خورد». تین نیوز. ۲۰ فروردین ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «درآمد پائین مهم‌ترین مشکل رانندگان حمل و نقل درون‌شهری در کاشمر». ایسنا. ۲ دی ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ «معاون ناجا از فرودگاه سبک کاشمر بازدید کرد». ایرنا. ۱۸ تیر ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۳۱ می ۲۰۲۰.
- ↑ «دانشکده پرستاری کاشمر نیازمند تأمین و تکمیل اعضای هیئت علمی است». خبرگزاری مهر. ۱۵ تیر ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «رئیس دانشگاه پیام نور واحد کاشمر: رفع کمبودهای موجود دانشگاه نیازمند توجه جدی مسئولان است». ایسنا. ۲۵ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «دانشجویان دانشگاه آزاد کاشمر در 34 رشته تحصیل می‌کنند». خبرگزاری مهر. ۲۶ فروردین ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «موسسه جهاددانشگاهی کاشمر پیشتاز در کشور». ایسنا. ۱۵ مرداد ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «جمعیت دانشجویی مرکز آموزش عالی کاشمر چهار رقمی شد». ایرنا. ۲۹ آبان ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «بازدید مدیرکل زندان‌های خراسان رضوی از زندان شهرستان کاشمر». سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور. ۱۰ بهمن ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «۱۳ سال گذشت؛ زندان جدید کاشمر به سرانجام نرسید». ایسنا. ۲۲ مرداد ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «حضور امام جمعه کاشمر خراسان رضوی در کتابخانه امام خمینی (ره)». لیزنا. ۵ خرداد ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «تنها کتابخانه منطقه محروم کاشمر ناامن است». ایسنا. ۲۲ آبان ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کتابخانه شهید آیت‌الله مدرس (ره) کاشمر تجهیز شد». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کتابخانه‌های کاشمر-استان خراسان رضوی». مدرسه نیوز. دریافت‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «اولین بخش نابینایان جنوب خراسان در کتابخانه امام علی (ع) کاشمر افتتاح شد». ایسنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «کارمندان زمینه‌ساز تحقق آرمان‌ها و پیشرفت دانشگاه آزاد هستند». خبرگزاری آنا. ۸ شهریور ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۲۵٫۰ ۱۲۵٫۱ ۱۲۵٫۲ ۱۲۵٫۳ «مراکز اقامتی کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افتتاح اقامتگاه بومگردی "رمضان بیک" در روستای قوژد». خبرگزاری صدا و سیما. ۲۱ بهمن ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «افتتاح اقامتگاه بومگردی در روستای فروتقه کاشمر». میراث آریا. ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «گنجایش بیمارستان شهید مدرس کاشمر تکمیل شد». ایرنا. ۱۴ مرداد ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «بزرگ‌ترین بلوک زنان و زایمان شرق کشور در کاشمر افتتاح شد». خبرگزاری مهر. ۸ تیر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ ۱۳۰٫۰۰ ۱۳۰٫۰۱ ۱۳۰٫۰۲ ۱۳۰٫۰۳ ۱۳۰٫۰۴ ۱۳۰٫۰۵ ۱۳۰٫۰۶ ۱۳۰٫۰۷ ۱۳۰٫۰۸ ۱۳۰٫۰۹ ۱۳۰٫۱۰ «اطلاعات خدمات سفر شهرستان کاشمر - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر» (PDF). اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. بایگانی‌شده (PDF) از روی نسخه اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «پروژه آبرسانی به جنگل امامزاده سید مرتضی پس از خشک شدن 30 درصد آن اجرا شد». خبرگزاری مهر. ۱۱ تیر ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «عملیات عمرانی بزرگ‌ترین پارک خطی شرق کشور به پایان رسید». ایسنا. ۱۶ مرداد ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «پارک دانش کاشمر آماده بهره‌برداری شد». خبرگزاری پانا. ۱۰ مرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «چشم‌اندازهای چشم‌نواز کاشمر، چشم به راه مسافران نوروزی هستند». خبرگزاری پانا. ۲۲ اسفند ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «این سینما در کاشمر غوغا کرده است | مگر در این سینما چه فیلمی اکران شده است؟». همشهری‌آنلاین. ۲۹ آذر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ «تنها سینمای کاشمر در آتش سوخت». ایسنا. ۲۵ خرداد ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۳۷٫۰ ۱۳۷٫۱ «نمایش هویت تاریخی، طبیعی و مردم‌شناسی کاشمر در موزه‌های این شهرستان». ایسنا. ۸ اسفند ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «200 اثر در موزه شهید مدرس نگهداری می‌شود». ایرنا. ۴ آذر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «سومین زیستگاه قوچ و میش استان در معرض خطر جدی». ایسنا. ۲۰ تیر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «کاهش ۵۰ درصدی زاد و ولد حیات وحش کاشمر». خبرگزاری مهر. ۱۳ شهریور ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ «تنوع زیستی جمعیت وحوش در کاشمر ۱۰۰ درصد افزایش یافته است». ایرنا. ۱۵ شهریور ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «حیات وحش کاشمر فدای بی‌مهری مسوولان شد». ایسنا. ۲۹ اسفند ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «معادن کاشمر مهم‌ترین زیستگاه قوچ و میش اوریال را تهدید می‌کند». اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی. ۳۱ خرداد ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «منطقه 'پیرعلیا' در کاشمر پذیرای 1500 گردشگر و مسافر نوروزی بود». ایرنا. ۲۲ فروردین ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۲۳.
- ↑ «جلوگیری از ورود آمریکایی‌ها به کاشمر». ایسنا. ۲ تیر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۱ فوریهٔ ۲۰۲۴.
- ↑ ۱۴۶٫۰ ۱۴۶٫۱ «هیچ‌گونه سندی برای آینده‌نگاری بحران‌های پیش رو در کاشمر وجود ندارد». ایسنا. ۲۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ «مار خفته کویر و فلات مرکزی ایران، مسبب زمینلرزه ۵ کاشمر». ایسنا. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ «Significant Earthquake: IRAN: KASHMAR». مرکز داده ژئوفیزیک ملی. ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «آخرین جزییات از زلزله کاشمر/شرایط در منطقه پایدار است». خبرگزاری مهر. ۲۹ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۲۴.
- ↑ Peterson, Scott; Faramarzi, Payam (2011). "Exclusive: Iran hijacked US drone, says Iranian engineer". csmonitor.com. Retrieved 15 December 2011.
- ↑ «آرامگاه شهید مدرس؛ زیارتگاه عاشقان در دومین شهر زیارتی خراسان رضوی». ایکنا. ۲ فروردین ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲.
- ↑ «اتفاق تلخ برای دختر13ساله در کاشمر/ زن و مردی که او را به فرزندخواندگی پذیرفته بودند، جانش را گرفتند». خبرآنلاین. ۱۹ آبان ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۲۴.
- ↑ «زخم حاشیه‌نشینی بر چهره کاشمر». همشهری‌آنلاین. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «سکونتگاه ۱۲ هزار نفر در کاشمر غیررسمی است». ایسنا. ۱۴ مهر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۲۴.
- ↑ «فرودگاه شهید مدرس ۱۴ سال خاک می‌خورد». تین نیوز. ۲۰ فروردین ۱۴۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
- ↑ «خواب مرگبار جاده شادمهر- کاشمر، ۱۵ ساله شد». قدس آنلاین. ۶ شهریور ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳.
منابع
- لغت‌نامه دهخدا
- فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۹
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران ۱۳۸۳، ص۱۰۷.
- هاشم جوادزاده، ۱۳۸۰، کتاب خراسان، ص ۱۵۲–۱۵۰، کانون آگهی ایران نوین
- میرزا عبدالرحمن مدرس – تاریخ علمای خراسان – تصحیح محمدباقر ساعدی خراسانی - نشر دیانت مشهد
- دانشوران خراسان - غلامرضا ریاضی - کتابفروشی باستان - مشهد - ۱۳۳۶
- سفرنامه خراسان و کرمان
- محمدرضا خسروی (۱۳۷۶)، تاریخ کاشمر)، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص. ۱۵۸، شابک ۹۶۴-۴۳۴-۰۰۷-۸
- ایرج سعادتمند توندری (۱۳۸۴)، ترشیز ۱ - (نگاهی به تاریخ و جغرافیای شهرستان کاشمر)، مشهد: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی ضریح آفتاب
- چهره ایران، راهنمای سیاحتی و مسافرتی، تهران: سازمان گیتاشناسی، ۱۳۷۴خ
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: سازمان گیتاشناسی، ۱۳۸۳خ، ص۱۰۶
پیوند به بیرون
در میان تصاویر و رسانهها از ویکیانبار
در میان گفتاوردها از ویکیگفتاورد
در میان راهنماهای سفر از ویکیسفر
