Illas Gambier

As Illas Gambier son un arquipélago da Polinesia Francesa situado ao sueste do arquipélago Tuamotu. En ocasións tamén se chaman illas Mangareva, xa que é a única illa habitada.

Illas Gambier

Te ta’amotu nō Ma’areva mā (ty)
Bandeira
Localización
23°08′S 134°56′O
Colectividade	Polinesia Francesa
División administrativa da Polinesia Francesa	Illas Tuamotu-Gambier
Comuna da Polinesia Francesa	Comuna de Gambier
Poboación
Poboación	1.337 (2007) (43,13 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Illas Tuamotu-Gambier
Superficie	31 km²
Bañado por	Océano Pacífico
Altitude	441 m
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−9 (pt)

Xeografía

Vista satélite das illas Gambier

As illas Gambier forman parte do distrito Tuamotu-Gambier, e malia que son unha prolongación do arquipélago Tuamotu, considérase un arquipélago á parte, xa que as illas Gambier son de orixe volcánica e as Tuamotu non. Ademais, cultural e lingüisticamente están máis unidas a outras illas, como as illas Austrais ou as illas Cook meridionais.

Están formadas por catro illas (Mangareva, Taravai, Akamaru e Aukena), e varios illotes distribuídos pola zona. A superficie total é de 31 km². A vexetación é tropical, con bananos e cocos.

O punto máis alto das illas é o Monte Duff, situado na illa de Mangareva, a unha altura de 441 metros. Ao pé dese monte atópase Rikitea, a vila principal do arquipélago, xa que a Mangareva é a única habitada. Rikitea, no censo do 2002, tiña unha poboación de 1.097 habitantes. A economía baséase no cultivo de café, laranxas, e sandías, ademais de cultivar perlas, producindo tamén perlas negras.

Mangareva é a capital de comuna das Illas Gambier, e dispón de varias illas deshabitadas ao sur das Tuamotu: o Grupo Acteón, Marutea Sur, María Este, e Morane.

Historia

As illas Gambier empezaron a poboarse no século X desde as illas Cook, e no século XIII desde as illas Marquesas. Ata o século XV tiveron unha poboación moi importante que comerciaba coas illas da Sociedade, as Marquesas, e as illas Pitcairn. A superpoblación produciu unha deforestación da zona e unha deterioración económica. A ruptura do comercio non fixo outra cousa que incentivar o illamento das illas, o despoboamento de Pitcairn, varias guerras tribais, e ata canibalismo.

A historia moderna das Gambier vai ligada á historia misioneira da Polinesia, e a Tahití. O primeiro europeo en pisar as illas foi o inglés James Wilson en 1797, na primeira expedición misioneira. Logo de explorar as illas, seguiron o camiño ata Tahití, onde desembarcaron os misioneiros. Wilson nomeou o arquipélago en honra do almirante que apadriñara a expedición misioneira.

Laval e Caret

En 1834 chegaron ás illas os xesuítas belgas Honoré Laval e François Caret, para fundar a primeira misión católica na polinesia, a parte do fracasado intento dos españois en Tahití no ano 1775. Os dous xesuítas acabaron sendo protagonistas da unión francesa de Tahití. Animados polo éxito, logo de bautizar a toda a poboación das Gambier, trasladáronse a Tahití no ano 1836. Nesta illa, desde a expecición de Wilson, había unha misión protestante liderada por Pritchard, que ademais era cónsul británico e conselleiro da raíña Pomare Vahine. Pritchard logrou expulsar aos misioneiros católicos, provocando un conflito diplomático. Francia enviou ao almirante Dupetit-Thouars para intentar remediar o asunto. O almirante acabou establecendo un protectorado, e máis tarde a anexión de Tahití.

Mentres tanto, as illas Gambier sufriron un forte terremoto e un tsunami en 1837. Laval e Caret regresaron ao arquipélago e someteron a poboación a un réxime teocrático severo. Por unha banda ensinaron aos habitantes das illas a ler e escribir, e protexéronos dos comerciantes europeos e dos baleeiros. Segundo unha frase do pai Laval, a «civilización leva ata a satisfacción». Por outra banda, o celo relixioso levoulles a destruír sistematicamente todos os ídolos e templos, e no seu lugar mandaron construír de forma desmesurada máis dun centenar de edificios de pedra: igrexas, capelas, conventos, seminarios, cemiterios, vigairías, arcos do triunfo. Só na catedral de San Miguel, en Mangareva, caben 2.000 persoas. A poboación, que era de máis de 2.000 habitantes cando chegaron Laval e Caret, descendeu ata 500 habitantes a finais do século XIX debido ás enfermidades, a emigración, e o alcol.

Logo da denuncia por parte dalgúns comerciantes da situación despótica da misión, o bispo mandou a Laval a Tahití, en 1871.

As illas Gambier anexionáronse a Francia no ano 1880.

Illas

Componse de catro illas volcánicas, un atol, e varios illotes.

Mangareva

Mapa das Gambier

Mangareva é a illa principal de Gambier, coa capital Rikitea ao pé do Monte Duff a 441 metros de altitude. É a única illa habitada do arquipélago na actualidade. Descubriuna o inglés James Wilson, que a chamou Peard.

A 45 minutos con barca ao nordés, atópase o illote Totegegie, de 4 km, onde se atopa o aeroporto das illas.

Taravai

Taravai, situada a 1,5 km ao suroeste illa de Mangareva, ten unha superficie de 5,3 km² e 256 metros de altitude. Historicamente, tamén recibiu o nome de Belcher. Antigamente, 2.000 habitantes poboaron a illa, pero na actualidade está deshabitada, con algún residente esporádico. Nela atópanse os restos da igrexa de Sant Gabriel.

Hai varios illotes preto da illa: Agakauitai, cunha superficie de 0,7 km² e 146 m. de altitude, Kamaka, Makupu, Makaroa, e Manui.

Akamaru

Akamaru ten unha superficie de 1,5 km² e 246 metros de altitude. Atópase a 7 km ao sueste da illa de Mangareva. Antigamente recibiu o nome de Wainwright. Nesta illa Laval e Caret celebraron a primeira misa. Na actualidade a illa recibe visitas esporádicas polos habitantes de Mangareva para recoller as súas laranxas.

Na costa noroeste atópase o illote de Mekiro.

Aukena

Aukena sitúase a medio camiño entre Mangareva e Akamaru. Ten 1,5 km², e antigamente recibiu o nome de Elson. Nesta illa construíuse a primeira iglesa, a de San Rafael, e un colexio. Ten unha espléndida praia de area branca.

Temoe

Temoe, tamén chamada Timoe, é un atol situado a 50 km ao sueste de Mangareva. Antigamente recibiu o nome de Crescent. Atópase un templo polinesio relacionado coas illas Marquesas. No ano 1838 os misioneiros tiveron que trasladar toda a poboación a Mangareva para facer os traballos de construcións de monumentos.

Galería

• 
  Mangareva
• 
  Aukena
• 
  Mangareva
• 
  Catedral de San Michael en Rikitea, a igrexa máis grande do pacífico Sur con 1200 asentos.
• 
  Arco do vello convento de Rouru
• 
  Tumba do rei Maputeoa

Ligazóns externas

• Lista de atois (en francés) Arquivado 02 de marzo de 2007 en Wayback Machine.
• Death of a People. A look at the decline of Mangareva and the missionary influence on the people of the Gambiers.