ماک (خوراکی)

کُلستروم که در زبان محاوره از آن به عنوان شیرماک، پَله و همچنین اولین شیر یاد می‌شود،. بسیاری از جانداران کلاستروم را اندکی پیش از زایمان تهیه می‌کنند. کلاستروم دارای آنتی‌بادی‌هایی است که از نوزاد در مقابل بیماری‌ها حفاظت می‌کند و نسبت به شیر معمولی مادر دارای چربی و پروتئین بیشتری است.

دو نمونه ۲۵ میلی‌لیتری از شیر پستان انسان: نمونه سمت چپ ماک، شیر رقیقی که از پستان پر می‌آید. سمت راست شیری است که از پستان تقریباً خالی گرفته شده‌است.

کلستروم در انسان به در هنگام اولین شیردهی به عنوان اولین چیزی است که نوزاد انسان می‌خورد بنابراین، ماده‌ای حیات‌بخش برای حمایت اولیه از سیستم ایمنی آن‌ها با محتوایی شامل پروتئین‌های لاکتوفرین، مواد معدنی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و دیگر فاکتورهای مهم رشد می‌باشد.

ماک انسان

نوزادها دارای دستگاه گوارشی بسیار کوچکی هستند و ماک مواد مغذی را در قالبی بسیار متمرکز به بدن آن‌ها می‌رساند. این اثر ملین خفیفی است که محرک اولین مدفوع نوزاد می‌باشد که به نام مکونیوم یا مامیزه شناخته می‌شود. این حالت بیلی‌روبین اضافی که محصول زائد مرده سلول‌های قرمز خون است و در بدو تولد به علت کاهش حجم خون در مقادیر زیاد تولید می‌شود را از بدن نوزاد زدوده و کمک در جلوگیری از زردی یا یرقان می‌کند.

ثابت شده که ماک حاوی آنتی‌بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین‌ها مانند IgA ،IgG و IgM در پستانداران است. IgA از طریق اپیتلیوم روده جذب می‌شود، از طریق خون حرکت می‌کند و بر روی نوع دیگر ۱ سطوح مخاط ترشح می‌کند. این‌ها جزئی از اجزای اصلی دستگاه ایمنی تطبیقی هستند. دیگر اجزای دستگاه ایمنی از ماک شامل اجزای اصلی دستگاه ایمنی ذاتی، مانند لاکتوفرین، لیزوزوم، لاکتوپراکسیدز، مکمل‌ها، و پرولین-غنی پولیپپتدید می‌باشند.

تعدادی سایتوکاین (پپتیدهای پیام‌رسان کوچکی که کنترل عملکرد سیستم ایمنی بدن را بر عهده دارند) نیز در کلستروم یافت می‌شوند، از جمله اینترلوکین‌ها، تومور نکروسیس فاکتور، کموکینز و دیگر سایتوکاینها است. کلستروم همچنین حاوی تعدادی از عوامل رشد، از جمله فاکتورهای رشد شبه انسولین یک، و دوم، عوامل رشد آلفا، بتا ۱ و بتا ۲، عوامل رشد فیبروبلاست، فاکتور رشد اپیدرمی، فاکتور محرک رشد گرانولوسیت ماکروفاژ، عامل رشد پلاکت اشتقاقی، ژن فاکتور رشد اندوتلیال عروقی و عامل تحریک‌کننده پرکنه می‌باشد.

ماک شیری بسیار غنی از پروتئین، ویتامین ای و کلرید سدیم اما حاوی مقادیر پایین‌تری از کربوهیدرات‌ها، لیپید‌ها و پتاسیم نسبت به شیر معمولی است. بیشترین اجزای فعال زیستی در ماک عوامل رشد و ضد میکروبی آن است. آنتی‌بادی‌های آن عوامل رشد و عوامل ضد میکروبی می‌باشند، از سوی دیگر عوامل تحریک رشد آن، به توسعه شکمی کمک می‌کند. آن‌ها به نوزاد می‌رسند و اولین حفاظت را در مقابل عوامل بیماری‌زا فراهم می‌کند.

واژه‌نامه

^ مترادف: لغت‌های مترادف آن به انگلیسی می‌تواند تمامی موارد Colostrum، Beestings، Bisnings یا First Milk را شامل شود.
لغت‌های مترادف آن به پارسی می‌تواند تمامی موارد زیر را شامل شود: کلستروم با تلفظ صحیح کُلاستروم، آغوز. [ غو / غُزْ ] (اِ) آغُز، شیرِ مادهٔ نوزائیده، ماک، شیرماک، پَله، پَلّه، فَله، فَلّه، فُرش، فُرشه، زِهَک، گورماست، لبا، کنف

^ واژه‌نامه ۱: Lactoferrin, Lysozyme, Lactoperoxidase, Complement, and Proline-rich Polypeptides (PRP)

^ واژه‌نامه ۲: Cytokines, Interleukins, Tumor Necrosis Factor, Chemokines, Insulin-like Growth Factors I, and II, Transforming Growth Factors Alpha, Beta 1 and Beta 2, Fibroblast Growth Factors, Epidermal Growth Factor, Granulocyte-Macrophage-Stimulating Growth Factor, Platelet-Derived Growth Factor, Colony-Stimulating Factor-1