Almudena Grandes

Almudena Grandes Hernández, nada en Madrid o 7 de maio de 1960 e finada o 27 de novembro de 2021, foi unha escritora española de lingua castelá. Varias das súas obras foron levadas ao cinema. Nos derradeiros anos da súa vida estivo emparellada sentimentalmente co poeta granadino Luis García Montero.

Almudena Grandes

Biografía
Nacemento	(es) María Almudena Grandes Hernández 7 de maio de 1960 Madrid, España
Morte	27 de novembro de 2021 (61 anos) Madrid, España
Causa da morte	cancro colorrectal
Lugar de sepultura	Cemiterio Civil de Madrid
Educación	Universidade Complutense de Madrid - xeografía, ciencia histórica
Actividade
Ocupación	escritora, novelista, xornalista, guionista, escritora de contos
Período de actividade	1989 - 2021
Empregador	El País
Xénero artístico	Narración, erotic novel (en) e crónica
Participou en
2017	Santiago International Book Fair 2017 (en)
Obra
Obras destacables (1989) Las edades de Lulú (en) (1991) Te llamaré Viernes (1994) Malena es un nombre de tango (1998) Atlas de geografía humana (en) (2002) Los aires difíciles (2003) Castillos de cartón (2007) The Frozen Heart (en)
Familia
Cónxuxe	Luis García Montero (1994–2021), morte
Premios
(2022)  Dearest Son of Madrid (en) (1 de decembro de 2021)  Medalla de Ouro ao Mérito nas Belas Artes (2020)  Premio Jean Monnet (2018)  Premio Nacional de Narrativa de España (2016)  Premio Rosalía de Castro en lingua castelá (2011)  Premio Sor Juana Inés de la Cruz (2009)  Prix Méditerranée (en) (2008)  Premio Fundación José Manuel Lara, premiado polo traballo The Frozen Heart (en) (2004)  Premio Arcebispo Xoán de San Clemente de novela española, premiado polo traballo Los aires difíciles (2002)  Premios Cálamo, premiado polo traballo Los aires difíciles (1989)  Premio La Sonrisa Vertical (en) , premiado polo traballo Las edades de Lulú (en)  doutor honoris causa pola Universidade de Cádiz
Sinatura
Descrito pola fonte	Obálky knih,
Sitio web	almudenagrandes.com

Traxectoria

Desde meniña quixo ser escritora, pero por vontade da súa nai —quen desexaba que se dedicase a unha "carreira de señoritas"— ingresou na Facultade de Xeografía e Historia da Universidade Complutense de Madrid, aínda que, segundo confesión da autora, preferise estudar latín.​ Tras titularse, comezou a traballar escribindo textos para enciclopedias. Tamén fixo algún papel no cinema (A contratiempo, de Óscar Ladoire). Sendo filla e neta de "escritores de poesía afeccionados", a autora afirma que nunca se dedicou a outro xénero que non fose o narrativo, exceptuando a súa obra dramática Atlas de geografía humana, xénero polo cal sente "unha gran paixón e á vez unha gran frustración".​

A primeira novela que publicou foi Las edades de Lulú (1989), obra erótica que gañou o XI Premio Sonrisa Vertical e foi levada ao cinema por Bigas Luna no ano seguinte. O libro tivo un grande éxito e foi traducido a máis de 20 idiomas. O desmedido éxito da súa primeira novela, segundo declaracións da autora: "regaloulle a vida que ela quería vivir e xamais poderá saldar esa débeda". A súa seguinte novela, Te llamaré Viernes (1991), xa apartada do xénero erótico, non tivo gran repercusión. Si a tivo, en cambio, Malena es un nombre de tango (1994), que Gerardo Herrero adaptou ao cinema en 1996. Ese mesmo ano publicouse unha recompilación de relatos titulada Modelos de mujer, algúns xa coñecidos anteriormente por aparecer nalgunha das súas frecuentes colaboracións na prensa. Un deles, «El vocabulario de los balcones», inspirado nun poema do seu marido Luís García Montero, serviu de base para a longametraxe Aunque tú no lo sepas, que Juan Vicente Córdoba dirixiu no ano 2000.

Atlas de geografía humana (1998), Los aires difíciles (2002) e Castillos de cartón (2004) continúan a obra novelística da autora. Como as súas obras anteriores, todas transcorren na España do último cuarto do século XX ou principios do XXI, mostrando con técnicas realistas e introspección psicolóxica a vida cotiá de personaxes desta época. En 2003 publicáronse unha serie de artigos que apareceran en El País baixo o título de Mercado de Barceló e en 2005 continuou a súa obra breve con Estaciones de paso, un novo libro de relatos no que se recollen cinco historias curtas sobre a formulación que varios adolescentes realizan ante distintas situacións, que non son capaces de entender nin comprender, pero que, debido a que é a súa vida, han de vivir.​ A película Los aires difíciles, baseada na súa novela homónima, estreouse en 2006; dirixida por Gerardo Herrero, foi protagonizada por José Luis García Pérez, Cuca Escribano e Roberto Enríquez. En 2007 publicou El corazón helado, extenso e complexo relato no que se plasma a vida de dúas familias españolas ao longo de gran parte do século XX. Esta novela gañou ao ano seguinte dous importantes premios: o José Manuel Lara e o do Gremio de Libreiros de Madrid.

O 23 de marzo de 2007 estreouse a película Atlas de geografía humana, baseada na novela homónima. Protagonizada por Cuca Escribano, Montse Germán, María Bouzas e Rosa Vilas, foi dirixida por Azucena Rodríguez, amiga da escritora. A súa novela Inés y la alegría (2010) —coa que se inicia a serie Episodios de una guerra interminable—, que obtivo en México o Premio Elena Poniatowska, foi cualificada de "portentosa obra narrativa que, montada na tradición galdosiana escrita contra vento e marea, contra a tendencia xeral no noso tempo, de andar con présas, tanto ao lado de quen a constrúe como de quen a le".​ En 2018 consegue o Premio Nacional de Narrativa 2018 (España) por Los pacientes del doctor García.

Influencias na súa obra

Destaca Almudena Grandes a influencia que teñen, especialmente durante a súa adolescencia e que marcarán a súa obra, autores como Benito Pérez Galdós, Daniel Defoe –especialmente a súa obra Robinson Crusoe– e Homero coa súa Odisea. Estas obras marcarán o apego que sente a autora por personaxes do arquetipo de sobrevivente, non necesariamente náufragos, senón persoas que sobreviven arranxándose dun modo ou outro, fronte aos heroes, antiheroes etc. Así mesmo, como en moitos outros escritores españois, é de notar o grande influxo de Cervantes, que farán que Almudena Grandes tenda a construír historias complexas, con pequenas historias dentro doutras máis extensas. Pero non só foron escritores os que marcaron a obra de Almudena Grandes, senón tamén cineastas como Buñuel: “É difícil de detectar, pero (…) o final de Los aires difíciles está influenciado polo final de Viridiana.”

Actividade pública

Almudena Grandes foi columnista habitual do diario El País e interlocutora nos programas da Cadea SER. Distinguiuse polas súas posicións políticas de esquerda, mostrando o seu apoio público a Izquierda Unida (España). Así, en abril de 2007, foi unha dos asinantes do manifesto «Pola convivencia e fronte á crispación»,​ no que un grupo de intelectuais consideraba inaceptable facer do terrorismo "o eixo da oposición"; ademais, durante a manifestación convocada tras o atentado de ETA na T-4 do aeroporto de Barajas, leu a declaración «Pola paz, a vida, a liberdade e contra o terrorismo». Aquela traxedia, na que morreron dúas persoas, constituíu a ruptura da "tregua" que mantiña a organización terrorista no contexto das negociacións mantidas entre o goberno de José Luis Rodríguez Zapatero e a banda.

Falecemento

En setembro de 2020, Almudena Grandes foi diagnosticada de cancro. Faleceu en Madrid o 27 de novembro de 2021 aos sesenta e un anos, por mor do cancro de colon que sufría, e recibiu sepultura no Cemiterio Civil de Madrid.

Obras

Novelas

• Las edades de Lulú (1989)
• Te llamaré Viernes (1991)
• Malena es un nombre de tango (1994)
• Atlas de geografía humana (1998)
• Los aires difíciles (2002)
• Castillos de cartón (2004)
• El corazón helado (2007)
• Los besos en el pan (2015)

Episodios de una guerra interminable

• Inés y la alegría (2010)
• El lector de Julio Verne (2012)
• Las tres bodas de Manolita (2014)
• Los pacientes del doctor García (2017)
• La madre de Frankenstein (2020)

Relatos

• Modelos de mujer (1996)
• Estaciones de paso (2005)

Artigos

• Mercado de Barceló (2003)
• La herida perpetua (2019)

Colaboracións

• La buena hija. Conto en Madres e hijas de Laura Freixas.
• Especies en protección. Conto en Érase una vez la paz.

Infantil

• ¡Adiós, Martínez! (2014)

Adaptacións cinematográficas

• Las edades de Lulú (de Bigas Luna, 1990)
• Malena es un nombre de tango (de Gerardo Herrero, 1995)
• Aunque tú no lo sepas (de Juan Vicente Córdoba, 2000). Adaptación do relato «El vocabulario de los balcones», da súa obra Modelos de mujer
• Geografía del deseo - adaptación de Atlas de geografía humana; miniserie chilena de Boris Quercia e ideada por María Izquierdo Huneeus, 2004)
• Os aires difíciles (de Gerardo Herrero, 2006)
• Atlas de xeografía humana (de Azucena Rodríguez, 2007)
• Castillos de cartón (de Salvador García Ruiz, 2009)

Premios e recoñecementos

• Premio La Sonrisa Vertical 1989 por Las edades de Lulú.
• Premio á Coherencia 2002 (outorgado anualmente pola Asamblea Local de Izquierda Unida (España)) de Guardo, Palencia).
• Premio Julián Besteiro de las Artes y de las Letras 2002 pola súa obra obra.
• Premio Cálamo ao Mellor Libro do Ano 2002 por Los aires difíciles.
• Premio Crisol 2003 por Los aires difíciles.
• Premio Arcebispo Xoán de San Clemente 2004
• A biblioteca municipal de Azuqueca de Henares, inaugurada en outubro de 2006, leva o seu nome.
• Premio Fundación José Manuel Lara 2008 por El corazón helado.
• Premio do Gremio de Libreiros de Madrid 2008 por El corazón helado.
• Premio da Crítica de Madrid 2011 por Inés y la alegría.
• Premio Iberoamericano de Novela Elena Poniatowska 2011 por Inés y la alegría.
• Premio Sor Juana Inés de la Cruz 2011 por Inés y la alegría.
• O Centro de Educación Infantil e Primaria (CEIP) do barrio de Las Morillas (Málaga) leva o seu nome.
• Premio Rosalía de Castro do Centro PEN Galicia, 2016.
• Premio Internacional de Abogados de Atocha, 2017
• Premio Liber 2018 ao autor hispanoamericano máis destacado, outorgado pola Federación do Gremio de editores.
• Premio Nacional de Narrativa de España (2018), convocado polo Ministerio de Cultura,​ por Los pacientes del doctor García.
• En 2020 foi nomeada Doutora Honoris Causa pola UNED (Universidade Nacional de Educación a Distancia).
• Premio de Periodismo Internacional 2020 do Club Internacional de Prensa, pola súa repercusión na defensa dos valores humanos, a súa obra literaria e a súa presenza en medios.
• Premio Jean-Monnet de Literatura Europea 2020 por Los pacientes del Doctor García

Véxase tamén

Bibliografía

• Boschi, S. (2014) Almudena Grandes: “No me interesan las novelas de arquetipos”. [consultado en 18/02/2016]
• García, M. A (). “Imagen primera de Almudena Grandes. Memoria, escritura y mundo” en Revista electrónica de estudios filológicos. Número 7. xuño 2004, ISSN 1577-6921. [consultado en 22/02/2016]
• Gil Ferrandis, T. (2010) En busca de una identidad propia: Los Espejos de Lulú y Malena (de Almudena Grandes). Dualidades, trasgresión y testimonio
• "Entrevista a Almudena Grandes, escritora", 2003, Escritura pública, No. 19, pp. 40-41.
• Campos Fernández-Fígares, M.d.M. & Rodríguez, J.C. (2011) "Entrevista con Almudena Grandes" Arquivado 27 de novembro de 2021 en Wayback Machine. en Álabe: Revista de Investigación sobre Lectura y Escritura. No. 3, p. 1.
• Martín Moreno, A.I. (2005) "Un acercamiento a la narrativa de Almudena Grandes" en Claves y parámetros de la narrativa en la España posmoderna (1975-2000): IV Reunión científica internacional. Córdoba, 4, 5 y 6 de novembreode 2002, ed. M.J.(.l.). Porro Herrera, 1ª edición, Fundación PRASA: Córdoba, 2005, pp. 295-314.
• Martín, A. 1996, "Modelos de mujer, de Almudena Grandes" en Clarín: Revista de nueva literatura. Vol. 1, No. 4, pp. 73-74.
• Salabert González, J. 1991, "Almudena Grandes: Islas a la deriva" en Urogallo: Revista literaria y cultural. No. 59, pp. 68-69.

Outros artigos

• Atlas de xeografía humana

Ligazóns externas

• http://www.almudenagrandes.com/
• "Almudena Grandes" Enciclopedia Encarta, Microsoft Corporation (en castelán).