Jeruzalim
Jeruzalim (Hebriuwsk: ירושלים Jerûsjalajym, Arabysk: القدس al-Kûds of أورشليم Oersjalym), is de haadstêd fan de tsjintwurdige steat Israel en is al tsientallen iuwen âld.
| Jeruzalim ירושלים | ||
| ||
| Bestjoer | ||
| Lân |  Israel
| |
| Distrikt | Jeruzalim | |
| Boargemaster | Moshe Lion | |
| Sifers | ||
| Ynwennertal | 981.711 (2022) | |
| Oerflak | metropool 652 km² | |
| Befolkingsticht. | 7800/km² | |
| Stêdekloft | 1.253.900 | |
| Hichte | 754 m | |
| Oar | ||
| Postkoade | 9XXXXXX | |
| Netnûmer | +972-2 | |
| Offisjele webside | ||
| jerusalem.muni.il (in) | ||
Yn de Bibel komt de namme it earst foar yn it boek Jozua; as de earste Israelyske kening David de stêd oermasteret op de Jebusiten en er syn troan fêstiget. Syn opfolger Salomo lit er de timpel bouwe.
Nei de ferneatiging troch de Romeinen yn it jier 70 krige de stêd in oare namme, mar bleau lykwols yn de tinzen hingjen fan de Joaden dy't oer de wrâld ferspraat wienen en hopen ris in kear werom te kommen. Troch de Romeinen waard ek de timpel ferwoaste. It iene dat der fan stean bleau wie in part fan de Westlike muorre, dat no bekend stiet as de Kleimuorre.
Yn 614 waard de stêd opnij ferneatige, diskear troch de Perzen en yn 637 kaam de stêd ûnder Islamitysk bewâld. Yn it Arabysk is de stêd bekend as Al-Quds. De krúsfarders feroveren yn 1099 de stêd en rjochten in ferskuorrende moarderij oan ûnder de Joaden en Moslims dy't dêr wennen. Tusken 1517 en 1917 wie de stêd part fan it Osmaanske Ryk, dêr't de Britten nei de stêd besetten.
Yn 1948, by de stifting fan Israel, waard Jeruzalim (alteast it nije part dêrfan) ta haadstêd makke fan de nije steat en foege de Alde stêd deroan ta nei de Seisdeiske Oarloch yn 1967, dy't derfoar yn hannen wie fan Jordaanje. Dizze anneksaasje is lykwols ynternasjonaal net erkend en noch hieltyd swier omstriden omdat it yn striid is mei resolúsje 242 fan de feilichheidsried.
Befolkingstal, gearstalling en ûntjouwing
Sûnt it ynnimmen fan it Westjordaanlân op 28 juny 1967 wurde de bewenners fan East-Jeruzalim en de útwreiding dêrmei fan anneksearre Palestynske doarpen, en ek de Israelyske delsettingen om de âlde stêd hinne, meiteld by it ynwennertal fan de Israelyske gemeente Jeruzalim. Foar 1967 hie East-Jeruzalim 71.000 ynwenners, allegear net-Joaden.[1].
Yn 2007 hie Jeruzalim 747.621 ynwenners, 299.708 yn West-Jeruzalim en 443.802 yn East-Jeruzalim. Yn 2014 wiene it 849.780 ynwenners, 327.890 yn West-Jeruzalim en 521.890 yn East-Jeruzalim.
Fan it begjin fan it Britske Mandaatgebiet Palestina (1922) ôf oan is de befolking fan Jeruzalim sa gearstald:
| Jier | Joaden | Moslims | Kristenen en oaren |
Totaal net-Joaden | Totale befolking | Boarne |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1922 | 33.971 | 13.413 | 15.194 | 28.607 | 62.578 | UNSCOP (1946) A survey of Palestine |
| 1944 | 97.000 | 30.630 | 29.450 | 60.080 | 157.080 | UNSCOP (1946) A survey of Palestine |
| 1967 | 195.700 | 54.963 | 12.644 | 67.607 | 263.307 | Harrel, M. (1974) The Jewish presence in Jerusalem through the Ages |
| 2007 | 476.104 | 247.754 | 23.763 | 271.517 | 747.621 | Jerusalem Institute for Israel Studies [2] |
| 2012 | 502.830 | 288.170 | 24.220 | 313.390 | 815.310 | Jerusalem Institute for Israel Studies [3] |
| 2013 | 509,610 | 295,540 | 24,640 | 320,180 | 829,860 | Jerusalem Institute for Israel Studies [4] |
| 2014 | 520,710 | 303,420 | 15,460 | 318,880 | 849,780 | Jerusalem Institute for Israel Studies [5] |
Keppeling om utens
- Webstee fan de gemeente Jeruzalim (in)
- Jeruzalimside, Israelysk ministearje fan bûtenlânske saken (in)
- Jeruzalimside, Palestynsk ministearje fan ynformaasje (in)
|
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Jeruzalim fan Wikimedia Commons. |
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
