Chunta Aragonesista

A Chunta Aragonesista (CHA, tamén coñecido como Chunta ou La Chunta) é un partido político nacionalista aragonés de esquerdas. Foi creado en 1986 trala unión de varias asociacions culturais, sociais, pacifistas e nacionalistas aragonesas.

Chunta Aragonesista (CHA)
Partido político de Aragón
Dirixentes e organización
Líder	José Luis Soro
Mocidades	Choventut Aragonesista
Filiación internacional	Alianza Libre Europea
Historia
Fundación	29 de xuño de 1986
Posicións políticas
Ideoloxía	Nacionalismo aragonés Socialdemocracia Federalismo Europeísmo Ecoloxismo Ecosocialismo
Representación
Cortes de Aragón	3 / 67
Deputacións provinciais	2 / 77
Alcaldes	19 / 713
Concelleiros	147 / 4.155
Outros datos
Sede	Rúa Conde de Aranda 14-16, 1º 50003 Zaragoza
Publicación	CHArremos
Na rede
chunta.org

Ideoloxía

Considéranse influídos polas experiencias do movemento socialista, dos movementos pola emancipación social e nacional, e das correntes ecopacifistas, feministas e humanistas. Ten sido un dos partidos que máis se ten pronunciado en defensa do Ebro e contra a política de transvasamentos dos gobernos de España. Defenden o dereito de autodeterminación para o pobo aragonés. Buscan tamén o recoñecemento oficial do idioma aragonés e do catalán naqueles lugares onde se fale. A Chunta Aragonesista é membro da Alianza Libre Europea e da coalición europea Europa dos Pobos.

Historia

Nacemento e primeiros pasos

Despois da efervescencia na esquerda de Aragón causada polo Referendo sobre a permanencia de España na OTAN e tras a posta en funcionamento das novas institucións autonómicas, o 29 de xuño de 1986 un centenar de persoas, vinculadas a diversas asociacións culturais, sociais, pacifistas e nacionalistas, reunidas nunha asemblea constutuínte, decidiron crear un novo partido político, nacionalista aragonés e de esquerda. O primeiro nome foi o de Unión Aragonesista-Chunta Aragonesista (UA-CHA). O 20 e 21 de decembro a UA-CHA celebrou en Zaragoza a súa I Asemblea Nacional (congreso), co lema trilingüe Porque ya era hora. Porque ya caleba. Perquè ja calia. Nesta asemblea o partido escolleu os seus primeiros presidentes, Eduardo Vicente de Vera e Chesús Bernal, respectivamente.

O 10 de xullo de 1987 a CHA concorreu por primeira vez a unhas eleccións, concretamente á tripla convocatoria electoral dese mes (Cortes de Aragón, municipais e eleccións ao Parlamento Europeo). Os resultados foron escasons, apenas 6.154 votos (1% do total nas autonómicas), aínda que conseguiron os seus primeiros representantes locais no concello de Artieda. Nas eleccións ao Parlamento Europeo participaron na coalición Esquerda dos Pobos, xunto a Euskadiko Ezkerra e a outros partidos nacionalistas, que non logrou obter representación.

Azucena Lozano asumiu a presidencia do partido na súa II Asemblea Nacional, celebrada en Huesca o 17 e 18 de decembro de 1988, co lema bilingüe Recuperar el pasado, construir el futuro. Rechirar o pasau, fer o futuro. No seu equipo continuou Chesús Bernal como secretario xeral e houbo a incorporación de Bizén Fuster como vicepresidente. No ano seguinte (1989), tiveron lugar unhas novas eleccións ao Parlamento Europeo, nas que Juan María Bandrés, cabeza de lista da Esquerda dos Pobos, da que CHA formou novamente parte, consegue ser escollido eurodiputado. Nas eleccións xerais do mesmo ano CHA mellorou levemente os seus resultados. Nesta etapa de crecemento é cando o partido decide adoptar como única denominación a forma aragonesa do seu nome orixinal, Chunta Aragonesista, e as siglas CHA.

Consolidación e crecemento

Durante os anos 90 a CHA experimentaría un crecemento continuo nas diversas convocatorias electorais da década. Nas eleccións autonómicas de 1991 o partido quedou moi preto de obter representación nas Cortes de Aragón grazas a un importante aumento de votantes nas provincias de Zaragoza e Huesca. Nas eleccións municipais dese ano o partido tamén escolleu os seus primeiros alcaldes, nas localidades de Artieda e Castillazuelo, así como representación en concellos importantes como Teruel ou Jaca/Chaca. Nestes anos a Chunta gañaría proxección nos medios, en especial grazas ás súas protestas contra o trasvase do río Ebro.

Chesús Bernal e Chesús Yuste, primeiros deputados da CHA nas Cortes de Aragón.

A IV Asemblea Nacional, celebrada na capital aragonesa en xaneiro de 1995 supuxo a elección de Bizén Fuster como presidente, Chesús Bernal como secretarío xeral e Chesús Yuste como vicesecretario xeral. Nas eleccións autonómicas e locais do 28 de maio do mesmo ano o partido obtivo por primeira vez dous deputados nas Cortes (Bernal e Yuste), así coma nos principais concellos de Aragón (Zaragoza, Huesca e Teruel) e conseguindo unha terceira alcaldía (Biscarrués).

Resultados electorais

Cortes de Aragón

Cortes de Aragón
Elección	Votos	%	Posto	Deputados	+/–	Líder	Goberno
							Situación	Período
Eleccións ás Cortes de Aragón de 1987	6.154	0,96%	8º	0 / 67	0	Eduardo Vicente	Sen presenza nas Cortes	1987–1995
Eleccións ás Cortes de Aragón de 1991	14.116	2,30%	6º	0 / 67	0	Chus Beltrán
Eleccións ás Cortes de Aragón de 1995	34.077	4,85%	5º	2 / 67	2	Chesús Bernal	Oposición	1995–2015
Eleccións ás Cortes de Aragón de 1999	72.101	11,04%	4º	5 / 67	3
Eleccións ás Cortes de Aragón de 2003	97.763	13,71%	3º	9 / 67	4
Eleccións ás Cortes de Aragón de 2007	54.752	8,15%	4º	4 / 67	5
Eleccións ás Cortes de Aragón de 2011	55.932	8,23%	4º	4 / 67	0	Nieves Ibeas
Eleccións ás Cortes de Aragón de 2015	30.618	4,58%	6º	2 / 67	2	José Luis Soro	Goberno de coalición (PSOE–CHA)	2015–2019
Eleccións ás Cortes de Aragón de 2019	41.879	6,26%	5º	3 / 67	1		Goberno de coalición (PSOE–P's–CHA–PAR)	2019–actualidade

Símbolos

• 
  Logo usado polo partido até febreiro de 2009.

Véxase tamén

• Nacionalismo aragonés
• Europa dos pobos
• Dereito de autodeterminación