Abu Simbel

Abu Simbel (en árabe: أبو سنبل; A Montaña Pura) é unha localidade de Exipto, preto da fronteira con Sudán, coñecida polo seu complexo arqueolóxico da época de Ramsés II, composto de dous templos hipoxeos cortados na rocha construídos entre o 1240 a.C e 1120 a.C. para intimidar aos seus veciños nubios e para conmemorar a vitoria na batalla de Kadesh.

Abu Simbel

أبو سمبل (ar) 𓉐𓏤𓏤 𓍹𓌸𓁩𓁛𓄟𓋴𓌸𓍺 (und)
(2019)
Localización
22°20′13″N 31°37′32″L
Estado	Exipto
Gobernación	Assuão (pt)
Xeografía
Parte de	Monumentos Núbios de Abu Simbel a Filas (pt)
Superficie	41,7 ha
Datos históricos
Creación	1274 a. C.
Evento clave 1963 relocalización de estrutura
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+02:00
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Data	1979 (3ª Sesión)
Identificador	88-001

O templo de Ramsés II en Abu Simbel.

Vista aérea do lago Naser co templo

Sitios

A Unesco na súa III sesión en 1979 nomeou Patrimonio da Humanidade 374 hectáreas protexidas en torno a dez localizacións.

Código	Nome	Extensión
88-001	Abu Simbel	41,7 ha.
88-002	Amada	105,96 ha.
88-003	Uadi es-Sebua	139,3 ha.
88-004	Kalabsha	8,07 ha.
88-005	Filae (illa Agilkia)	3,08 ha.
88-006	Tumbas do Imperio Antigo e Medio	32,68 ha.
88-007	Ruínas da cidade de Elefantina	8,52 ha.
88-008	Canteiras de pedra e obelisco	4,34 ha.
88-009	Mosteiro de San Simeón	2,78 ha.
88-010	Cemiterio islámico	28,05 ha.

Xeografía

Atópanse na aldea de Abu Simbel (árabe: أبو سمبل), Gobernación de Asuán, Alto Exipto, preto da fronteira con Sudán. Están situados na marxe occidental do Lago Nasser, a uns 230 km ao suroeste de Asuán (uns 300 km por estrada). O complexo forma parte do Patrimonio da Humanidade da UNESCO coñecido como os "Monumentos Nubios", que van desde Abu Simbel río abaixo ata Filae (preto de Asuán), e inclúen Amada, Wadi es-Sebua e outros sitios nubios. Os templos xemelgos foron orixinalmente esculpidos na ladeira da montaña no século XIII a:C, durante a XIX Dinastía reinado do Faraón Ramsés II. Serven como monumento duradeiro ao rei Ramsés II. A súa muller Nefertari e os seus fillos pódense ver en figuras máis pequenas xunto aos seus pés, considerados de menor importancia non se lles deu a mesma posición de escala. Conmemora a súa vitoria na Batalla de Kadesh. As súas enormes figuras externas de relevo rupestre convertéronse en icónicas.

O complexo reubicouse na súa totalidade en 1968 baixo a supervisión dun arqueólogo polaco, Kazimierz Michałowski, do Centro Polaco de Arqueoloxía do Mediterráneo da Universidade de Varsovia, nun outeiro artificial feito a partir dunha estrutura abovedada, moi por riba do Encoro de Asuán. O traslado dos templos foi necesario ou quedarían mergullados durante a creación do Lago Nasser, o enorme depósito de auga artificial formado despois da construción da Presa Alta de Asuán no río Nilo. O proxecto levouse a cabo como parte da Campaña de Salvamento de Nubia da UNESCO.

Historia e características

O templo grande (Hwt Ramesses Meryamun) daba culto aos deuses Amón, Ra, Ptah e ao propio Ramsés. A súa fachada está dominada por catro enormes estatuas do faraón sentado. Entre as pernas aparecen pequenas estatuas de membros da familia real: a raíña Nefertari, a muller de Seti I, Muttuya, o príncipe Amenhirkhopshef, a princesa Beketmut e a princesa Nebettawyby entre outros.

Na primeira entrada dentro do templo aparecen oito grandes estatuas do rei cos atributos de Osiris, catro en cada lado, servindo de piares para soportar o teito. Os muros están decorados con escenas do rei loitando contra dos hititas, nubios, sirios e libios. Na entrada norte, as paredes da sala hipóstila mostran escenas de Ramsés na presenza de Amón, ao que o faraón apelara na batalla de Kadesh.

O templo pequeno está dedicado a Hathor e a Nefertari, muller de Ramsés. Na fachada seis enormes figuras, catro de Ramsés e dúas de Nefertari, foron cortadas na rocha, xunto con pequenas figuras da familia real.

Entre 1964 e 1968 o complexo foi desmantelado e colocado nunha nova localización (máis alta) para salvar os templos do encoro de Asuán, grazas á axuda da UNESCO.

Construción

Durante o seu reinado, Ramsés II embarcouse nun extenso programa de construción en todo Exipto e Nubia, controlada por Exipto. Nubia era moi importante para os exipcios porque era unha fonte de ouro e moitos outros bens comerciais preciosos. Polo tanto, construíu alí varios templos grandiosos para impresionar aos nubios co poder de Exipto e integrar ao pobo de Nubia. Os templos máis destacados son os templos escavados na rocha preto da moderna aldea de Abu Simbel, na Segunda Catarata do Nilo, a fronteira entre a Baixa Nubia e a Alta Nubia. Hai dous templos, o Gran Templo, dedicado ao propio Ramsés II, e o Pequeno, dedicado á súa esposa principal, a raíña Nefertari.

A construción do complexo do templo comezou aproximadamente no 1264 a.C. e durou uns 20 anos, ata 1244 a.C. Era coñecido como o "Templo de Ramsés, amado por Amón".

Redescubrimento

Co paso do tempo, os templos quedaron en desuso e finalmente quedaron cubertos de area. No século VI a.C., a area xa cubría as estatuas do templo principal ata os xeonllos. O templo foi esquecido ata 1813, cando o investigador Suízo Johann Ludwig Burckhardt atopou o friso superior do templo principal. Burckhardt falou sobre o seu descubrimento co explorador italiano Giovanni Belzoni, que viaxou ata o lugar, pero non puido cavar unha entrada ao templo. Belzoni regresou en 1817, esta vez conseguindo o seu intento de entrar no complexo. Unha descrición detallada dos templos, xunto con debuxos contemporáneos, pódese atopar na Description of Egypt de Edward William Lane (1825–1828).

Reubicación

A estatua de Ramsés o Grande no Gran Templo de Abu Simbel vólvese a montar despois de trasladarse en 1967 para salvala das inundacións.

En 1959, comezou unha campaña de doazóns internacionais para salvar os monumentos de Nubia: as reliquias máis ao sur desta antiga civilización humana estaban ameazadas pola crecente das augas do Nilo que estaban a piques de resultar da construción do Encoro de Asuán.

Un modelo a escala que mostra a localización orixinal e actual do templo (con respecto ao nivel da auga) no Museo Nubio, en Asuán.

Un esquema para salvar os templos baseouse nunha idea de William MacQuitty para construír un encoro de auga potable arredor dos templos, coa auga mantida á mesma altura que o Nilo. Tiña que haber cámaras subterráneas. En 1962, a idea concretouse nunha proposta dos arquitectos Jane Drew e Maxwell Fry e do enxeñeiro civil Ove Arup. Nela consideraban que levantar os templos ignoraba o efecto da erosión da pedra arenisca polos ventos do deserto. Non obstante, a proposta, aínda que se recoñeceu como extremadamente elegante, rexeitouse.

A salvación dos templos de Abu Simbel comezou en 1964 por un equipo multinacional de arqueólogos, enxeñeiros e operadores de equipos pesados ​​cualificados que traballaban xuntos baixo a bandeira da UNESCO; custou uns 40 millóns de dólares nese momento (equivalente a 300 millóns en dólares de 2017). Entre 1964 e 1968, todo o recinto cortouse coidadosamente en grandes bloques (ata 30 toneladas, cunha media de 20 toneladas), foi desmantelado, levantado e remontado nun novo lugar a 65 metros máis alto e 200 metros atrás do río, nun dos maiores desafíos da enxeñaría arqueolóxica na historia. Algunhas estruturas incluso salváronse de debaixo das augas do lago Nasser. Hoxe, uns centos de turistas visitan os templos diariamente. Moitos visitantes tamén chegan en avión a un aeródromo que se construíu especialmente para o complexo do templo, ou por estrada desde Asuán, a cidade máis próxima.

O complexo consta de dous templos. O máis grande está dedicado a Ra-Harakhty, Ptah e Amón, as tres divindades estatais do Exipto da época, e presenta catro grandes estatuas de Ramsés II na fachada. O templo máis pequeno está dedicado á deusa Hathor, personificada por Nefertari, a máis querida das súas moitas esposas de Ramsés. O templo está agora aberto ao público.

Gran Templo

O Gran Templo de Abu Simbel, que tardou uns vinte anos en construírse, rematouse ao redor do ano 24 do reinado de Ramsés o Grande (que corresponde ao 1265 a.C.). Estaba dedicado aos deuses Amón, Ra-Horakhty e Ptah, así como ao propio deificado Ramsés. En xeral, considérase o máis grandioso e fermoso dos templos encargados durante o reinado de Ramsés II, e un dos máis fermosos de Exipto.

Entrada

A única entrada está flanqueada por catro estatuas colosais de 20 m., cada unha representando a Ramsés II sentado nun trono e que leva a dobre coroa do Alto e Baixo Exipto. A estatua situada á esquerda da entrada foi danada nun terremoto, o que provocou a caída da cabeza e do torso; estas pezas caídas non foron restauradas á estatua durante o traslado, senón que se colocaron aos pés da estatua nas posicións atopadas orixinalmente. Xunto ás pernas de Ramsés hai unha serie de estatuas máis pequenas, ningunha máis alta que os xeonllos do faraón, que representan: a súa esposa principal, Nefertari Meritut; a súa raíña nai Mut-Tui; os seus dous primeiros fillos, Amón-her-khepeshef e Ramsés B; e as súas seis primeiras fillas: Bintanath, Baketmut, Nefertari, Meritamen, Nebettawy e Isetnofret.

A fachada detrás dos colosos ten 33 m. de alto e 38 m. de ancho. Leva un friso que representa vinte e dous babuinos adorando o sol nacente cos brazos en alto e unha estela que rexistra o casamento de Ramsés cunha filla do rei Ḫattušili III, que selou a paz entre Exipto e o hititas.

A propia porta de entrada está rematada por imaxes en baixorrelevo do rei adorando a Ra Horakhty con cabeza de falcón, cuxa estatua está nun gran nicho. Ra sostén o xeroglífico usuario e unha pluma na man dereita, con Maat (a deusa da verdade e da xustiza) na esquerda; este é un criptograma para o nome do trono de Ramsés II, User-Maat-Re.

Interior

A parte interna do templo ten a mesma disposición triangular que seguen a maioría dos templos exipcios antigos, con salas que van diminuíndo de tamaño desde a entrada ao santuario. O templo ten unha estrutura complexa e bastante infrecuente polas súas numerosas cámaras laterais. O salón hipóstilo (ás veces tamén chamado pronaos) ten 18 m. de longo e 16,7 m. de ancho e está apoiado por oito enormes piares de Osiris que representan ao deificado Ramsés vinculado ao deus Osiris, o deus da fertilidade, da agricultura, do máis aló, dos mortos, da resurrección, da vida e da vexetación, para indicar a natureza eterna do faraón. As estatuas colosais ao longo da parede esquerda levan a coroa branca do Alto Exipto, mentres que as do lado oposto levan a dobre coroa do Alto e Baixo Exipto (pschent). Os baixorrelevos das paredes do pronaos representan escenas de batalla nas campañas militares que levou a cabo Ramsés. Gran parte da escultura corresponde á Batalla de Kadesh, no río Orontes na actual Siria, na que o rei exipcio loitou contra os hititas. O relevo máis famoso mostra ao rei no seu carro disparando frechas contra os seus inimigos que foxen, e que están sendo feitos prisioneiros. Outras escenas mostran vitorias exipcias en Libia e Nubia.

Dende o salón hipóstilo entrase no segundo salón con alicerces, que ten catro piares decorados con fermosas escenas de ofrendas aos deuses. Hai representacións de Ramsés e Nefertari cos barcos sagrados de Amón e Ra-Horakhty. Este salón dá acceso a un vestíbulo transversal, no medio do cal atópase a entrada ao santuario. Aquí, nunha parede negra, hai esculturas cortadas na rocha de catro figuras sentadas: Ra-Horakhty, o rei deificado Ramsés e os deuses Amón Ra e Ptah. Ra-Horakhty, Amón Ra e Ptah foron as principais divindades nese período e os seus centros de culto estaban en Heliópole, Tebas e Menfis respectivamente.

Aliñación solar

Crese que o eixe do templo posicionouse polos antigos arquitectos exipcios de tal xeito que os días 22 de outubro e 22 de febreiro os raios do sol penetrasen no santuario e iluminasen as esculturas da parede traseira, excepto a estatua de Ptah, un deus relacionado co reino dos mortos, que sempre permanecía na escuridade. A xente reúnese en Abu Simbel nestes días para presenciar isto.^{[Cómpre clarificar]}

Estas datas son supostamente o aniversario do rei e o día da coroación, respectivamente. Non hai evidencia directa que apoie isto. Non obstante, é lóxico asumir que estas datas tiveron algunha relación cun evento significativo.^{[Cómpre referencia]} De feito, segundo os cálculos feitos a partir do Orto helíaco da estrela Sirius (Sothis) e inscricións atopadas polos arqueólogos, esta data debeu ser o 22 de outubro. Esta imaxe do rei realzábase e revitalizábase pola enerxía do sol, e o divinizado Ramsés o Grande podería ocupar o seu lugar xunto a Amun-Ra e Ra-Horakhty.

Debido á deriva acumulada do Trópico de Cáncer debido á Precesión dos equinoccios da Terra durante os últimos 3 milenios, a data do evento debeu ser diferente cando se construíu o templo. A isto súmase o feito de que o templo trasladouse da súa configuración orixinal, polo que a aliñación actual pode non ser tan precisa como a orixinal.

Fotografías históricas

• 
  Vista do Gran Templo parcialmente escavado desde a dereita, cunha figura humana a escala
• 
  Vista frontal do Gran Templo antes de 1923
• 
  Interior do Gran Templo, antes da limpeza
• 
  Interior do Gran Templo, despois da limpeza
• 
  Figuras humanas de pé na entrada do Gran Templo, nalgún momento antes de 1923
• 
  O coloso colapsado do Gran Templo supostamente caeu durante un terremoto pouco despois da súa construción. Ao mover o templo, decidiuse deixalo xa que falta a cara.
• 
  Un primeiro plano dunha das estatuas colosais de Ramsés II que leva a dobre coroa do Baixo e Alto Exipto

Templo pequeno

O templo pequeno despois do traslado

O templo de Hathor e Nefertari, tamén coñecido como o Templo Pequeno, construíuse a uns 100 m. ao nordés do templo de Ramsés II e estaba dedicado á deusa Hathor e á principal consorte de Ramsés II, Nefertari. Esta foi, de feito, a segunda vez na antiga historia de Exipto que se dedicaba un templo a unha raíña. A primeira vez, Akhenaton dedicoulle un templo á súa grande esposa real, Nefertiti. A fachada tallada na rocha está decorada con dous grupos de colosos que están separados pola gran porta de entrada. As estatuas, de algo máis de 10 m. de altura, son do rei e da súa raíña. A ambos lados do portal hai dúas estatuas do rei, que levan a coroa branca do Alto Exipto (coloso do sur) e a dobre coroa (coloso do norte); estes están flanqueados por estatuas da raíña.

Sorprendentemente, este é un dos poucos casos na Arte exipcia onde as estatuas do rei e a súa consorte teñen o mesmo tamaño. Tradicionalmente, as estatuas das raíñas estaban a carón das do faraón, pero nunca eran máis altas que os xeonllos do faraón. Ramsés foi a Abu Simbel coa súa muller no ano 24 do seu reinado. Como no Gran Templo do rei, hai pequenas estatuas de príncipes e princesas xunto aos seus pais. Neste caso sitúanse simétricamente: no lado sur (á esquerda cando se mira á porta de entrada) están, de esquerda a dereita, os príncipes Meryatum e Meryre, as princesas Meritamen e Henuttawy, e os príncipes Pareherwenemef e Amun-her-khepeshef, mentres que no lado norte as mesmas figuras están en orde inversa. O plano do Templo Pequeno é unha versión simplificada do Templo Grande.

Nefertari ofrecendo sistros á deusa sentada Hathor, friso dentro do Pequeno Templo

Do mesmo xeito que no templo máis grande dedicado ao rei, a Sala hipóstila do templo pequeno está sostido por seis piares, neste caso, porén, non son alicerces de Osiris que representan ao rei, senón que están decorados con escenas coa raíña tocando o sistro (un instrumento sagrado para a deusa Hathor), xunto cos deuses Horus, Khnum, Khonsu e Toth, e a deusas Hathor, Isis, Maat, Mut de Axer, Satis e Taweret, nunha escena Ramsés presenta flores ou queima incenso. Os capiteis dos alicerces levan o rostro da deusa Hathor, este tipo de columna coñécese como Hathorica. Os baixorrelevos do salón con alicerces ilustran a deificación do rei, a destrución dos seus inimigos no norte e no sur (nestas escenas o rei está acompañado pola súa muller) e a raíña facendo ofrendas ás deusas Hathor e Mut. A sala hipóstila vai seguida dun vestíbulo, ao que se accede por tres grandes portas. Nos muros sur e norte desta cámara hai dous elegantes e poéticos baixorrelevos do rei e a súa consorte que ofrecen plantas de papiro a Hathor, quen se representa como unha vaca nun barco navegando nunha maraña de papiros. No muro oeste represéntanse a Ramsés II e Nefertari facendo ofrendas ao deus Horus e ás divindades das Cataratas: Satis, Anubis e Khnum.

O santuario escavado na rocha e as dúas cámaras laterais están conectados co vestíbulo transversal e están aliñados co eixe do templo. Os baixorrelevos das paredes laterais do pequeno santuario representan escenas de ofrendas a varios deuses feitas polo faraón ou pola raíña. Na parede do fondo, que se atopa ao oeste ao longo do eixe do templo, hai un nicho no que Hathor, como vaca divina, parece saír da montaña: a deusa é representada como a dona do templo. dedicado a ela e á raíña Nefertari, que está intimamente ligada á deusa.

Fotografías históricas

• 
  O Templo Pequeno desde abaixo e á esquerda, antes de 1923

Galería

• 
  Coloso máis occidental, 1850 por Maxime Du Camp
• 
  Foto máis antiga, 1854 de John Beasley Greene
• 
  Fachada do Templo de Ramsés II, foto tomada en 2007
• 
  Primeiro plano da estatua situada máis á esquerda no templo de Ramsés II
• 
  Estatua central e insertada de Ra-Horakhty no Gran Templo
• 
  Tallas de babuinos sobre as cabezas das estatuas de Ramsés no Gran Templo
• 
  Vista do Gran Templo desde o oeste, foto acreditada a William Henry Goodyear (antes de 1923)
• 
  Fachada do Gran Templo de antes de 1923
• 
  Vista da estatua máis á dereita do Gran Templo, parcialmente escavada, cunha figura humana (posiblemente William Henry Goodyear) a escala
• 
  Vista das estatuas colosais do Gran Templo dende a dereita, parcialmente escavadas
• 
  Interior do Gran Templo, antes da limpeza
• 
  Foto en cor do Gran Templo dende a dereita, parcialmente escavado, de antes de 1923
• 
  O Gran Templo dende a dereita, de antes de 1923
• 
  Templo de Abu Simbel, catro estatuas de divinidades no interior do santuario
• 
  Friso dentro do Gran Templo de Abu Simbel
• 
  Fachada do Templo 2006