Uilleam Ros
'S e bàrd Gàidhlig agus neach-ciùil ainmeil a bha ann an Uilleam Ros (1762-1790).
| Uilleam Ros | |
|---|---|
| Beatha | |
| Breith | An t-Àth Leathann, 1762 |
| Dùthaich |
 Alba |
| Bàs | 1791 |
| Foghlam | |
| Cànain | Gàidhlig |
| Dreuchd | |
| Dreuchd | bàrd, sgrìobhadair, seinneadair, neach-ciùil agus neach-teagaisg |
| Gnè ealain | bàrdachd |
| Inneal-ciùil | guth |
Sgeul-beatha
deasaich
Rugadh e anns an t-Sìthean anns an Eilean Sgitheanach ann an 1762. Bha athair Uilleim na Sgitheanach agus bha e ag obair mar ceannaiche-siubhail. Bha a màthair às an Sgìre Gheàrrloich. Chaidh Uilleam dhan sgoil ann am Farrais. Thòisich e air bàrdachd a sgrìobhadh nuair a bha e anns an sgoil fhathast. An-dèidh an sgoil fhàgail thill an teaghlach air ais gu Geàrrloch. An uair sin chaidh Uilleam còmhla ris an athair air cuairtean do na h-eileanan agus air feadh na dùthcha. Mar sin chuala e na blasan eadar-dhealaichte agus fhuair e deagh eòlas orra. Air ais ann an Geàrrloch thòisich e ag obair mar mhaighstir-sgoile gus an do fhàs an slàinte aige nas bu miosa. A-rèir beul-aithris bha gaol aige air Mòr Ros à Steòrnabhagh. Ach phòs i fear eile. Greiseag roimhe sin sgrìobh e dàn: 'Feasgair Luain', 's dòcha gur e sin am fear as ainmeile aige. Ann an 1790 chaochail e leis a' chaitheamh, bha e 28 bliadhna a dh'aois.
Uilleam Ros anns a' bhàrdachd
deasaichTha Uilleam Ros, còmhla ri William Butler Yeats neo Bertran de Born, a' nochdadh gu tric anns an Dàin do Eimhir agus Dàin Eile le Somhairle MacGill-Eain.
Anns an ciad leabhar aige, An Dealbh Briste (1951), dh'fhoillsich Ruaraidh MacThòmais dàn 'Uiagh Uilleim Rois'.
Dàin
deasaich- An Suaithneas Bàn
- Bruthaichean Ghlinn Braoin
- Cuachag nan Craobh
- Feasgair Luain
- Mac na Bracha
- Marbhrann do Phrionnsa Teàrlach
- Moladh a' Bhàird air a thìr fèin
- Moladh Gheàrrloch: An Lasair, d.304-7.
- Moladh na h-òighe Gaelich
- Moladh an Uisge-bheatha
- Òran a' moladh a leannain
- Òran air gaol na h-òighe
- Òran an t-Samhraidh
- Òran Cumhaidh
- Òran eadar am bàrd agus a' chailleach
- Òran Gaoil
- An t-Òran Eile: An Lasair, d.316-7.
- 'S Truagh Nach D' Rugadh Dall Mi
- Tha Mise Fo Mhulad San Àm
Iomraidhean
deasaich- Black, R. (deas.) 2001. An Lasair: An Anthology of Eighteenth-century Gaelic Verse (Edinburgh: Birlinn)
Tuilleadh leughaidh
deasaich- Dòmhnallach, Tormod. 'Uilleam Ros: A Bheatha is a Bhàrdachd (1)' ann an Gairm Àir. 57, An Geamhradh 1966, d.19-26.
- Gaelic poetry in the eighteenth century; Derick S. Thomson, Obar Dheathain, Association for Scottish Literary Studies, 1993. ISBN 0948877197
- The Poetry of Scotland - Gaelic, Scots and English; Roderick Watson, Dùn Eideann, 1995. ISBN 0748606076