Cerio

O cerio é un elemento químico da táboa periódica. O seu símbolo é Ce e o seu número atómico 58. É un dos 14 elementos químicos que seguen ao lantano na táboa periódica, denominados por iso lantánidos.

Cerio
-     58 Ce                                                                                                                                                                                                                                           Ce Th Lantano ← Cerio → Praseodimio Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Cerio
Información xeral
Nome, símbolo, número	Cerio, Ce, 58
Serie química	Lantánidos
Grupo, período, bloque	n/d, 6, f
Densidade	6689 kg/m3
Dureza	2,5
Aparencia	Branco prateado
N° CAS	7440-45-1
N° EINECS	231-154-9
Propiedades atómicas
Masa atómica	140,116(1) u
Raio medio	pm
Raio atómico (calc)	185 pm
Raio covalente	pm
Raio de van der Waals	pm
Configuración electrónica	[Xe]4f15d16s2
Electróns por nivel de enerxía	2, 8, 18, 19, 9, 2
Estado(s) de oxidación	3,4
Óxido	Levemente básico
Estrutura cristalina	cúbica centrada nas caras
Propiedades físicas
Estado ordinario	Sólido
Punto de fusión	1071 K
Punto de ebulición	3699 K
Punto de inflamabilidade	{{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización	414 kJ/mol
Entalpía de fusión	5,46 kJ/mol
Presión de vapor
Temperatura crítica	K
Presión crítica	Pa
Volume molar	m3/mol
Velocidade do son	2100 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling)	1,12
Calor específica	190 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica	1,15·106 S/m
Condutividade térmica	11,4 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización	534,4 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización	1050 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización	1949 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización	3547 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización	{{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización	{{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD MeV 134Ce Sintético 3,16 días ε 0,500 134La 136Ce 0,185% estable con 78 neutróns 138Ce 0,251% estable con 80 neutróns 139Ce Sintético 137,640 días ε 0,278 139La 140Ce 88,450% estable con 82 neutróns 141Ce Sintético 32,501 días β- 0,581 141Pr 142Ce 11,114% >5·1016 anos β- Descoñecida 142Nd 144Ce Sintético 284,893 días β- 0,319 144Pr
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Características

É un metal foncho e dúctil, de cor gris metálico, semellante ao ferro, que convértese en vermello ao exporse ao ar, xa que oxídase moi facilmente. É un elemento moi escaso na codia terrestre (0,0046 % en peso), que aparece disperso en diversos minerais. De todos modos, o cerio é o elemento máis abondoso entre os do grupo das terras raras.

O cerio ten o terceiro rango de líquido entre os elementos químicos: 2 648 °C (795 °C a 3443 °C) (só o neptunio e o torio teñen rangos de líquidos máis grandes).

Aparece en moitos minerais, os máis importantes son a monacita e a bastnasita.

Historia

Atopouse en 1803 por Martin Heinrich Klaproth e Jöns Jacob Berzelius e, independentemente, por Wilhelm von Hisinger. A orixe do seu nome provén do asteroide máis grande do sistema solar, Ceres. Tamén Ceres é a deusa romana da agricultura.  

Aplicacións

Tén moitas aplicacións comerciais. Inclúe as de:

• Catalizador.
• Aditivo do combustibel, para reducir as emisións de gases contaminantes.
• Algúns dos seus derivados empréganse na pirotecnia e coma materiais cerámicos.
• Aliado con ferro para as pedras dos chisqueiros.
• O óxido de cerio, en forma de óxido de cerio (IV), emprégase para puír lentes.
• Nas aliaxes dos imáns permanentes.

Véxase tamén

Bibliografía

• "Táboa periódica dos elementos" (PDF). Consello da Cultura Galega, Xunta de Galicia, Real Academia Galega de Ciencias, Real Academia Galega e Ciencia Nosa. 2019. 
• Bermejo, M. R.; González, A.; Vázquez, M. (2006). O nome e o símbolo dos elementos químicos (PDF). Xunta, Secretaría Xeral de Política Lingüística e CRPIH. ISBN 978-84-453-4325-8. 
• Bermejo, M. R.; González, A.; Maneiro, M. (2018). Guía dos elementos químicos. Historia, propiedades e aplicacións. Xunta de Galicia e CRPIH. ISBN 978-84-453-5297-7. 

---

Este artigo sobre química é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---