Gearmáiniam

Is é an gearmáiniam dúil cheimiceach uimhir a 32, agus is é an tsiombail a sheasann dó sna foirmlí ceimiceacha ná Ge. Leathmhiotal nó miotalóideach atá ann, is é sin, dúil a bhfuil saintréitheanna miotalacha agus neamh-mhiotalacha araon aici, agus é sách cosúil le dúile eile an ghrúpa chéanna freisin, is é sin, an stán agus an sileacan.

Gearmáiniam

Substaint cheimiceach	dúil cheimiceach agus chalcophile element (en)
Gearmáiniam sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceach	Ge
Uimhir adamhach	32
Mais adamhach	72.63
Peiriad, Grúpa	peiread 4 grúpa 14
Airíonna fisiceacha
Dlús	kg/m⁻³
Leictridhiúltacht	2.01
Ga ianach	0.73, 0.39 agus 0.53
Stair
Aimsitheoir	Clemens Winkler
Fionnachtain	1886
Eapainm	an Ghearmáin

Níor aithin an duine an gearmáiniam mar dhúil ar leith ach sách deireanach i stair na ceimice, ós rud é nach bhfuil mórán mianraí saibhir i ngearmáiniam. Ba é Dmitri Mendeleev, a chéadcheap tábla peiriadach na ndúl, a thairngir sa bhliain 1869 go gcaithfeadh a leithéid de dhúil a bheith ann, ó bhí sí ag teastáil le folúntas sa tábla a líonadh. Bhaist sé "eka-sileacan" ar an dúil hipitéiseach sin. Sa bhliain 1886, d'éirigh leis an gceimiceoir Clemens Winkler sa Ghearmáin an dúil nua seo a aonrú, agus ós Gearmánach a bhí ann féin, is é an t-ainm a cheap sé di ná gearmáiniam.

Úsáidtear gearmáiniam mar leathsheoltóir sa leictreonaic thar aon rud eile, ach is iomaí leas eile a bhaintear as sa tionsclaíocht ardteicneolaíoch.

Tá ceithre iseatóp cobhsaí nádúrtha ag an ngearmáiniam, mar atá, gearmáiniam a 70 (21.23 % de ghearmáiniam an dúlra), gearmáiniam a 72 (27.66 %), gearmáiniam a 73 (7.73 %), agus gearmáiniam a 74 (35.94 %). An chuid eile de ghearmáiniam an dúlra (7.44 %), is éard atá ann ná gearmáiniam a 76. Iseatóp radaighníomhach é gearmáiniam a 76, ach tá a leathré chomh fada is gurb ar éigean is féidir an radaighníomhaíocht sin a aithint. Is é an meath a thagann air ná an béite-mheath dúbailte, agus is é seiléiniam a 76 an t-iníoniseatóp.

Is dual don ghearmáiniam imoibriú le hocsaigin an aeir nuair a théifear go 250 céim Celsius é. Mar sin a gheofar dé-ocsaíd ghearmáiniam GeO₂. Bíonn an gearmáiniam sách díonta ar na tuaslagáin laga aigéadacha nó alcaileacha, ach imoibreoidh sé le haigéad sulfarach láidir agus le substaintí alcaileacha leáite, ionas go bhfaighfear ian gearmánáite GeO₃^2-. Téann an t-ian i gcomhdhúile le hiain dheimhneacha le gearmánáití a dhéanamh. Úsáidtear an ghearmánáit bhiosmait Bi₄Ge₃O₁₂ sna brathadóirí radaíochta (brathadóirí drithlíochta), ós drithleoir í - is é sin, is dual di drithliú nuair a bhuaileann cáithnín radaíochta í.

Is iad an dá uimhir ocsaídiúcháin is tábhachtaí ná +2 agus +4. Mar sin, tá dhá ocsaíd ann: GeO₂ agus an aonocsaíd GeO. Is féidir dé-ocsaíd ghearmáiniam a tháirgeadh tríd an déshuilfíd ghearmáiniam GeS₂ a róstadh. Is púdar bán í an dé-ocsaíd. Maidir leis an aonocsaíd, is féidir í a tháirgeadh trí imoibriú an ghearmáiniam leis an dé-ocsaíd. Bíonn comhéifeacht athraonta an tsolais infheicthe an-ard ag ocsaídí an ghearmáiniam agus ag na gearmánáití, ach ón taobh eile, ní chuireann siad mórán bac ar an radaíocht infridhearg.

Téann an gearmáiniam i gcomhdhúile dénártha (is é sin, comhdhúile nach bhfuil ach adamh dhá dhúil iontu) le dúile eile i ngrúpa na hocsaigine. Samplaí iad an déshuilfíd ghearmáiniam GeS₂, an désheiléiníd GeSe₂, an aonsuilfíd GeS, an aonseiléiníd GeSe agus an aonteallúiríd GeTe. Gheofar an déshuilfíd má chuirtear suilfíd hidrigine H₂S ag dul trí thuaslagán aigéadach a bhfuil iain ghearmáiniam Ge⁴⁺ ann. Cé go bhfuil an déshuilfíd ghearmáiniam intuaslagtha san uisce, tá sí dothuaslagtha ar fad i dtuaslagáin aigéadacha uisce, agus mar sin, déanfaidh sí deascán. Le fírinne ba é an deascadh seo a cheadaigh do Winkler fionnachtain na dúile seo a dhéanamh i dtús báire.