سیاره کوتوله
سیارهٔ کوتوله (به انگلیسی: Dwarf planet) در تعریف اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی (مرجع رسمی برای نوآوردن زبان‌زدها و واژه‌های مربوط به اخترشناسی) از برخی جرم‌های آسمانی در منظومهٔ شمسی، جرمی دارای ۴ ویژگی زیر است:
 سرس (۱۸۰۱)
|
 پلوتون (۱۹۳۰)
| ||||
 اریس (۲۰۰۵)
|
 ماکی‌ماکی
(۲۰۰۵)
|
 هائومیا (۲۰۰۴)
| |||
پنج سیارهٔ کوتولهٔ تأییدشده:
| |||||
۱. در مداری به دور خورشید می‌گردد.
۲. آنقدر جرم دارد تا خودگرانی آن بر نیروهای جسم صلب غلبه کرده، جسمی با تعادل هیدرواستاتیک (تقریباً گِرد) به وجود آید.
۳. تمام مسیر (مدار) خود را از اجرام ریز و درشت جارو نکرده‌است (آن‌ها جذب یا دفع نکرده)
حد بالا و پایینی برای اندازه و جرم سیاره‌های کوتوله، دقیقاً مشخص نشده‌است. البته حد پایین را تعادل هیدرواستاتیک تعیین می‌کند، اما اندازه‌ای که در آن، این تعادل را برقرار می‌سازد، ممکن است با توجه به ترکیب و تاریخچهٔ جسم تغییر کند. برآورد می‌شود که در سال‌های پیشِ رو، ۴۰ تا ۵۰ سیارهٔ کوتوله کشف شود. در حال حاضر پنج سیارهٔ کوتوله در سامانه خورشیدی به ثبت رسیده است. مثلاً سیاره‌های کوتولهٔ سرس، پلوتون، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس. سِرس پیش از این یک سیارک به حساب می‌آمد، پلوتون یک سیاره بود، و اریس که با نام زینا (Xena) نیز شناخته می‌شود، نخستین جسم فرانپتونی بود که دریافتند کمی از سیارهٔ مادر پلوتون بزرگ‌تر است.[۱]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع و پانویس
ویرایش- ↑ کتاب مبانی ستاره‌شناسی، صفحهٔ ۱۹۷
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dwarf planet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵.
- کارتونن، هانو. مبانی ستاره‌شناسی. ترجمهٔ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: انتشارات شاهچراغ. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۳۲-۷۴-۹.
 | این یک مقالهٔ خرد اخترشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |