Novela/A Temporalidade

A narración é unha arte temporal, organízase mediante unha sucesión de liñas ou páxinas que ocupan un espazo físico. Nesta sucesión lingüística implícanse dúas temporalidades xerais: o tempo histórico ou exterior (tempo real ó que se refire a narración, ou tempo da historia) e o tempo interior ou textual (tempo do relato ou tempo do discurso).

A categoría de tempo do verbo é a forma máis importante de expresa-a temporalidade. Existe unha distinción fundamental entre dous grupos de tempos: por unha banda o presente, o perfecto e o futuro; pola outra, o imperfecto e o condicional. Benveniste chama ós primeiros tempo da narración (para nós, do discurso ou do relato), ós demais, tempos da historia.

Pode acontecer que os dous tempos sigan unha mesma dirección, cando os acontecementos se suceden da mesma maneira que se suceden as frases. Esta analoxía é bastante rara, e normalmente se rompe de dúas formas:

• Por inversións: Hai acontecementos relatados antes que outros, que así a todo son anteriores a aqueles. (Analepse ou Prolepse) As inversións poden ser exteriores (se se cumpren fóra do marco temporal do relato base), internas (dentro do relato base) e mixtas

• Por historias encaixadas: Unha historia se interrompe para comezar unha segunda que, en ocasións, pode interromperse por unha terceira,...

As roturas do paralelismo crean no lector un efecto de suspensión.

Interesante é tamén observa-la distancia que pode haber entre as dous tempos. Segundo Todorov, os textos en que máis afastadas poden estar é nos mitos, lendas, etc. Aqueles en que máis próximas implican que o relato sexa o monólogo do heroe en versión taquigráfica. Entre estas dúas posibilidades existen numerosos casos intermedios, por exemplo, cando o narrador aprecia o tempo que pasou entre os feitos e o momento en que el os evoca.

Por outra banda, falaremos de

• PROCEDEMENTOS DE ACELERACIÓN

• Elusión ou elipse: cando no tempo do discurso se omita algún período -ás veces anos- do tempo da historia.

• Explícita: conta con signos no texto, dous puntos, espacios en branco entre parágrafos, liñas,...
• Implícita: Non existe ningún indicio textual.

• Resumo ou sumario: cando a unha unidade do tempo da historia lle corresponda unha unidade inferior no tempo do discurso.

• PROCEDEMENTOS DE DESACELERACIÓN

• Análise: cando o tempo da historia é inferior ó tempo do discurso.
• Digresión ou pausa:

• Reflexiva, cando a unha unidade do tempo do discurso non corresponda ningunha unidade do tempo histórico debido a unha reflexión.
• Descritiva: cando unha unidade do tempo do discurso non corresponda ningunha unidade do tempo histórico debido a unha descrición.

• Estilo directo ou escena: cando a unha unidade do tempo da historia lle corresponda unha unidade idéntica do tempo do discurso poderase falar de (os diálogos, o monólogo).

Finalmente Genette expresa un terceiro aspecto relativo ó tratamento do tempo no relato, a frecuencia. A frecuencia refírese ó número de veces en que un acontecemento da historia é mencionado no relato. Caben tres posibilidades:

• Relato singulativo: Cando hai un pleno axuste entre a historia e o relato en canto ó número de veces que se produce ou repite os feitos.
• Relato iterativo: Cando se menciona no relato unha soa vez acontecementos que se produciron na historia varias veces.
• Relato repetitivo: Reprodúcese un número de veces no relato un acontecemento ocorrido unha soa vez na historia.