تورسَنگ (به انگلیسی: Gabion) (نام‌های دیگر: سَلّه‌اندازی، تور سنگی، گابیون) در مهندسی عمران، قفسی توری را می‌گویند که درون آن را از قلوه‌سنگ و قطعات مختلف پر می‌کنند و تعدادی از آن‌ها را به صورت خشکه‌چینی روی هم قرار می‌دهند تا از ریزش دیواره خاکی جلوگیری شود.[۲]

تورسنگ که به عنوان دیوار نگهبان[۱] استفاده شده.

ریشه‌های توری گابیون به دوران قرون وسطی برمی‌گردند و این فناوری نخستین بار در اروپا و بیشتر در ایتالیا به کار رفت. واژه "گابیون" از واژه ایتالیایی "gabbione" به معنی "سبد بزرگ" یا "محفظه بزرگ" اقتباس شده است. ابتدا توری گابیون برای ساخت دیوارهای دفاعی و تحکیم با استفاده از سنگ‌ها و متریال دیگر مورد استفاده قرار می‌گرفت.[۳]

در قدیم نیز تورسنگ را به شکل سبد استوانه‌ای شکل بدون ته می‌ساختند که از خاک پر کرده و برای جان‌پناه بکار می‌بردند.[۴] در قدیم به این کار سَلّه‌اندازی نیز می‌گفتند. سله واژه‌ای بود که برای زنبیل‌ها و سبدهای بزرگ به‌کار می‌رفت.[۵]

تورسنگ‌ها در مهندسی عمران، راهسازی و امور نظامی کاربرد دارد. از آن برای استحکام‌بخشی کرانه‌های دریا و دریاچه‌ها در برابر فرسایش نیز استفاده می‌شود.[۶]

امروزه از گابیون‌ها در زیبایی منظر و محوطه سازی نیز استفاده می‌شود و برای این منظور از تارهای مفتول و ورق فلز cncشده به همراه پرکننده‌هایی مثل شیشه و سنگ‌های رودخانه‌ایی و بطری و … استفاده می‌گردد که جایگاه ویژه و رو به گسترشی در معماری فضای باز و لند اسکیپ پیدا کرده‌است.

کاربردهای توری سنگی

ویرایش
  • کنترل سیلاب با توری سنگی (گابیون): توری گابیون یک روش بسیار کارآمد در مدیریت و کنترل سیلاب‌ها محسوب می‌شود. با بهره‌گیری از این فناوری، امکان هدایت آسان آب وجود دارد که در نتیجه، از خسارت‌های ناشی از سیلاب جلوگیری می‌کند. توری گابیون با کنترل و کاهش سرعت جریان آب، فرسایش خاک را ممانعت می‌کند.
     
    علاوه بر این، توری گابیون می‌تواند به عنوان سدی موقت عمل کند و در نتیجه، به کاهش خطر سیلاب در مناطقی که با سیلاب‌های فصلی دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک می‌کند. همچنین، استفاده از توری گابیون در مدیریت سیلاب، محیط زیست را نیز حفظ می‌کند. این توری‌ها با جلوگیری از فرسایش خاک و ریزش خاک، به کاهش عوامل خرابکار طبیعی کمک می‌کنند.
  • استفاده از توری گابیون در زمین شناسی و مهندسی ژئوتکنیک: توری گابیون در علم ژئوتکنیک نیز کاربرد فراوانی دارد. این توری‌ها قابلیت حفظ و محافظت خاک‌های ضعیف را دارند. با استفاده از توری گابیون، می‌توانیم در برابر فشارهای بالایی که توسط سازه‌های مهندسی بر خاک وارد می‌شود، خاک را محافظت و نگهداری کنیم. همچنین توری گابیون می‌تواند نقش یک حائل جهت جلوگیری از ریزش سنگ در مناطق کوهستانی را ایفا کند، ویژگی که به خصوص در مهندسی راه و ساختمان کاربردی است. با استفاده از توری گابیون در پروژه‌های ژئوتکنیک، می‌توانیم تأثیرات زیانبار طبیعت را کاهش دهیم. این توری‌ها، با حفظ خاک و مقابله با فرسایش، در حفاظت از زمین کمک می‌کنند.[۷]

منابع

ویرایش
  1. retaining wall
  2. فرهنگستان زبان فارسی: کلیه واژه‌های گروه حمل و نقل درون‌شهری - جاده‌ای.
  3. «توری گابیون، کاربردها، مزایا و خرید». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۱۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۲۶.
  4. فرهنگ لغات انگلیسی-فارسی بابیلون.
  5. لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ سله[پیوند مرده]
  6. Freeman, Gary E. ; Fischenich, Craig J.(May 2000), "Gabions for Streambank Erosion Control بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine", Environmental Laboratory, U.S. Army Corps of Engineers
  7. Zeinali، Farhad (۱۴۰۲-۰۲-۲۷). «کاربرد های توری گابیون در مهندسی | 3 نقش مختلف توری گابیون». alaviwireco.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۱.
  NODES