ویکی‌پدیا

کووید ۱۹

بیماری تنفسی ویروسی واگیردار که نخستین بار در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) شناسایی شد
این مقاله دربارهٔ بیماری است. برای ویروس، کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ را ببینید. برای همه‌گیری، دنیاگیری کووید ۱۹ را ببینید. برای دیگر بیماری کروناویروس شایع در سال ۲۰۱۹، نشانگان تنفسی خاورمیانه را ببینید.

بیماری کروناویروس ۲۰۱۹[الف] (کووید ۱۹[ب])[۳] که به‌شکل عمومی به آن کرونا، ویروس چینی نیز می‌گویند، بیماری‌ای عفونی است، که بر اثر کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲[پ] ایجاد می‌شود.[۴][۵][۶] این بیماری دلیل دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس است.[۷][۸] علایم معمول آن تب، سرفه، تنگی نفس، و نابویایی هستند. درد عضلانی، تولید خلط، گلودرد، ناچشایی و سرخی چشم از جمله نشانه‌های کمتر معمول آن هستند.[۲][۹][۱۰][۱۱] با این که اکثریت موارد این بیماری باعث علایم خفیف می‌شود،[۱۲] بعضی از موارد به سینه‌پهلو و نارسایی چند اندامی پیشرفت می‌کند.[۷] نرخ مرگ و میر بین ۱٪ و ۵٪ تخمین زده می‌شود، ولی بر حسب سن و دیگر شرایط سلامتی تغییر می‌کند.[۱۳][۱۴] این بیماری اساساً از طریق قطرات ریز تنفسی افراد مبتلا، وقتی سرفه یا عطسه می‌کنند، به سایر افراد سرایت می‌کند.[۱۵]زمان مابین در معرض بیماری قرار گرفتن و بروز نشانه‌ها، بین ۲ و ۱۴ روز است.[۱۶] از طریق شستن دست‌ها و دیگر تدابیر بهداشتی، می‌توان از پخش آن جلوگیری کرد.[۱۷][۱۸]

بیماری کروناویروس ۲۰۱۹
نام‌های دیگر
  • بیماری تنفسی حاد ان‌کاو-۲۰۱۹
  • سینه‌پهلوی ناشی از ویروس کرونای جدید[۱]
نشانه‌های بیماری
تخصصعفونت حاد تنفسی
نشانه‌هااحساس خستگی شدید، کوفتگی، تب، خارش، دندان درد، دانه زدن دست و پا، آبریزش بینی، گلودرد، سردرد، سرفه، تنگی نفس[۲]
عوارضسینه‌پهلو، سپسیس ویروسی، سندرم دیسترس حاد تنفسی، نارسایی کلیه
دورهٔ معمول آغاز۲–۱۴ روز (معمولاً ۵) از عفونت
علتکروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-2)
عوامل خطرمسافرت، قرار گرفتن در معرض ویروس
روش تشخیصواکنش زنجیره‌ای پلیمراز، تصویربرداری پزشکی
پیشگیریشستن دست‌ها، ماسک‌های صورت، قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی
درمانعلامتی و حمایتی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
خلاصه فیلم بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ (script)

علائم

ویرایش
علائم[۱۹] درصد مبتلایان
تب ۸۷٫۹
سرفه ۶۷٫۷
خستگی ۳۸٫۱
تولید خلط سینه ۳۳٫۴
نابویایی[۲۰] ۳۰ تا ۶۶
تنگی نفس ۱۸٫۶
درد عضلانی یا درد مفاصل ۱۴٫۸
گلودرد ۱۳٫۹
سردرد ۱۳٫۶
لرز ۱۱٫۴
حالت تهوع یا استفراغ ۵٫۰
گرفتگی بینی ۴٫۸
اسهال ۳٫۷ تا ۳۱
خلط خونی ۰٫۹
ازدحام ملتحمه ۰٫۸

بیماری‌زایی این ویروس، دستگاه تنفس را تحت تأثیر قرار می‌دهد، و علایمی مشابه سرماخوردگی ساده را ایجاد می‌کند.

علایم ویروس کرونا شامل: اختلالات تنفسی، آبریزش بینی، سرفه خشک، سرگیجه، گلودرد و بدن درد است که می‌تواند با سردرد و تب نیز همراه باشد و تا چند روز به طول می‌انجامد.[۲][۲۱][۲۲][۲۳] در افرادی با نقص دستگاه ایمنی، افراد مسن و کودکان این علایم می‌تواند شدیدتر شده و منجر به سینه‌پهلو و برونشیت شود.[نیازمند منبع]

علائم کرونا ویروس سارس۲ که منجر به بیماری کووید ۱۹ می‌شود، معمولاً چند روز پس از آلوده شدن فرد به ویروس شروع می‌شود. اما در بعضی افراد ممکن است علائم کمی دیرتر ظاهر شوند. براساس آمارها و تحقیقات انجام شده علائم می‌توانند شامل: تب (در۴۳/۸ درصد افراد هنگام پذیرش و ۸۸/۷ درصد افراد هنگام بستری)، سرفه خشک (در ۶۷/۸ درصد موارد)، اختلال تنفسی، احساس خستگی و درد عضلانی (در ۱۱ تا ۱۴٪ موارد) و اسهال (در ۳٫۸ درصد موارد) باشند.[۲۴][۲۵][۲۶] به‌طور متوسط دورهٔ نهفتگی علائم، چهار روز بوده‌است. در ۵۶/۴ درصد موارد، کدورت شیشه مات در سی‌تی اسکن قفسه سینه دیده شده‌است. ۱۷/۹ درصد از بیماران با بیماری غیر شدید و ۲/۹ درصد از بیماران با علائم شدید، هیچگونه مشکلی را در رادیولوژی یا سی‌تی اسکن خود نشان نداده‌اند. در هنگام پذیرش، لنفوپنی (کاهش تعداد لنفوسیت‌های در گردش خون) در ۸۳/۲ درصد افراد مشاهده شده‌است.[۲۷]در مقایسه با آنفلوانزا، درصد بیشتری از بیماران کووید۱۹ درگیری ریوی را در سی‌تی اسکن خود نشان داده‌اند.[۲۸]

برخی از افراد هیچ علامتی ندارند، یا فقط علائم خفیف دارند. اما در افراد دیگر، کووید ۱۹ می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند سینه‌پهلو، عدم دریافت اکسیژن کافی و حتی مرگ شود. این نشانه‌ها بیشتر در افرادی که مشکلات زمینه‌ای دیگری دارند، دیده می‌شود.[۲۷]

منشأ

ویرایش
 
پولک‌پوست سوندا، عامل احتمالی شیوع بیماری کروناویروس ۲۰۱۹
 
خفاش‌های نعل‌بینی یکی از منابع طبیعی احتمالی برای ویروس Sars-Cov-2 است.

گمان می‌رود که حیوانات فروخته شده برای غذا منشأ یا واسطه این ویروس باشند، زیرا بسیاری از نخستین کسانی که مبتلا شدند کارگرانی در بازار غذاهای دریایی هوانان بودند. در نتیجه، آنها در معرض تماس بیشتر با حیوانات قرار داشتند. بازاری که با فروش حیوانات زنده برای غذا نیز در شیوع سارس در سال ۲۰۰۳ مقصر شناخته شد. چنین بازارهایی برای عوامل بیماری‌زای جدید به عنوان انکوباتور در نظر گرفته می‌شوند.[۲۹] این شیوع باعث تحریم موقت تجارت و مصرف حیوانات وحشی در چین شده است.[۳۰] با این حال، برخی محققان گفته‌اند، که بازار غذاهای دریایی هوانان ممکن است منبع اصلی انتقال ویروس به انسان نباشد.[۳۱][۳۲] با این‌که تحقیقات اخیر در چین نشان می‌دهد که خفاش می‌تواند منشأ احتمالی این ویروس باشد، مصرف سوپ خفاش چندان در این کشور متداول نیست، و تحقیقات دربارهٔ منشأ دقیق این ویروس ادامه دارد.[۳۳]

دکتر علی هرندی فوق دکتری واکسن‌شناسی، و استاد ایمونولوژی بالینی و رئیس گروه تحقیقات ایمنی و واکسن در دانشگاه گوتنبرگ سوئد، و عضو هیئت علمی در انستیتو تحقیقات بیمارستان کودکان BC و دانشگاه بریتیش کلمبیا در گفتگویی با پلاک ۵۲[پیوند مرده] می‌گوید، که شکل‌گیری و گسترش بیماری‌های واگیردار جدید نظیر سارس، مِرس، زیکا، ابولا و اخیراً Covid-19 تا حد زیادی نتیجه دست اندازی افسار گسیخته بشر به طبیعت و اختلال در اکوسیستم است، که یکی از نتایج مخرب آن، دور کردن حیوانات وحشی از زیستگاه‌های طبیعی خود بوده است. در نتیجه میکروب‌ها و ویروس‌هایی که در جریان میلیون‌ها سال تکامل به صورت همزیستی با این حیوانات وحشی زندگی می‌کرده‌اند، نیاز به میزبان جدیدی پیدا کرده که این خود باعث می‌شود در ماده ژنتیکی آن‌ها جهش‌های بی شماری رخ دهد، و این امکان را برایشان فراهم سازد تا سلول‌های انسانی را آلوده ساخته و موجب بیماری‌های جدید و ناشناخته در انسان شوند. شکل‌گیری و شیوع این بیماری‌های جدید -به ویژه بیماری‌های با منشأ ویروسی- در انسان در آینده نه احتمال، بلکه یک واقعیت است.[۳۴]

با انجام توالی‌یابی دی‌ان‌ای به تعداد کافی، و تهیهٔ یک درخت تبارزایی بررسی منشأ و تاریخچهٔ جهش و تغییر و تحولات ویروس‌ها امکان‌پذیر است. پس از انجام تحقیقات در مورد منشأ شیوع سارس در سال ۲۰۰۳، ویروسی بیماری‌زا در خفاش‌های نعل‌بینی، به‌عنوان منبع طبیعی و منشأ اولیهٔ ویروس سارس معرفی شد.[۳۵][۳۶] با مقایسهٔ ژنوم ویروس کووید ۱۹ انسانی با ژنوم کروناویروس خفاش، شباهت ۸۰ درصدی بین ژنوم این دو ویروس مشاهده شد، در حالی‌که ویروس سارس، تا ۹۶ درصد با ویروس خفاش، شباهت داشت. این میزان از تفاوت، نشان می‌داد که احتمالاً یک جانور میزبان حدواسط بین خفاش و انسان برای ویروس کووید ۱۹ وجود دارد.[۳۷][۳۸] در ۲۷ مارس ۲۰۲۰، دانشمندان اعلام کردند که کروناویروس گونه‌ای از پولک‌پوست‌ها (پانگولین‌ها) میزبان حدواسط و منشأ شیوع کووید ۱۹ بوده است.[۳۹][۴۰]

ویروس‌های مشابه با عامل بیماری که باعث ایجاد بیماری دنیاگیر شده، در پولک‌پوست‌های قاچاق یافت شده است. به‌طوری‌که دانشمندان هشدار داده‌اند که پستانداران پولک‌دار برای جلوگیری از شیوع کروناویروس دیگری در آینده، لازم است که در بازار حیوانات ممنوع شوند.[۴۱]

مطالعه‌ای در دانشگاه سیدنی نشان داده که کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲، ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود، دارای شباهت ژنتیکی با سویه‌های مختلفی از کروناویروسی است، که در حال حاضر جمعیت پولک‌پوست سوندا (پانگولین مالایی) در جنوب چین را آلوده کرده است. این تحقیق که در مجله نیچر منتشر شده، هشدار می‌دهد که «دست زدن به این حیوانات، به احتیاط قابل توجهی نیازمند است».[۴۲]

انتشار

ویرایش
مقالهٔ اصلی: دنیاگیری کووید ۱۹

ویروس در ابتدا از تماس حیوان به انسان منتقل شده است. ویروس مرس از شتر به انسان و ویروس سارس از نوعی گربه به انسان انتقال یافته بودند.[نیازمند منبع] در مورد ویروس جدید هنوز منشأ احتمالی به صورت دقیق مشخص نیست.

انتقال انسان به انسان معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی با مایعات ترشحی شخص آلوده (مثلاً قطرات سرفه) در تماس باشد. بسته به بیماریزایی ویروس، سرفه، عطسه و دست دادن می‌تواند سبب انتقال شود. تماس با لوازم و اشیایی که شخص آلوده لمس کرده است نیز می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.

 
نقشهٔ همه‌گیری کویید -۱۹ بر پایهٔ کشورها و سرزمین‌ها

هوا

ویرایش

۲۳۹ دانشمند در نامه‌ای سرگشاده به سازمان جهانی بهداشت گفتند، که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، کروناویروس جدید به اندازه‌ای کوچک است، که می‌تواند از طریق هوا جابجا شده و مردم را آلوده کند.[۴۳] هشدار ۲۳۹ نفر از دانشمندان از ۳۲ کشور جهان دربارهٔ انتقال نوع جدید ویروس کرونا از طریق ذرات ریز در هوا در حالی مطرح شد، که سازمان جهانی بهداشت تا آن زمان، راه انتقال اصلی این ویروس را قطرات تنفسی ریزی که از بینی و دهان فرد مبتلا خارج می‌شود اعلام کرده بود.[۴۴]

تشخیص

ویرایش
مقالهٔ اصلی: تشخیص کووید ۱۹
 
پیشرفت سریع بیماری در سی تی اسکن ریه

سازمان جهانی بهداشت پروتکل‌های متعددی برای آزمایش این بیماری منتشر کرده‌است.[۴۵][۴۶] شیوه استاندارد تشخیصی، انجام آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز رونوشت بردار معکوس بی‌درنگ (rRT-PCR) است.[۴۷] این آزمایش از طریق نمونه‌های تنفسی تهیه شده از روش‌های گوناگون از جمله سواب حلقی یا نمونهٔ خلط سینه انجام شود.[۴۸] نتایج عموماً ظرف چند ساعت تا دو روز قابل دسترسی است.[۴۹][۵۰] آزمایش خون را هم می‌توان مورد استفاده قرار داد، ولی برای این کار دو نمونه خون که با فاصله دو هفته از هم گرفته شده باشند مورد نیاز است، و نتایج ارزش فوری چندانی ندارند.[۵۱]دانشمندان چینی توانستند یک سویهٔ کروناویروس را جداسازی کرده و توالی اسید نوکلئیک را منتشر کنند تا آزمایشگاه‌ها در سطح جهان بتوانند به‌طور مستقل آزمایش‌های واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای تشخیص عفونت ناشی از ویروس را توسعه دهند.[۷][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷]

پیشگیری

ویرایش
 
نگاره‌ای از مارگاریتا لامبرتینی، جراح بخش اورژانس، پس از یک شیفت کاری دوازده ساعته در مبارزه‌ای خسته‌کننده برای نجات جان بیماران مبتلا به بیماری کووید-۱۹ در بیمارستانی در پزارو، ایتالیا.
مقالهٔ اصلی: پیشگیری و درمان کروناویروس

اثربخشی ورزش

ویرایش

نشان داده شده‌است هشت هفته تمرینات پیلاتس و پیلاتس در آب در افرادی که بیماری کرونا را همراه با درگیری شدید ریوی تجربه کردند به شکل معناداری عملکرد ریوی و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشیده‌است.[۵۸]

واکسیناسیون

ویرایش
مقالهٔ اصلی: واکسن کووید-۱۹

در ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۰، توالی ژنتیکی کامل کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲، عامل کووید-۱۹ توسط GISAID منتشر شد. تا ۱۹ مارس، چندین شرکت دارویی در سراسر جهان تصمیم خود جهت تولید واکسن علیه این بیماری را اعلام کردند.[۵۹]

روسیه نخستین کشوری است که رسماً اولین واکسن کووید-۱۹ را به نام خود ثبت کرده‌است. از نظر برخی محققان اما این امر بسیار شتاب‌زده بوده و نتایج کارآزمایی بالینی آن هنوز مشخص نبود. پوتین فرمان داد تا این واکسن مورد استفاده همگان قرار گیرد. رسانه‌های روسی نام واکسن روسی را «اسپوتنیک وی» عنوان کرده‌اند.[۶۰] پس از روسیه شرکت‌های دارویی فایزر و بیوان‌تک نیز خبر موفقیت‌آمیز بودن آزمایش اولیه واکسن کووید-۱۹ تولیدی خود را اعلام کردند. این واکسن که به صورت مشترک توسط شرکت‌های فایزر و بیوان‌تک ساخته شد، واکسن کووید-۱۹ فایزر–بیوان‌تک نام گرفت. نتایج اولیه داده‌ها نشان داد که دو بار تزریق واکسن به فاصله زمانی سه هفته، بیش از ۹۰ درصد متقاضیان را در برابر کووید-۱۹ ایمن ساخته‌است.[۶۱] بعد از فایزر و بیوان‌تک شرکت مدرنا نیز خبر موفقیت‌آمیز بودن فاز انسانی واکسن کرونای خود را منتشر کرد. واکسن فایزر و مدرنا، هردو برپایهٔ آران‌ای پیام‌رسان (mRNA) طراحی شده‌اند و از مواد ژنتیکی برای تولید پادتن در برابر ویروس استفاده می‌کند.[۶۲] این واکسن‌ها نخستین واکسن‌های ام‌آران‌ای هستند که وارد بازار دارویی در جهان شده‌اند. در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ واکسن‌های مدرنا و فایزر توانستند مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا را برای استفاده در شرایط اضطراری دریافت کرده و وارد بازار دارویی آمریکا بشوند.[۶۳]

تاکنون چندین واکسن کووید-۱۹ از جمله واکسن‌های آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا، جانسون اند جانسون، فایزر–بیوان‌تک، اسپوتنیک وی و سینوفارم، مجوز ورود به بازار دارویی را دریافت کرده‌اند.[۶۴]

تا تاریخ ۱ سپتامبر ۲۰۲۱ حدود ۵٫۳۸ میلیارد دوز واکسن در سراسر دنیا تزریق شده‌است.[۶۵]

در ایران چندین گروه مختلف وابسته به وزارت دفاع و ستاد اجرایی فرمان امام با نام فخرا و نورا، مدعی فعالیت روی واکسن کرونا هستند.[۶۶][۶۷][۶۸]

شستن مکرر دست‌ها و رعایت بهداشت

ویرایش

یکی از راه‌های پیشگیری از این بیماری، عدم تماس با افراد و اشیای آلوده‌است. عدم تماس دست به چشم، دهان و بینی و شستن دست‌ها به صورت مداوم با صابون حداقل به مدت ۲۰ ثانیه نیز در جلوگیری از ابتلا یا انتشار بیماری موثرند.[۶۹]

استفاده از ماسک و پوشش صورت

ویرایش
 
استفاده از ماسک و شیلد صورت توسط کادر پزشکی

سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده‌است، که عموم مردم در محیط‌های عمومی و شلوغ و در تماس با بیماران، از ماسک‌های تنفسی ساده استفاده کنند.[۷۰] استفاده از ماسک و شیلد صورت و عینک‌های مخصوص برای کادر پزشکی و مشاغل مشابه، می‌تواند مفید باشد. مبتلایان به کووید-۱۹ نیز با استفاده از ماسک، می‌توانند از انتشار بیماری جلوگیری کنند. ماسک‌های یک بار مصرف باید به‌طور کامل روی دهان و بینی افراد را جهت پیشگیری پوشانده، و هر دو ساعت یک‌بار تعویض شوند، استفاده از دستکش لاتکس در محیط بیرون نیز مفید است.

فاصله‌گذاری اجتماعی و پاک‌سازی سطوح

ویرایش

از افرادی که دچار سرفه و عطسه و آبریزش بینی هستند، حداقل دو متر باید فاصله داشت. سطوح مختلف، از جمله: کلیدها، و گوشی موبایل، و دستگیره‌های درها، و ماشین‌ها را مرتب با پد الکلی یا محلول‌های ضدعفونی‌کننده ضدعفونی کرد.[۷۱]

رژیم غذایی و سبک زندگی سالم

ویرایش

تقویت دستگاه ایمنی بدن با مصرف مرکبات، خواب کافی، و ورزش، و همچنین خوردن مایعات، و ویتامین‌ها، در پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ مؤثر است.[۷۲]

درمان

ویرایش
 
بخش ویژه بیماران کرونا در تهران بیمارستان امام خمینی

هیچ روش قطعی و اختصاصی برای درمان این بیماری شناسایی نشده، اما برخی درمان‌های حمایتی مانند: اکسیژن‌درمانی، روی شکم خواباندن، رژیم درمانی و مایع‌درمانی تا حدودی مؤثر هستند.[۷۳] همچنین برخی داروهای ضد ویروس، و داروهایی مانند: استامینوفن، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، و در موارد حاد بیماری و بیماران با سطح اکسیژن پایین، بستری بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه، استفاده از روش‌های تهویه غیر تهاجمی و تنفس مکانیکی مؤثر هستند.[۷۴] برای این بیماران داروهایی، چون گلوکوکورتیکوئیدها، و دگزامتازون، بر اساس وضعیت بیمار و تشخیص پزشک، تجویز می‌شوند.[۷۵][۷۶]

داروهای ضد ویروس

ویرایش

داروهای ضد ویروس، که در مطالعات بالینی اثر بخشی آنها رضایت بخش می‌باشد.

داروی رمدسیویر، دارویی است که گفته می‌شود، قادر به کاهش عوارض ناشی از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ است،[۷۷] و به‌صورت اضطراری به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) رسیده‌است.[۷۸]

داروی فاویپیراویر، که در کشور چین برای درمان کووید-۱۹ مورد مطالعه واقع شد، و اثر بخشی آن در مطالعات بالینی، نتایج مثبت در پی داشته‌است.[۷۹]

سعید نمکی وزیر بهداشت ایران تأکید کرده که «کووید ۱۹ هنوز هیچ داروی مؤثر و قابل اعتمادی در دنیا ندارد، اما برخی پزشکان ایرانی دو داروی رمدسیویر و فاویپیراویر را تجویز می‌کردند.»

او گفته که «روز گذشته این دارو را به اندازه کافی توزیع کردیم و هفته آینده اولین تولید ملی این دارو هم عرضه خواهد شد، و بنابراین کمبودی در این زمینه نخواهیم داشت. با اینکه ممکن است رمدسیویر به بهبود بیماران کمک، و احتمال نیاز به بخش مراقبت‌های ویژه را بسیار کم کند، مطالعات به روشنی نشان نداده‌اند، که این دارو می‌تواند از مرگ بر اثر کرونا هم جلوگیری کند.»[۸۰]

ادعای درمان توسط داروی ایدز

ویرایش

طی بررسی‌های علمی و پزشکی، دانشمندان و محققان چینی و ژاپنی، به این نتیجه رسیدند، که داروهای مقابله با ویروس ایدز نظیر: لوپیناویر، /ریتوناویر، برای درمان و جلوگیری از پیشروی کروناویروس، و حتی درمان این بیماری توانسته مفید باشد، و تاکنون بسیاری از بیماران از طریق استفاده از این داروها نجات یافته‌اند، و در مجموع شواهد نشان داده، که داروهای ضد عفونت ویروسی توانسته جان بسیاری از مبتلایان به کروناویروس را نجات بخشد.[۸۱]

درمان با پلاسما

ویرایش
مقالهٔ اصلی: پلاسمافرزیس

در حال حاضر یکی از روش‌های نجات افراد مبتلا به کووید ۱۹، استفاده از پلاسمای خون کسانی است، که از این بیماری شفا یافته‌اند. در یک طرح درمانی-تحقیقی که توسط FDA مجاز شده‌است، این روش مورد استفاده قرار گرفته، و طی آن پزشکان امیدوارند با انتقال پلاسمای بیماران بهبودیافته از کووید۱۹ به بیمارانی که حالشان همچنان وخیم است، از سپر دفاعی که سیستم ایمنی بدن بهبودیافتگان در برابر ویروس کرونا تولید کرده برای کمک به بهبودی بیماران فعلی استفاده کنند.[۸۲][۸۳][۸۴]

استفاده از این روش در ایران از روزهای آغازین همه‌گیری ویروس در اسفند ۱۳۹۸ آغاز گردید، و در بیمارستان بقیةالله و بیمارستان دکتر مسیح دانشوری دنبال گردید.[۸۵] ۷ اسفند ماه از داوطلبان خواسته شد با بیمارستان بقیةالله تهران تماس بگیرند.[۸۶]تا کنون ۲۰۰ بیمار ایرانی به این روش بهبود یافته‌اند و از ۹ فروردین ۱۳۹۹ رسماً استفاده از این روش آغاز شده‌است.[۸۷][۸۸][۸۹]

سلول درمانی

ویرایش
مقالهٔ اصلی: یاخته بنیادی § افق‌های درمانی

یکی از مشخصه‌های بیماری کرونا، واکنش شدید سیستم ایمنی بوده، که این واکنش باعث تخریب بافت ریه، و در نهایت گسترش عفونت می‌شود. در بیماران درگیر عفونت کرونا حجم بالایی از فاکتورهای التهابی ایجاد شده، و در نهایت فرایندی به نام طوفان سایتوکاینی رخ می‌دهد. یکی از رویکردهای درمانی، که ممکن است به درمان بیماری کرونا منجز شود؛ استفاده از خاصیت تنظیم کنندگی یا inflammatory سلول‌هایی مانند: سلول‌های مزانشیمی، برای درمان در فاز حال بیماری کرونا است. احتمالاً درمان توسط سلول‌های بنیادی مزانشیمی بتواند موجب، فرو نشستن طوفان سایتوکاینی و بهبود وضعیت بیمار مبتلا به کرونا شود. بر اساس این فرضه نزدیک به صد کارآزمایی بالینی انجام شده، یا درحال انجام است. این فرایند هم‌اکنون در فاز تحقیقاتی بوده و تا تبدیل شدن به یک روش درمانی فاصله زیادی دارد.[۹۰]

مسعود سلیمانی از محققان نخبه ایرانی در حوزه هماتولوژی، و سلول‌های بنیادی اعلام کرد: «بنده به همراه یک تیم تحقیقاتی با استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی به دنبال تعدیل پاسخ ایمنی بدن در بیماران کرونایی هستیم؛ بنابراین تأکید می‌کنم که این یک روش درمانی-تحقیقاتی است… این تحقیق تحت نظارت و حمایت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در دو بیمارستان شریعتی و مسیح دانشوری در حال اجرا است، نتایج فاز اول کارآزمایی بالینی آن به زودی توسط وزارت بهداشت و درمان اعلام می‌شود.»[۹۱][۹۲]

مقالهٔ اصلی: واکسن کووید-۱۹

روسیه نخستین کشوری است، که رسماً اولین واکسن کرونا را به نام خود ثبت کرده‌است. از نظر برخی محققان اما این امر بسیار شتاب‌زده بوده و نتایج آزمایش آن هنوز مشخص نیست. پوتین فرمان داد تا این واکسن مورد استفاده همگان قرار گیرد. رسانه‌های روسی نام واکسن روسی هستند.[۹۳][۹۴][۹۵]

درمان و پیشگیری با استفاده از بخور سرکه سیب

ویرایش

تحقیقات منتشر شده نتایج قابل توجه ایی در زمینه استفاده از عصاره سیب که تأثیر گزاری آن به جهت وجود اسیدها می‌باشد را نشان داده‌است.

پیش‌آگهی

ویرایش

اولین قربانی این ویروس جدید در خارج از چین، در شهر مانیل فیلیپین که یک شهروند اهل ووهان چین بود (مرکز استان هوبئی) نیز در ۱۳ بهمن ماه ۱۳۹۸ ثبت گردید.[۹۶] در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۹۸ بر اثر ابتلای یک نوزاد در چین به ویروس جدید کرونا سی ساعت بعد از تولد گزارش گردید. این نوزاد کم‌سن‌ترین فرد مبتلا به این بیماری ویروسی بوده‌است. به دلایل نامشخص کودکان به ندرت مبتلا به این ویروس می‌شوند.[۹۷] مطابق با گزارش‌های منتشر شده در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۹۸ آمار مرگ توسط ویروس کرونا از میزان تلفات ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ عبور کرد و به ۸۰۳ نفر رسید. از این مجموع یک نفر در هنگ کنگ، یک نفر در فیلیپین و باقی در چین بوده‌است. تلفات ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ بالغ بر ۷۷۴ نفر در ۲۴ کشور جهان بوده‌است.[۹۸]

تا تاریخ ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ ویروس کرونا با گرفتن جان ۹۷ نفر در یک روز، مرگبارترین روز خود را به ثبت رسانده و تعداد کل جان باختگان ویروس کرونا به ۹۰۸ نفر رسید. همچنین آمار مبتلایان به این ویروس از مرز ۴۰ هزار نفر عبور کرد. پایان تعطیلات سال نوی چینی و افزایش ترددهای شهری، دلیل شتاب گرفتن آمار تلفات عنوان شده‌است.[۹۹] در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ در استان هوبیِ چین ۲۴۲ نفر در اثر ابتلا به ویروس کرونا جان باختند که بار دیگر رکورد مرگبارترین روز این ویروس ارتقا یافت. همچنین مبتلایان به این ویروس در استان هوبی در ظرف یک روز به ۱۴ هزار و ۸۴۰ نفر رسید که نشان از جهش نگران کننده این ویروس است.[۱۰۰] در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۸ مقامات چین آمار تلفات ویروس کرونا را نزدیک به ۱۸۰۰ نفر و مبتلایان به آن را بیش از ۷۰ هزار نفر اعلام نموده‌اند.[۱۰۱]

در روز ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ برای نخستین بار در ایران، دو مورد احتمالی ابتلا به ویروس کرونا در شهر قم مشاهده و آزمایش‌های تکمیلی جهت بررسی نهایی آن آغاز گردید. در همین راستا گروه‌های شناسایی و مدیریت بیماریهای واگیر و تیم‌های واکنش سریع در این شهر مستقر شده‌اند.[۱۰۲] ساعتی بعد مرگ هر دو نفر از سوی وزارت بهداشت تأیید شد.[۱۰۳] در روز ۰۲ اسفند ۱۳۹۸ شمار قربانیان ویروس کرونا در ایران به ۴ نفر و مبتلایان به ۱۸ نفر رسید. همچنین ۷۳۵ نفر به ظن داشتن نشان‌های بیماری تحت قرنطینه قرار گرفته‌اند.[۱۰۴] همچنین در این روز آمار قربانیان ویروس کرونا به ۲۲۳۳ نفر رسید و تعداد مبتلایان به این بیماری از مرز ۸۰ هزار نفر عبور کرد.[۹۶] تعداد تلفات این بیماری طی این روز در چین ۱۱۸ نفر بوده و طبقه گزارش‌های دریافت شده بیماری به کلیساها و زندان‌ها هم رسیده‌است.[۱۰۵]

در روز ۵ اسفند ۱۳۹۸ شمار قربانیان ویروس کرونا در چین ۲۵۹۲ رسید. تعداد تلافات گزارش شده در سرزمین‌های اصلی چین در این روز ۱۵۰ نفر بوده‌است. همچنین شمار مبتلایان در چین به کرونا ۷۷۱۵۰ نفر برآورد شده‌است.[۱۰۶] علاوه بر این تا روز ۵ اسفند مرگ دسته کم ۱۲ نفر توسط مقامات رسمی در ایران بر اثر بیماری کووید-۱۹ مورد تأیید قرار گرفته‌است که این آمار، ایران را در رتبه دوم بعد از چین به لحاظ تعداد تلفات ناشی از شیوع کرونا قرار می‌دهد. همچنین تعداد مبتلایان در ایران ۴۷ نفر گزارش شده‌اند.[۱۰۷] در روز ۷ اسفند ۱۳۹۸ مطابق با اطلاعیه رسمی وزارت بهداشت ایران تعداد جان باختگان بر سر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در این کشور ۱۹ نفر، و تعداد مبتلایان ۱۳۹ نفر است.[۱۰۸] بر اساس بررسی بیماران در بیمارستان جین‌یین‌تان در شهر ووهان، بیش از نیمی از مبتلایان در این بیمارستان بین ۴۰ تا ۵۹ و ده درصد کمتر از ۳۹ سال داشتند و موارد بیماری در کودکان نادر بوده‌است.[۹۷]

در پژوهش مهمی که در تاریخ ۱۴ مه ۲۰۲۰ (۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹) در مجلهٔ «هوش مصنوعی نیچر» منتشر شد،[۱۰۹] پژوهشگران با استفاده از ۳ نشانگر زیستی توانستند احتمال مرگ در بیماران مبتلا به نوع شدیدِ کووید-۱۹ را با دقت ۹۰٪، از ۱۰ روز پیش از وقوع آن، پیش‌بینی کنند. پژوهشگران با آنالیز دقیق نشانگرهای زیستی خون در ۴۸۵ بیمار و همچنین بررسی مشکلات و عوارض کلیوی، قلبی و خونی این بیماران، و داده‌کاوی با یادگیری ماشین، به این نتیجه رسیدند که خطر مرگ ناشی از کروناویروس، در صورت بالا بودن سه شاخصه زیر به‌طور همزمان، بیشتر است و این بیماران نیازمند مراقبت‌های پزشکی بیشتر و دقیق‌تری هستند:[۱۱۰]

  1. لاکتات دهیدروژناز، که نشان‌دهندهٔ آسیب ریوی شدید و تخریب بافت آن در اثر سینه‌پهلو است.
  2. لنفوپنی یا کم بودن لنفوسیت‌ها
  3. سی‌آرپی با حساسیت بالا که به آن «hs-CRP» می‌گویند و نشان‌دهندهٔ التهاب در بافت ریه‌هاست.

نامگذاری

ویرایش

با عبور تلفات ویروس کرونا از مرز ۱۰۰۰ نفر سازمان بهداشت جهانی برای بیماری ناشی آن نام رسمی کووید-۱۹ (19-COVID) را که اشاره‌ای دارد به کرونا، ویروس، بیماری و سال ۲۰۱۹ انتخاب نمود.[۱۱۱]

تأثیر بر اقتصاد جهان

ویرایش

بزرگ‌ترین نمایشگاه تلفن‌های همراه، همایش جهانی گوشی همراه، که قرار بود در شهر بارسلون اسپانیا برگزار شود، به خاطر نگرانی از ویروس کرونا لغو شد.[۱۰۰] روز سه شنبه، ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، شرکت اپل، تولیدکننده تلفن‌های همراه، گفت که اختلال در فعالیت‌های اقتصادی در چین به کاهش تولید، و عرضه محصولات این کشور و پائین رفت سود منجر خواهد شد. بخش قابل توجهی از محصولات اپل در واحدهای تولیدی این شرکت در چین تولید می‌شود.[۱۱۲] همچنین شرکت هواپیمایی سنگاپور گفته‌است، که به دلیل افت تقاضا برای سفرهای هوایی به دلیل شیوع این بیماری، برنامه‌های پرواز خود را در سراسر جهان و به خصوص در منطقه خاور دور کاهش داده‌است.[۱۱۲] شیوع کرونا در ایران باعث شد تا کشورهای عراق، ترکیه، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، اردن و کویت مرزهای خود را به روی ایران ببندند.[۱۱۳] یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های اقتصادی در زمان کرونا برای ایران کشتار جوجه‌های ۱ روزه است که حدود نیم میلیون جوجه در اوایل فروردین سال ۱۳۹۹ زنده به گور شدند. هم چنین کشتن بیش از۱۷میلیون راسو در کشور دانمارک.

جستارهای وابسته

ویرایش

یادداشت‌ها

ویرایش
  1. ↑ انگلیسی: Coronavirus disease 2019
  2. ↑ انگلیسی: COVID-19
  3. ↑ انگلیسی: SARS-CoV-2

منابع

ویرایش
  1. ↑ "国家卫生健康委关于新型冠状病毒肺炎暂命名事宜的通知". 7 February 2020. Archived from the original on 28 February 2020. Retrieved 9 February 2020.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ "Symptoms of Coronavirus". cdc.gov (به انگلیسی). Centers for Disease Control and Prevention. ۱۳ مه ۲۰۲۰. Archived from the original on 14 July 2020. Retrieved 14 July 2020.
  3. ↑ World Health Organization (February 11, 2020). Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22 (PDF) (Report). World Health Organization.
  4. ↑ "Coronavirus disease 2019 (COVID-19)—Symptoms and causes". Mayo Clinic (به انگلیسی). Retrieved 2020-04-14.
  5. ↑ Gorbalenya, Alexander E. (2020-02-11). "Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus – The species and its viruses, a statement of the Coronavirus Study Group". bioRxiv (به انگلیسی): 2020.02.07.937862. doi:10.1101/2020.02.07.937862. Archived from the original on 11 February 2020. Retrieved 11 February 2020.
  6. ↑ "Coronavirus disease named Covid-19". BBC News (به انگلیسی). 2020-02-11. Archived from the original on 11 February 2020. Retrieved 2020-02-11.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Hui DS, I Azhar E, Madani TA, Ntoumi F, Kock R, Dar O, Ippolito G, Mchugh TD, Memish ZA, Drosten C, Zumla A, Petersen E. The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health – The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China. Int J Infect Dis. 2020 Jan 14;91:264–266. doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. PMID 31953166. 
  8. ↑ "Q&A on coronaviruses". World Health Organization (WHO). Archived from the original on 20 January 2020. Retrieved 27 January 2020.
  9. ↑ "Q&A on coronaviruses (COVID-19)" (به انگلیسی). World Health Organization. Retrieved 11 March 2020.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)
  10. ↑ رابرتس، میشل (۲۰۲۰-۰۴-۰۱). «تحلیل حس بویایی و چشایی می‌تواند از نشانه‌های ابتلا به کرونا باشد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۸.
  11. ↑ «علائم جدید ابتلا به کرونا ویروس چه هستند؟». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۸.
  12. ↑ Wang, Vivian (5 March 2020). "Most Coronavirus Cases Are Mild. That's Good and Bad News" – via NYTimes.com.
  13. ↑ "Wuhan Coronavirus Death Rate - Worldometer". www.worldometers.info (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2020. Retrieved 2 February 2020.
  14. ↑ "Report 4: Severity of 2019-novel coronavirus (nCoV)" (PDF). Archived (PDF) from the original on 10 February 2020. Retrieved 10 February 2020.
  15. ↑ "2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)". Centers for Disease Control and Prevention (به انگلیسی). 11 February 2020. Retrieved 18 February 2020.
  16. ↑ "Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV) | CDC". www.cdc.gov (به انگلیسی). 2020-02-10. Archived from the original on 30 January 2020. Retrieved 2020-02-11.
  17. ↑ "MOH | Updates on 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV) Local Situation". www.moh.gov.sg. Retrieved 2020-02-11.
  18. ↑ Health, Australian Government Department of (2020-01-21). "Novel coronavirus (2019-nCoV)". Australian Government Department of Health (به انگلیسی). Retrieved 2020-02-11.
  19. ↑ Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (PDF) (Report). World Health Organization (WHO). 16–24 February 2020. Retrieved 21 March 2020.{{cite report}}: نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر تاریخ (link)
  20. ↑ "Loss of sense of smell as marker of COVID-19 infection" (PDF). Archived from the original on 27 May 2020.
  21. ↑ Chen, N.; Zhou, M.; Dong, X.; Qu, J.; Gong, F.; Han, Y.; Qiu, Y.; Wang, J.; Liu, Y.; Wei, Y.; Xia, J.; Yu, T.; Zhang, X.; Zhang, L. (February 2020). "Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study". Lancet (به انگلیسی). 395 (10223): 507–513. doi:10.1016/S0140-6736(20)30211-7. ISSN 0140-6736. PMID 32007143.
  22. ↑ Hessen, Margaret Trexler (27 January 2020). "Novel Coronavirus Information Center: Expert guidance and commentary". Elsevier Connect. Archived from the original on 30 January 2020. Retrieved 31 January 2020. {{cite web}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  23. ↑ «علائم کرونا چیست؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۳-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۷.
  24. ↑ Wei, Xiao-Shan; Wang, Xuan; Niu, Yi-Ran; Ye, Lin-Lin; Peng, Wen-Bei; Wang, Zi-Hao; Yang, Wei-Bing; Yang, Bo-Han; Zhang, Jian-Chu; Ma, Wan-Li; Wang, Xiao-Rong (26 February 2020). Clinical Characteristics of SARS-CoV-2 Infected Pneumonia with Diarrhea (به انگلیسی). Rochester, NY. SSRN 3546120.
  25. ↑ Huang C, Wang Y, Li X, Ren L, Zhao J, Hu Y, et al. (February 2020). "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China". Lancet. 395 (10223): 497–506. doi:10.1016/S0140-6736(20)30183-5. PMID 31986264.
  26. ↑ Lai, Chih-Cheng; Shih, Tzu-Ping; Ko, Wen-Chien; Tang, Hung-Jen; Hsueh, Po-Ren (1 March 2020). "Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and coronavirus disease-2019 (COVID-19): The epidemic and the challenges". International Journal of Antimicrobial Agents (به انگلیسی). 55 (3): 105924. doi:10.1016/j.ijantimicag.2020.105924. ISSN 0924-8579. PMID 32081636.
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ «علائم بیماری ناشی از ویروس کرونا یا کووید-۱۹ چیست؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۶ مارس ۲۰۲۰.
  28. ↑ Pormohammad, A; Ghorbani, S; Khatami, A; Razizadeh, MH; Alborzi, E; Zarei, M; Idrovo, JP; Turner, RJ (9 October 2020). "Comparison of influenza type A and B with COVID-19: A global systematic review and meta-analysis on clinical, laboratory and radiographic findings". Reviews in medical virology: e2179. doi:10.1002/rmv.2179. PMID 33035373.
  29. ↑ Myers, Steven Lee (25 January 2020). "China's Omnivorous Markets Are in the Eye of a Lethal Outbreak Once Again". نیویورک تایمز. Archived from the original on 26 January 2020.
  30. ↑ McNeil, Sam; Wang, Penny Yi; Kurtenbach, Elaine (27 January 2020), China temporarily bans wildlife trade in wake of outbreak, archived from the original on 28 January 2020, retrieved 28 January 2020
  31. ↑ Cohen, Jon (January 2020). "Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally". Science. doi:10.1126/science.abb0611. ISSN 0036-8075.
  32. ↑ Eschner, Kat (2020-01-28). "We're still not sure where the Wuhan coronavirus really came from". Popular Science. Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-01-30.
  33. ↑ مانیتورینگ، بخش (۲۰۲۰-۰۱-۲۹). «منشا ویروس کرونا چیست؟ سوپ خفاش یا سلاح بیولوژیک». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۳.
  34. ↑ PELAK52 (2020-03-14). "گپ و گفت با دکتر علی هرندی". PELAK52 (به انگلیسی). Archived from the original on 2 July 2020. Retrieved 2020-05-28.
  35. ↑ Sample CoVZC45 and CoVZXC21, see Nextstrain for an interactive visualisation.
  36. ↑ Benvenuto, Domenico; Giovannetti, Marta; Ciccozzi, Alessandra; Spoto, Silvia; Angeletti, Silvia; Ciccozzi, Massimo (2020). "The 2019 new Coronavirus epidemic: evidence for virus evolution". bioRxiv: 2020.01.24.915157. doi:10.1101/2020.01.24.915157.
  37. ↑ Wuhan Institue of Virology (23 January 2020). "Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin". bioRxiv: 2020.01.22.914952. doi:10.1101/2020.01.22.914952v2 (inactive 2020-01-25). Retrieved 24 January 2020.{{cite journal}}: CS1 maint: DOI inactive as of ژانویه 2020 (link) (BetaCoV/bat/Yunnan/RaTG13/2013; available on GISAID)
  38. ↑ "Bat coronavirus isolate RaTG13, complete genome". NCBI. 29 Jan 2020. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  39. ↑ Cyranoski، David. «Mystery deepens over animal source of coronavirus». Nature (journal). دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۲۰.
  40. ↑ Bale، Rachael. «Trafficked pangolins can carry coronaviruses closely related to pandemic strain». National Geographic. دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۲۰.
  41. ↑ Briggs، Helen. «Coronavirus: Pangolins found to carry related strains». BBC. دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۲۰.
  42. ↑ Lovett، Samuel. «Coronavirus: Scientists find virus similar to Covid-19 in pangolins». ایندیپندنت. دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۲۰.
  43. ↑ «نامه 239 دانشمند به سازمان بهداشت جهانی: کروناویروس می‌تواند از راه هوا منتقل شود». عصرایران. دریافت‌شده در ۸ ژوئیه ۲۰۲۰.
  44. ↑ «یافته‌های جدید». euronews. دریافت‌شده در ۸ ژوئیه ۲۰۲۰.
  45. ↑ Schirring, Lisa (16 January 2020). "Japan has 1st novel coronavirus case; China reports another death". CIDRAP. Archived from the original on 20 January 2020. Retrieved 16 January 2020. {{cite web}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  46. ↑ "Laboratory testing for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in suspected human cases: Interim guidance". سازمان جهانی بهداشت. Archived from the original on 20 January 2020. Retrieved 28 January 2020.
  47. ↑ "2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV) Situation Summary". مرکز کنترل و پیشگیری بیماری. 30 January 2020. Archived from the original on 26 January 2020. Retrieved 30 January 2020.
  48. ↑ "Real-Time RT-PCR Panel for Detection 2019-nCoV". مرکز کنترل و پیشگیری بیماری. 29 January 2020. Archived from the original on 30 January 2020. Retrieved 1 February 2020.
  49. ↑ "Curetis Group Company Ares Genetics and BGI Group Collaborate to Offer Next-Generation Sequencing and PCR-based Coronavirus (2019-nCoV) Testing in Europe". GlobeNewswire News Room. 30 January 2020. Archived from the original on 31 January 2020. Retrieved 1 February 2020.
  50. ↑ Brueck, Hilary (30 January 2020). "There's only one way to know if you have the coronavirus, and it involves machines full of spit and mucus". Business Insider. Archived from the original on 1 February 2020. Retrieved 1 February 2020. {{cite web}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  51. ↑ "Laboratory testing for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in suspected human cases". Archived from the original on 21 February 2020. Retrieved 26 February 2020.
  52. ↑ "Undiagnosed pneumonia – China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number: 20200102.6866757". Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Archived from the original on 22 January 2020. Retrieved 13 January 2020.
  53. ↑ Cohen J, Normile D (January 2020). "New SARS-like virus in China triggers alarm" (PDF). Science. 367 (6475): 234–235. doi:10.1126/science.367.6475.234. PMID 31949058. Archived (PDF) from the original on 11 February 2020. Retrieved 11 February 2020.
  54. ↑ "Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 isolate Wuhan-Hu-1, complete genome". NCBI. Nature. 11 February 2020. Archived from the original on 21 January 2020. Retrieved 25 February 2020.
  55. ↑ "Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 data hub". NCBI. Retrieved 4 March 2020.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)
  56. ↑ "SARS-CoV-2 (Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) Sequences". NCBI. Retrieved 4 March 2020.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)
  57. ↑ "Genomic epidemiology of SARS-CoV2". GISAID. Archived from the original on 3 March 2020. Retrieved 5 March 2020.
  58. ↑ Bagherzadeh-Rahmani, B., Kordi, N., Haghighi, A. H., Clark, C. C., Brazzi, L., Marzetti, E., & Gentil, P. (2022). Eight Weeks of Pilates Training Improves Respiratory Measures in People With a History of COVID-19: A Preliminary Study. Sports Health, 19417381221124601.‏ https://doi.org/10.1177/19417381221124601 PMID 36189824
  59. ↑ Neil (۲۰۲۱-۰۲-۲۳). «No one is safe unless everyone is safe». BusinessWorld (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۵.
  60. ↑ «دستور پوتین برای استفاده عمومی از واکسن بحث‌برانگیز کرونا». دویچه وله فارسی. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۰.
  61. ↑ «نتایج موفق واکسن فایزر بر روی کرونا». آزمایشگاه مندل.
  62. ↑ «Covid-19 vaccine from Pfizer and BioNTech is strongly effective, data show». STAT (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۱۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۷.
  63. ↑ Commissioner, Office of the (2020-12-21). "Moderna COVID-19 Vaccine". FDA (به انگلیسی).
  64. ↑ "Here's the Status of the COVID-19 Vaccines and When You Can Get Them". Healthline (به انگلیسی). 2020-12-22. Retrieved 2020-12-27.
  65. ↑ Ritchie, Hannah; Mathieu, Edouard; Rodés-Guirao, Lucas; Appel, Cameron; Giattino, Charlie; Ortiz-Ospina, Esteban; Hasell, Joe; Macdonald, Bobbie; Beltekian, Diana (2020-03-05). "Coronavirus Pandemic (COVID-19)". Our World in Data.
  66. ↑ «تست انسانی واکسن ایرانی کرونا آغاز شد/ رونمایی از «کووایران»». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۹.
  67. ↑ ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی (۱۳۹۹/۰۹/۲۹–۰۹:۴۶). «تعیین سرنوشت کرونا در هتل ارم». fa. دریافت‌شده در 2020-12-29. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)[پیوند مرده]
  68. ↑ «اولین واکسن ایرانی کرونا " شفا فارمد" مجوز آزمایش انسانی گرفت». اول فارس | آخرین اخبار ایران، جهان و فارس. ۲۰۲۰-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۹.
  69. ↑ "How to avoid catching and spreading coronavirus (COVID-19)". nhs.uk (به انگلیسی). 2021-07-19. Retrieved 2021-09-05.
  70. ↑ Kelland, Kate (2020-06-05). "Wear masks in public says WHO, in update of COVID-19 advice" (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-05.
  71. ↑ «How Coronavirus Spreads | CDC». web.archive.org. ۲۰۲۰-۰۹-۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۵.
  72. ↑ «Food safety, nutrition, and wellness during COVID-19». The Nutrition Source (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۳-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۰۵.
  73. ↑ Fisher, Dale; Heymann, David (2020-02-28). "Q&A: The novel coronavirus outbreak causing COVID-19". BMC medicine. 18 (1): 57. doi:10.1186/s12916-020-01533-w. ISSN 1741-7015. PMC 7047369. PMID 32106852.
  74. ↑ "Information on COVID-19 Treatment, Prevention and Research". COVID-19 Treatment Guidelines (به انگلیسی). Archived from the original on 19 January 2021. Retrieved 2021-06-16.
  75. ↑ Wang, Tianbing; Du, Zhe; Zhu, Fengxue; Cao, Zhaolong; An, Youzhong; Gao, Yan; Jiang, Baoguo (2020-03-21). "Comorbidities and multi-organ injuries in the treatment of COVID-19". Lancet (London, England). 395 (10228): e52. doi:10.1016/S0140-6736(20)30558-4. ISSN 1474-547X. PMC 7270177. PMID 32171074.
  76. ↑ "Update to living WHO guideline on drugs for covid-19". BMJ (Clinical research ed.). 371: m4475. 2020-11-19. doi:10.1136/bmj.m4475. ISSN 1756-1833. PMID 33214213.
  77. ↑ «دولت آلمان: داروی رمدسیویر به اندازه کافی موجود است». دویچه وله. ۲ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰.
  78. ↑ «تأیید استفاده اضطراری داروی "رمدسیویر" برای درمان کرونا در آمریکا- اخبار اجتماعی - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۵.
  79. ↑ Coomes, Eric A.; Haghbayan, Hourmazd (2020-07-01). "Favipiravir, an antiviral for COVID-19?". Journal of Antimicrobial Chemotherapy (به انگلیسی). 75 (7): 2013–2014. doi:10.1093/jac/dkaa171. ISSN 0305-7453.
  80. ↑ «ایران از عرضه رمدسیویر، داروی مورد تأیید آمریکا برای درمان کرونا خبر داد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰.
  81. ↑ «China testing HIV drug as treatment for new coronavirus, AbbVie says». Reuters. دریافت‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۲۰.
  82. ↑ Blood plasma taken from covid-19 survivors might help patients fight off the disease
  83. ↑ rials of Plasma From Recovered Covid-19 Patients Have Begun
  84. ↑ "FDA now allows treatment of life-threatening COVID-19 cases using blood from patients who have recovered". TechCrunch (به انگلیسی). Archived from the original on 11 اكتبر 2020. Retrieved 2020-04-09. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  85. ↑ "آغاز طرح پلاسمادرمانی مبتلایان به کرونا در ایران". Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 10 April 2020.
  86. ↑ "روشی که محققان ایرانی برای درمان کرونا یافتند/ داوطلبان با محققان تماس بگیرند".
  87. ↑ "طرح پلاسما درمانی بیماران کرونایی در ایران آغاز شد".
  88. ↑ "عضو اتاق بازرگانی تهران: بهبود ۲۰۰ مبتلا به کرونا با تزریق پلاسما/ طرح ایران را به نام غرب می‌نویسند".
  89. ↑ "پلاسمای جداسازی شده به بیمارانی تزریق می‌شود که بیماری آنان هنوز به مرحله حاد نرسیده‌است".
  90. ↑ Golchin, Ali; Seyedjafari, Ehsan; Ardeshirylajimi, Abdolreza (2020-04-13). "Mesenchymal Stem Cell Therapy for COVID-19: Present or Future". Stem Cell Reviews and Reports: 1–7. doi:10.1007/s12015-020-09973-w. ISSN 2629-3269. PMC 7152513. PMID 32281052.
  91. ↑ "آخرین وضعیت ۳ روش درمانی کروناویروس در ایران/مطالعات ایران در تولید واکسن همپای دنیا".
  92. ↑ "داروی درمان کرونا توسط دانشمند ایرانی ساخته می‌شود".
  93. ↑ «تست انسانی واکسن ایرانی کرونا آغاز شد/ رونمایی از «کووایران»». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۹.
  94. ↑ ایران، پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی (۱۳۹۹/۰۹/۲۹–۰۹:۴۶). «تعیین سرنوشت کرونا در هتل ارم». fa. دریافت‌شده در 2020-12-29. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)[پیوند مرده]
  95. ↑ «اولین واکسن ایرانی کرونا " شفا فارمد" مجوز آزمایش انسانی گرفت». اول فارس | آخرین اخبار ایران، جهان و فارس. ۲۰۲۰-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۹.
  96. ↑ ۹۶٫۰ ۹۶٫۱ https://www.radiofarda.com/a/china-new-viurses/30401318.html
  97. ↑ ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ دوآرته، فرناندو (۲۰۲۰-۰۲-۱۱). «چرا کودکان خیلی کم به ویروس جدید کرونا مبتلا شدند؟». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۲.
  98. ↑ «آمار مرگ در اثر نسل تازه ویروس کرونا از سارس فراتر رفت». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۹.
  99. ↑ «ویروس کرونا مرگبارترین روز خود را ثبت کرد؛ ۹۷ قربانی در یک روز». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۰.
  100. ↑ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ «ویروس کرونا؛ جهش شدید آمار مرگ و ابتلا در هوبی». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۳.
  101. ↑ «ویروس کرونا: تعداد مبتلایان به بیش از ۷۰ هزار نفر رسید». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۷.
  102. ↑ «وزارت بهداشت ایران: دو مورد مشکوک ابتلای به ویروس کرونا مشاهده شده‌است». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۹.
  103. ↑ «مرگ دو نفر در اثر ویروس کرونا در قم». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۰.
  104. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کرونا در ایران؛ ۴ مورد فوت، قم کانون چرخش ویروس | DW | 21.02.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
  105. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «مرگ ۱۱۸ چینی در یک روز؛ کرونا به کلیساها و زندان‌ها هم رسید | DW | 21.02.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲.
  106. ↑ «شمار قربانیان کرونا در چین به ۲۵۹۲ نفر رسید؛ ارمنستان مرز خود را با ایران بست». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
  107. ↑ «شمار مبتلایان به کرونا در ایران به ۴۷ نفر و تعداد جان باختگان به ۱۲ نفر رسید». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
  108. ↑ «تعداد جان‌باختگان کرونا در ایران به ۱۹ نفر رسید». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶.
  109. ↑ Li Yan, Hai-Tao Zhang, Jorge Goncalves, Yang Xiao, Maolin Wang, Yuqi Guo, et al. (2020-05-14). "An interpretable mortality prediction model for COVID-19 patients". Nature Machine Intelligence. doi:10.1038/s42256-020-0180-7. {{cite journal}}: Vancouver style error: name in name 1 (help)
  110. ↑ «3 clues in coronavirus patients' blood could help doctors predict their risk of death 10 days in advance, with 90% accuracy». Business Insider. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۷.
  111. ↑ «بیماری ناشی از ویروس کرونا نام رسمی گرفت؛ کووید -۱۹». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۲.
  112. ↑ ۱۱۲٫۰ ۱۱۲٫۱ «خسارات ویروس کرونا به اقتصاد جهانی آشکار می‌شود». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۸.
  113. ↑ «کرونا در ایران؛ از بسته شدن مرزهای همسایگان تا احتمال قرنطینه تهران». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.

پیوند به بیرون

ویرایش

پروتکل تشخیص و درمان بیماری کووید ۱۹ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نسخه هفتم، ۷ تیر ۱۳۹۹


برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=کووید_۱۹&oldid=40543303»
  NODES
INTERN 2