Citrus maxima

A Citrus maxima é unha árbore perennifolia da familia das Rutaceae orixinaria do sueste asiático e cultivada polo seu froito. É unha das tres especies, xunto coa cidreira e a mandarineira, da que se derivan todos os cítricos coñecidos.

Nome

O nome galego e portugués é zamboa. En xaponés o seu nome é zamboa ou zambón (ザンボア, en kanji 朱欒), unha das palabras xaponesas de orixe galego-portuguesa.

O froito ás veces é confundido coa lumia, e é coñecido ás veces como pomelo; con todo, cómpre non confundir co verdadeiro pomelo (Citrus × paradisi).

Morfoloxía

Interior do froito da Citrus maxima

A C. maxima é unha árbore de 5 a 15 m de altura, co fuste retorcido e ramaxe irregular e densa. Ás veces espiñento nos rebentos novos, e mostra unha pilosidade distintiva. As follas son simples, alternadas, de oblongas a ovaladas, de até 20 cm de longo, de superficie coriácea e cor verde escura pola face e máis clara e pilosa polo envés. Produce flores hermafroditas, fragrantes, solitarias ou en acios terminais de até 10 flores, de 4 a 5 pétalos, cos estames brancos moi visíbeis e anteras de cor laranxa.

A Citrus maxima é o membro da familia Citrus co froito máis grande, xa que este pode medrar ata 30 cm de diámetro e pesar ata 10 kg. Ao contrario dos outros cítricos, o seu froito non é esférico ou lixeiramente aplanado, senón que presenta un aspecto piriforme, oblongo ou globoso. A casca é suave e grosa, de cor amarela ou verdella, ás veces, rosada; con glándulas oleosas pequenas pero ben visíbeis e lixeiramente pubescente. Típico do froito desta especie é abundante presenza baixo da pel dunha materia branca esponxosa  (chamada o albedo), que, como na maioría dos cítricos non é comestible; de feito, de albedo está formada toda a parte superior do froito, é dicir, a parte estreita da "pera". A polpa pode ir dunha cor amarela pálida a rosa e mesmo chegar ao vermello. Ten de 11 a 18 dentes, moi grandes, zumarentos, doces ou acedos segundo a variedade, lixeiramente amargos. Cada dente contén sementes, normalmente pequenas e escasas.

Usos

O froito, moi común na China, onde se consome ao natural ou confeitado, utilízase tamén para a produción de zume (en Israel) e para condimentar ensaladas de froita ou verduras. A casca, pola súa parte, é empregada na industria para a obtención de aceites esenciais. Ademais, coas follas faise en Asia unha decocción curativa para úlcera e as feridas.

Historia

A Citrus maxima é nativa do sur de Asia e Malaisia, onde é coñecida desde hai máis de catro mil anos. Foi introducida ao redor do 100 a.C. na China, onde se estendeu e continúa a crecer, mesmo espontaneamente ás beiras dos ríos. Cultívase nas rexións do sur (Jiangsu, Jiangxi, Fujian) e, maiormente, en Tailandia. Tamén hai plantacións en Taiwán e no Xapón, no sur da India, Malaisia, Indonesia, Nova Guinea e Tahití.

Alén de en Asia, é cultivada en California, en Israel e América do Sur.

A Citrus maxima foi introducida en Xamaica no século XVIII polo capitán inglés Shaddock, que ademais deu localmente o seu nome á froita.

Valores nutricionais

O froito da Citrus maxima ten cerca de 30-40 Kcal por cada 100g. Ten un baixo contido de proteínas e lípidos, as calorías proveñen sobre todo dos glícidos simples, en particular, da frutosa. Ten un alto contido de vitamina C, ao redor de 60 mg, un bo contido de vitamina A e trazos de B1, B2, B3 e B6. A vitamina C axuda na asimilación e a absorción de ferro.

Entre os sales minerais destaca o potasio. Contén ademais ácido fólico e betacaroteno.

Galería de imaxes

• 
  Froitos da Citrus maxima
• 
  Froito seccionado
• 
  A polpa do froito
• 
  Flores da Citrus maxima
• 
  Froito na árbore
• 
  Froito na árbore, Illas Filipinas
• 
  Plantacións en Fujian, China

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Pomelo Nutrition Information from USDA SR 22 database
• Pomelo: The "lucky" giant citrus Arquivado 02/10/2018, en Wayback Machine.