Sanjonken
 Tekst üüb Öömrang
|
En sanjonken of (san-)eklips (faan greks: ἔκλειψις ékleipsis = auerloogrin) komt föör, wan a san faan a muun dialwiis of hialandaal ferdekt woort. Üüb a eerd as det bluas steedenwiis tu sen.
Kial-skaad an hualew-skaad
Bewerke
San an muun sä faan a eerd bal likegrat ütj. An wan det boon faan a muun trinjam a eerd (= muunboon) det boon faan a eerd trinjam a san (= ekliptik) skäärt, do lei a san, a muun an a eerd uun ian rä. För en wasen plak üüb a eerd bedüüdet det, dat diar amanbi tau stünj loong det sanlaacht ei trochkem koon. Di plak, huar't rocht pakjonk woort (=kial-skaad, üüb di film rochts: suart), as man tau- bit triihunert kilomeetern grat. Man det steed, huar a san dialwiis ferdekt woort, as aal wat grater (=hualew-skaad, üüb di film: grä). Det as sowat en sjuarden faan't eerdflaak.
Inklinatsion
Bewerke
Sanjonken jaft at bluas bi neimuun, auer a muun do tesken eerd an san stäänt. Oober ei bi arke neimuun as en sanjonken, auer det muunboon an a ekliptik ei parallel tuenööder ferluup. Jo san am sowat fiiw[1] graad jinenöder ferkiard (= inklinatsion). Jodiar tau boonen skeer enööder amanbi tweisis uun't juar (arke ~173[2] daar). Sodenang koon tweisis uun't juar en sanjonken föörkem.
Luke uk diar
Bewerke
Commonskategorii: Sanjonken – Saamlang faan bilen of filmer