رتروآرچ
رتروآرچ (انگلیسی: RetroArch) یک نرم‌افزار آزاد و متن‌باز، چندسکویی فرانت‌اند برای شبیه‌سازها، موتورهای بازی، بازی‌های ویدیویی، پخش‌کننده‌های رسانه و سایر برنامه‌های کاربردی است. که پیاده‌سازی شده توسط ای‌پی‌آی libretro،[۲][۳] طراحی شده است که سریع، سبک، قابل حمل و بدون وابستگی باشد[۴] و همچنین پروانه این نرم‌افزار تحت جی‌پی‌ال نسخهٔ ۳ می‌باشد.
 | |
 | |
| توسعه‌دهنده(ها) | Libretro |
|---|---|
| انتشار اولیه | ۲۶ مه ۲۰۱۰ |
| انتشار پایدار | 1.19.1[۱] 
/ ۴ ژوئن ۲۰۲۴ |
| مخزن | github |
| نوشته‌شده با | سی++، سی |
| سیستم‌عامل | هایکو، شبه‌یونیکس، لینوکس، اندروید، آی‌اواس، فری‌بی‌اس‌دی، مک‌اواس، مایکروسافت ویندوز، ایکس‌باکس سری اکس و سری اس، ایکس‌باکس وان، ایکس‌باکس، نینتندو سوئیچ، نینتندو ۳دی‌اس نو، نینتندو ۲دی‌اس، گیم‌کیوب، وی، وی یو، پلی‌استیشن ۴، پلی‌استیشن ۳، پلی‌استیشن ۲، پلی‌استیشن ویتا، پلی‌استیشن همراه، پلی‌استیشن کلاسیک، تی‌وی‌اواس، وب‌اواس |
| پلت‌فرم | آی‌ای-۳۲، X86-64، معماری آرم، AArch64، پاورپی‌سی، معماری میپس، سل |
| در دسترس به | زبان انگلیسی، زبان چینی، زبان اسپانیایی، زبان آلمانی، زبان فرانسوی، زبان ایتالیایی، زبان ژاپنی، زبان کره‌ای، زبان هلندی، زبان لهستانی، زبان پرتغالی، زبان روسی، زبان ویتنامی، زبان ترکی استانبولی، زبان عربی، زبان یونانی، زبان فارسی، زبان عبری، زبان آستوری |
| نوع | شبیه‌ساز کنسول بازی |
| مجوز | GPL v3 |
| وبگاه | |
رتروآرچ برنامه‌های که به کتابخانه‌های پویا به نام هسته‌های libretro تبدیل شده‌اند را اجرا می‌کند، با استفاده از چندین رابط کاربری مانند رابط خط فرمان، چند رابط کاربری گرافیکی (GUI) بهینه‌سازی شده برای دسته بازی‌ها (معروف‌‌ترین آنها یک کلون از کراس‌مدیابار سونی، که XMB نامیده می‌شود)، چندین درایور ورودی، صوتی و تصویری، به علاوه سایر ویژگی‌های پیچیده مانند کنترل نرخ پویا، فیلترهای صوتی، سایه‌زَن‌های چند منظوره، بازی‌های چندنفره، بازگردانی بازی، کد تقلب بازی، و غیره می‌باشد.
رتروآرچ به بسیاری از سیستم‌عامل‌ها سازگار شده است[۵][۶] و می‌تواند بر روی چندین سیستم‌عامل برای رایانه شخصی (گنو/لینوکس، ویندوز و مک‌اواس)، کنسول‌های خانگی (ایکس‌باکس سری اکس، وی یو، پلی‌استیشن ۲ و غیره)، کنسول‌های دستی (پلی‌استیشن ویتا،[۷] نینتندو سوئیچ و غیره)، در گوشی‌های هوشمند (اندروید، آی‌اواس و غیره)، رایانه‌های تک برد (رزبری پای، en:ODROID و غیره) و حتی در مرورگرهای وب[۸] با استفاده از کامپایلر en:Emscripten اجرا شود. نسخه‌های پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۳ هنوز منتشر نشده‌اند، اما به طور غیر رسمی در دسترس هستند (از ۱۳ فروردین ۱۴۰۳).
تاریخچه
ویرایشقبلا به عنوان SSNES شناخته می‌شد، در ابتدا توسط برنامه‌نویسی با نام مستعار Near،[۹] توسعه خود را در سال ۲۰۱۰ با Hans-Kristian "themaister" Arntzen آغاز کرد که اولین تغییر را در گیت‌هاب انجام داد.[۱۰] این به عنوان جایگزینی برای رابط مبتنی بر کیوت bsnes در نظر گرفته شده بود، چون پروژه در حال رشد بود و از «هسته‌های» شبیه‌سازی بیشتری قرار بود پشتیبانی کند. در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۹۱، SSNES رسما به RetroArch تغییر نام داد[۱۱] تا این تغییر جهت را منعکس کند.
نسخه ۱٫۰٫۰٫۰ رتروآرچ در ۲۱ دی ۱۳۹۲ منتشر شد و در آن زمان بر روی هفت پلت‌فرم متمرکز بود.[۱۲]
در ۲۷ بهمن ۱۳۹۴، رتروآرچ یکی از اولین برنامه‌هایی بود که از ای‌پی‌آی گرافیکی وولکان پشتیبانی کرد، که این کار را در همان روز انتشار رسمی ای‌پی‌آی انجام داد.[۱۳]
در ۷ آذر ۱۳۹۵، تیم Libretro اعلام کرد که در کنار Lakka (سیستم‌عامل رتروآرچ مبتنی بر LibreELEC)، رتروآرچ بر روی پلت‌فرم سرمایه گذاری جمعی پاترئون قرار خواهد گرفت تا امکان ارائه پاداش برای توسعه‌دهندگانی که مشکلات نرم‌افزاری خاص را برطرف می‌کنند و هزینه‌های سرورهای همسان‌گزینی را پوشش دهد.[۱۴]
در آذر ۱۳۹۵، GoGames - یک شرکت پیمانکار که با توسعه‌دهنده‌های بازی‌های ویدئویی و ناشر سگا - با هدف استفاده از این نرم‌افزار در پروژه SEGA Forever به توسعه‌دهندگان رتروآرچ نزدیک شد، اما در نهایت این همکاری به دلیل اختلاف نظر در صدور مجوز به نتیجه نرسید.[۱۵][۱۶]
در فروردین ۱۳۹۷، یک ویژگی جبران تاخیر ورودی به نام «Run-Ahead» اضافه شد.[۱۷]
تیم Libretro قصد داشت رتروآرچ را به صورت دانلود رایگان در استیم منتشر کند و ویژگی‌های Steamworks را در تیر ۱۳۹۸ ادغام کند. این اولین عنوان شبیه‌سازی اختصاصی اصلی بود که در آن زمان بر روی این پلت‌فرم منتشر شد.[۱۸]
در مرداد ۱۳۹۹، شخصی هویت یکی از عضوهای مورد اعتماد تیم را جعل کرده بود و به سرور buildbot و حساب سازمانی گیت‌هاب libretro دسترسی پیدا کرد و باعث خرابکاری و پاک کردن سرور شد.[۱۹]
در آبان ۱۳۹۹، رتروآرچ در ارتباط با هسته پی‌سی‌اس‌ایکس۲ libretro به ایکس‌باکس سری اکس و سری اس اجازه داد تا از پلی‌استیشن ۲ تقلید کنند، کاری که پلی‌استیشن ۵ خود سونی در آن زمان نمی‌توانست انجام دهد.[۲۰]
در ۲۳ شهریور ۱۴۰۰، رتروآرچ در استیم منتشر شد.[۲۱] همچنین در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، رتروآرچ به طور رسمی در آی‌اواس از طریق اپ استور منتشر شد.[۲۲]
ویژگی‌ها
ویرایشویژگیهای اصلی آن عبارتند از:
- پشتیبانی از سایه‌زَن پیشرفته GPU – یک خط لوله سایه‌زَن چند منظوره پس از پردازش چند مرحله‌ای برای استفاده کارآمد از الگوریتم‌های مقیاس‌بندی تصویر، شبیه‌سازی CRT پیچیده، مصنوعات ویدیویی ان‌تی‌اس‌سی و سایر جلوه‌ها استفاده می‌کند؛
- کنترل نرخ پویا برای همگام‌سازی ویدیو و صدا در حالی که هموارسازی نقص زمان‌بندی انجام می‌دهد؛[۲۳]
- ضبط اف‌اف‌امپگ - پشتیبانی داخلی برای ضبط ویدیو بی‌اتلاف با استفاده از libavcodec اف‌اف‌امپگ؛
- لایه انتزاعی دسته بازی به نام Retropad؛
- پیکربندی خودکار دسته بازی – پس از وصل کردن دسته بازی‌ها، کاربر به ورودی صفر نیاز دارد؛
- شبکه همتابه‌همتا چندنفره که از تکنیک بازگشتی مشابه GGPO استفاده می‌کند؛[۲۴]
- افزونه‌های پردازنده سیگنال دیجیتال صوتی مانند اکوالایزر، reverb و سایر اثرات؛
- ویژگی‌های پیشرفته savestate - بارگیری خودکار savestate، غیرفعال کردن بازنویسی SRAM و غیره؛
- فریم به فریم بازی را به عقب می‌توانید بازگردانی کنید؛
- پوشش دکمه برای دستگاه‌های صفحه لمسی مانند گوشی‌های هوشمند؛
- تصاویر بند انگشتی از باکس آرت بازی‌ها؛
- گزینه‌های ورودی کم و تاخیر صوتی؛
- به طور خودکار فهرست‌های پخش طبقه‌بندی شده را با اسکن دایرکتوری‌ها برای بازی‌ها/ROMها ایجاد کنید؛
- رابط‌های چندگانه جایگذاری شد از جمله: واسط خط فرمان، XMB (بهینه‌شده برای دسته بازی)، GLUI/MaterialUI (بهینه‌شده برای دستگاه‌های لمسی)، RGUI و Ozone (در همه جا در دسترس است)؛
- اسکنر ROM بازی - به طور خودکار فهرست پخش را با مقایسه تابع هش پرونده‌های یک دایرکتوری در برابر پایگاه داده‌های تابع هش از نسخه‌های بازی خوب شناخته شده ایجاد می‌کند؛[۲۵]
- پایگاه داده Libretro از هسته‌ها، بازی‌ها، تقلب‌ها و غیره پشتیبانی می‌کند؛[۲۶]
- پشتیبانی اوپن‌جی‌ال و Vulkan API؛
- Run-Ahead – با استفاده از savestates و fast-forwarding تاخیر ورودی سیستم‌های شبیه‌سازی شده را پنهان کنید؛
- ردیابی دستاورد - ادغام با سرویس RetroAchievements برای باز کردن غنائم و نشان‌ها؛[۲۷]
- سرویس هوش مصنوعی – از خدمات خارجی ترجمه ماشینی برای ترجمه متن بازی روی صفحه استفاده می‌کند.[۲۸]
سیستم‌های پشتیبانی شده
ویرایشرتروآرچ می تواند هر نوع هسته libretro را اجرا کند. در حالی که رتروآرچ برای بسیاری از پلت‌فرم‌ها در دسترس است، در دسترس بودن یک هسته خاص در هر پلت‌فرم متفاوت است.
در زیر یک جدول غیر جامع از اینکه کدام سیستم‌ها برای رتروآرچ در دسترس هستند و هسته بر اساس چه پروژه‌ای است، فهرست شده است:
تقدیرها
ویرایشرتروآرچ برای تعداد سیستم‌ها و بازی‌هایی که می‌تواند تحت یک رابط کاربری واحد اجرا کند، مورد تحسین قرار گرفته است.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲]
به دلیل تعداد زیادی از گزینه‌های موجود برای کاربر، پیکربندی آن دشوار است[۳۰][۲۹] و در عین حال برای ویژگی‌های پیشرفته‌تر آن مورد تحسین قرار گرفته است.[۳۳]
در اندروید، به خاطر این واقعیت که به دلیل قابلیت‌های گسترش هسته‌های libretro که همپوشان‌ها را می‌توان سفارشی کرد، پشتیبانی می‌کند، برای سازگاری خود با چندین دستگاه جانبی کنترل‌کننده USB و بلوتوث، علاوه بر رایگان بودن برنامه و بدون تبلیغات، تحسین شده است.[۳۲][۳۴]
کایل اورلند، که برای ارز تکنیکا می نویسد، گفت که ویژگی 'Run-Ahead' رتروآرچ «احتمالا بزرگترین پیشرفت در تجربه اجتماع بازی‌های یکپارچه‌سازی با سیستم‌عامل است که تاکنون دیده است.»[۳۲][۳۵]
جستارهای وابسته
ویرایش
منابع
ویرایش- ↑ "Release 1.19.1". 4 ژوئن 2024.
- ↑ "libretro/RetroArch". GitHub. Retrieved 2017-10-01.
- ↑ "libretro/libretro-samples". GitHub. 12 October 2021. Retrieved 31 October 2017.
- ↑ "Home – Libretro". www.libretro.com (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "RetroArch". www.retroarch.com (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "Lakka documentation - Hardware support". www.lakka.tv (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "The retroarch PS Vita port we won't talk about". Wololo.net. 2015-09-20. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "RetroArch Web Player". buildbot.libretro.com (به انگلیسی). Archived from the original on 4 November 2017. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "Libsnes - libretro/snes9x2010 Wiki". GitHub. Retrieved 2017-08-06.
- ↑ "SSNES · libretro/RetroArch@eed8e2b". GitHub (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "SSNES · libretro/RetroArch@9ab51ad2". GitHub (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-16.
- ↑ "RetroArch v1.0.0.0 release information – Libretro". www.libretro.com (به انگلیسی). 11 January 2014. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "Day 1 Vulkan support – Libretro". www.libretro.com (به انگلیسی). 16 February 2016. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "We are now on Patreon! – Libretro". www.libretro.com (به انگلیسی). 27 November 2016. Retrieved 2017-08-02.
- ↑ Matulef, Jeffrey (2017-06-21). "Sega releases classic games on mobile, for free, but at what cost?". Eurogamer (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-03.
- ↑ Robinson, Martin (2017-06-26). "Sega defends Sega Forever launch after fan outcry". Eurogamer (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-03.
- ↑ "Better than reality: New emulation tech lags less than original consoles". 19 April 2018. Retrieved 4 May 2018.
- ↑ Machkovech, Sam (July 13, 2019). "RetroArch will be Steam's biggest emulation launch yet, coming July 30". Ars Technica. Retrieved July 13, 2019.
- ↑ De Matteis, Daniel (August 16, 2020). "Hacker vandalised our buildbot and Github organization". libretro.com. Retrieved August 20, 2020.
- ↑ Campbell, Ian Carlos (2020-11-30). "Enterprising developers are emulating PS2 games on the Xbox Series S and X". The Verge (به انگلیسی). Retrieved 2020-12-11.
- ↑ "RetroArch on Steam". Retrieved 2021-09-14.
- ↑ Davis, Wes (May 15, 2024). "RetroArch brings its free multisystem emulation to the iOS App Store". The Verge (به انگلیسی). Retrieved May 15, 2024.
- ↑ https://github.com/libretro/libretro.github.com/raw/master/documents/ratecontrol.pdf
- ↑ "RetroArch". retroarch.com (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-02.
- ↑ "ROMs, Playlists, and Thumbnails - Libretro Docs". docs.libretro.com. Retrieved 2017-12-26.
- ↑ "libretro/libretro-database". GitHub. 19 October 2021. Retrieved 31 October 2017.
- ↑ "RetroAchievements.org". RetroAchievements. Retrieved 2019-12-10.
- ↑ Matteis, Daniel De. "RetroArch 1.7.8 – AI Service – How To Set It Up – Libretro" (به انگلیسی). Retrieved 2021-04-28.
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ "How to Set Up RetroArch, The Ultimate All-In-One Retro Games Emulator" (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-03.
- ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ Klosowski, Thorin. "How to Set Up an All-In-One Retro Game Emulator with RetroArch". Lifehacker (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-03.
- ↑ "The NES Classic is sold out, but these emulators do the same thing for free". Digital Trends (به انگلیسی). 2017-03-31. Archived from the original on 3 August 2017. Retrieved 2017-08-03.
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Dachis, Adam. "RetroArch Emulates Nearly Every Classic Gaming Console on Android". Lifehacker (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-26.
- ↑ "Eight Advanced RetroArch Features that Make Retro Gaming Great Again" (به انگلیسی). Retrieved 2017-08-03.
- ↑ "RetroArch Emulates NES, PlayStation, Gameboy Color/Advance and a Whole Lot More [Android]". MakeUseOf (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-26.
- ↑ "RetroArch Emulates NES, PlayStation, Gameboy Color/Advance and a Whole Lot More [Android]". MakeUseOf (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-26.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «RetroArch». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ ژوئن ۲۰۲۴.
پیوند به بیرون
ویرایش