Gabriel Byrne

Aisteoir Éireannach a bhfuil cáil bainte amach aige go hidirnáisiúnta é Gabriel James Byrne (12 Bealtaine 1950 a rugadh é). Is cainteoir líofa Gaeilge é agus bíonn iarrachtaí ar siúl aige go minic chun an teanga a chur chun cinn go poiblí agus sna meáin chumarsáide.

Gabriel Byrne

Beathaisnéis
Breith	12 Bealtaine 1950 74 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire
Ambasadóir Dea-mhéine CÉINAL
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath Ardscoil Éanna
Áit chónaithe	Brooklyn Baile Átha Cliath
Gníomhaíocht
Gairm	stiúrthóir scannán, údar, scríbhneoir, aisteoir, aisteoir scannáin, scríbhneoir scripte, aisteoir stáitse, léiritheoir scannáin, aisteoir teilifíse
Tréimhse oibre	1978 –
Teangacha	Béarla
Conair   Foireann Comórtas - Stella Maris F.C. (en)
Teaghlach
Céile	Áine O'Connor (en) (1974–1986) Ellen Barkin (1988–1999) Hannah Beth King (2014–)
Gradam a fuarthas (2000)  Theatre World Award  Gradam Golden Globe  IFTA Lifetime Achievement Award (en)
Ainmnithe do (2016) Gradam Tony don aisteoir is fearr i ndráma (2009) Satellite Award for Best Actor – Television Series Drama (en) , as a saothar In Treatment (2009) Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Drama Series (en) , as a saothar In Treatment (2008) Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Drama Series (en) , as a saothar In Treatment (2008) Satellite Award for Best Actor – Television Series Drama (en) , as a saothar In Treatment (2006) AACTA Award for Best Actor in a Leading Role (en) , as a saothar Jindabyne (2000) Drama Desk Award for Outstanding Actor in a Play (en) (2000) Gradam Tony don aisteoir is fearr i ndráma (2000) Gradam Tony don aisteoir is fearr i ndráma (1999) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor (en) , as a saothar End of Days, Stigmata (en) (1999) Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actor (en) , as a saothar End of Days

2006

2012, is cosúil

2022

Óige

Rugadh Gabriel Byrne i nDroimneach i mBaile Átha Cliath, do Dan Byrne, a bhí ina chúipéir agus d'Eileen Byrne, a bhí ina banaltra. Fuair sé a oideachas in Ardscoil Éanna, Cromghlinn agus chaith sé tamall i gcliarscoil nuair a bhí sé óg, ach d'éirigh sé aisti tar éis tamaill agus a chreideamh iomlán caillte aige. D'fhill sé ar Éirinn agus chaith sé tréimhsí i bpostanna éagsúla, go dtí gur chinn sé ar fhreastal ar an ollscoil. Bhain sé céim amach sa teangeolaíocht agus sa tseandálaíocht i UCD, áit ar éirigh leis líofacht a bhaint amach sa Ghaeilge chomh maith.

A shaol gairmiúil

D'oibrigh Byrne sa seandálaíocht nuair a d'fhág sé UCD ach choinnigh sé a ghrá don teanga. Scríobh sé an chéad dráma teilifíse, Draíocht, do TG4, stáisiún teilifíse na Gaeilge nuair a thosaigh sé ag craoladh in 1996.

Sular thosaigh sé a ghairm mar aisteoir bhí neart postanna éagsúla ina measc: seandálaí, cócaire, trodaí tairbh agus múinteoir Spáinnise. Thosaigh sé ag aisteoireacht agus é 29 agus chuir sé tús lena ghairm ar stáitse le Focus Theatre agus le Amharclann na Mainistreach i mBaile Átha Cliath. Ina dhiaidh sin chuaigh sé ag aisteoireacht leis an Royal ag Byrnesan agus an Royal National Theatre i Londain sa bhliain 1979.

Bhain Byrne cáil amach sa tsraith deireanach don chlár teilifíse The Riordans in Éirinn as a d'eascair an clár Bracken. Bhí Byrne sa phríomhpháirt.

Ghlac sé páirt ina chéad scannán dar teideal Excalibur sa bhliain 1981. Ba é John Boorman a stiúir an scannán eipice Artúrach seo. An chéad ról scannánaíochta a bhí aige ná mar King Uther Pendragon sa scannán King Arthur.

D'oibrigh Gabriel Byrne le cuid de mhórstiúrthóirí na pictiúrlainne – Deartháireacha Coen, Wim Wenders, Jim Jarmusch, Ken Loach, John Boorman, David Cronenberg agus Bryan Singer ina measc. Ghlac Gabriel páirt i scannáin neamhspleácha agus stiúideo, mar aon le trí scannán a stiúradh agus dhá scannán a scríobh. Lena chois seo ar fad, ghlac sé príomhról i 35 príomhscannán (idir 1981-2007) lena n-áirítear Miller's Crossing, The Usual Suspects, Into the West, The End of Violence, Dead Man, Vanity Fair agus Spider.

Bhí ról ag Byrne mar Dr. Paul Weston, teiripeoir i sraith seachtainiúil mór le rá HBO In Treatment. Thug an New York Times "latest Dr. McDreamy" na teilifíse air dá ról agus bhuaigh sé an gradam Golden Globe don aisteoir ab fhearr i sraith theilifíse i 2008. Ghnóthaigh sé a chéad ainmniúchán Emmy (an príomhaisteoir ab fhearr i sraith theilifíse) chomh maith an bhliain chéanna.(B'é Byran Cranston as Breaking Bad a bhuaigh)

D'fhill sé ar an amharclannaíocht i 2008, ghlac sé ról King Arthur i Camelot le ceolfhoireann Nua-Eabhrac ón 7 Bealtaine go dtí an 10 Bealtaine, ról a ghlac mórlaochra na haisteoireachta, Richard Burton agus Richard Harris leis cheana.

Thosaigh Gabriel Byrne amach mar aisteoir leis an Focus Theatre anseo in Éirinn sular thosaigh sé ag aisteoireacht sa Royal Court Theatre i Londain sa bhliain 1979.

Bhronn Ollscoil na Gaillimhe Céim Dhochtúireachta sna Dána ar Byrne in 2007mar aitheantas ar an méid a bhí déanta aige ar mhaithe leis an tionscal scannán in Éirinn agus go hidirnáisiúnta.

Pearsanta

Phós Byrne Hannah Beth King ar an 4 Lúnasa 2014 i mBallymaloe House,

Bhí Byrne ina chónaí i Nua-Eabhrac sna 2000/2010idí agus ansin i Maine (2021).

Naisc sheachtracha

• Suíomh gréasáin lucht leanúna Gabriel Byrne