Illas do Exeo

As illas do Exeo son un numeroso e disperso grupo dunhas 5000 illas e illotes situadas no mar Exeo e do que pouco máis de 100 están habitadas. A gran maioría destas illas pertencen a Grecia, e só unhas poucas son parte de Turquía.

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Exeo (homónimos).

Arquipélagos do Exeo

Arquipélagos do mar Exeo

O conxunto das illas do Exeo pódese dividir en:

Espóradas do norte
Illas Sarónicas
Cícladas
Dodecaneso
Illas do norte e do leste do Exeo
Eubea
Creta

Eubea

Artigo principal: Eubea.

O seu nome significa rica en gando. Polo seu tamaño, é a segunda illa grega, logo de Creta. Trátase dunha illa longa, estreita e montañosa. Está separada de Grecia continental pola canle Evvoikos (estreito de Euripo). Polo menos desde o ano -411 estivo unida ao continente por unha ponte próxima á cidade de Calcis.

Espóradas do norte

Artigo principal: Espóradas.

Destacan catro illas principais neste arquipélago: Esciro, Skiathos, Skópelos e Alonissos. A primeira pertence á prefectura de Eubea. As demais, á de Magnesia.

Illas do golfo Sarónico

As illas do golfo Sarónico.

Artigo principal: Illas Sarónicas.

Están moi próximas a Atenas. Delas, Exina e Salamina son as maiores. Exina chegou a ser rival de Atenas na época de Grecia clásica. Salamina é considerada pola tradición como a patria de Áiax o Grande, heroe que combateu na guerra de Troia.

Cícladas

Figurilla cicládica do terceiro milenio adC. Staatliche Antikensammlungen, Múnic, Alemaña.

Artigo principal: Cícladas.

As Cícladas comprenden unhas 220 illas. Deben o seu nome á aparente forma de círculo ao redor da illa de Delos que ten o arquipélago.

Este arquipélago posúe un gran número de illas de importancia histórica, mitológica e turística. Nel floreceu entre o ano 3000 e o 1000 a. C. a denominada civilización Cicládica.

Naxos, é a maior. Unha tradición situaba nesta illa o lugar no que Teseo abandonou a Ariadna e onde posteriormente Dioniso namorouse dela.
Ios é a illa onde a tradición situaba a tumba de Homero.
Santorini, ou Thera, é famosa polo seu cráter volcánico. A erupción que se produciu no 1645 a.C., século XVII a. C., interpretouse como unha das causas do declive da civilización minoica.
Miconos é unha illa que experimentou un maior auxe turístico desde as décadas de 1980 e 1990.
Delos é unha illa sacra que a tradición sitúa como o lugar de nacemento dos deuses Apolo e Artemisa.
Paros é unha illa cuxo mármore era famoso na antigüidade. Con mármore de Paros están realizadas estatuas soadas como a Venus de Milo e a Vitoria de Samotracia.
Milo é a illa onde foi atopada unha famosa estatua de Afrodita ou Venus chamada por iso Venus de Milo.
Siros é a illa onde se atopa a capital administrativa das Cícladas, na cidade de Ermoupoli.
Sifnos era famosa pola riqueza do seu subsolo. Os habitantes desta illa erixiron un rico monumento en Delfos no século VI a. C..

Outras illas que se atopan entre as de maior tamaño deste arquipélago son Andros, Tinos, Amorgos e Serifos.

Dodecaneso

Artigo principal: Dodecaneso.

Situación do Dodecaneso.

O seu significado é doce illas, pero o arquipélago componse de moitas máis. As doce principais son Rodas, Kárpatos, Cos, Nísiros, Tilos, Kálimnos, Symi, Patmos, Astipalea, Kasos, Leros e Kastellorizo.

Rodas é a capital e a illa de maior relevancia tanto en mitoloxía como arte e historia.

Illas do norte e do leste do Exeo

Adóitanse agrupar baixo esta denominación a un grupo de illas próximas á costa de Anatolia que non forman un arquipélago por si soas. Nalgunhas fontes denomínanse Espóradas meridionais ás illas máis meridionais deste grupo e ás máis setentrionais do Dodecaneso.

Imaxe por satélite da illa de Samos.

Samos é a illa onde tradicionalmente se sitúa o nacemento da deusa Hera.
Quíos é un dos lugares que se disputaban a honra de ser o lugar de nacemento de Homero.
Lesbos é soado por ser o lugar de nacemento da poetisa Safo, datada entre 610 e 580 a.C.
Lemnos era considerada como o lugar no que o deus Hefesto tiña o seu fragua.
Imbros (en turco, Gökçeada) e Ténedos (en turco, Bozcaada) son algunhas das illas do Exeo que pertencen a Turquía.
Samotracia foi unha enigmática illa por mor da celebración nela dos misterios de Samotracia.
Thasos está situada próxima á costa de Tracia. Na antigüidade era disputada polos seus xacementos minerais. Tivo un porto moi relevante na época romana.

Creta

O palacio minoico de Cnosos.

Artigo principal: illa de Creta.

Artigo principal: Civilización minoica.

É a maior das illas do Exeo e berce da civilización minoica que tivo o seu esplendor e dominou o mar Mediterráneo oriental durante gran parte da idade de bronce. O seu capital é Heraklion. Acháronse importantes restos arqueolóxicos da idade de bronce en numerosos lugares da illa, principalmente en Cnosos, Gortina, A Canea e Festos.

As illas do Exeo nas epopeas da antiga Grecia

Catálogo de naves

Algunhas das illas do Exeo son mencionadas no catálogo de naves d' A Ilíada como parte dos exércitos pertencentes á coalición dos aqueos contra Troia.

Entre as citadas atópanse Creta, gran parte das illas do Dodecaneso (Rodas, Sime, Karpathos, Cos, as illas Calidnas), as do golfo Sarónico e Eubea. Con todo, no catálogo de naves ignóranse as Cícladas e as illas do norte e leste do Exeo.

Lugares do nacemento dos deuses olímpicos

A mitoloxía grega adoita situar o nacemento dalgúns dos deuses olímpicos nas illas do Exeo:

Deuses	Lugar de nacemento
Zeus	Creta (no monte Dite ou no Ida)
Hera	Samos
Apolo	Delos
Ártemis	Delos

Ademais, Hefesto, Poseidón e Dioniso aparecen fortemente asociados coas illas de Lemnos, Rodas e Naxos, respectivamente.

Viaxe dos argonautas

Durante a expedición dos argonautas en busca do vélaro de ouro, os argonautas tiveron que atravesar o mar Exeo. No seu traxecto, estiveron na illa de Lemnos, que atoparon habitada só por mulleres, pois estas mataran a todos os homes. Os argonautas permaneceron en Lemnos durante un tempo que se uniron coas lemnias e tiveron numerosa descendencia.

Segundo algunhas fontes, os argonautas tamén estiveron na illa de Samotracia onde, a instancias de Orfeo, iniciáronse nas súas misterios.

Mitoloxía de Creta

A mitoloxía grega recolle un gran conxunto de lendas relativas á illa de Creta que se centran nas relacións entre Atenas e Creta, onde reinaba o lendario Minos. O heroe ateniense Teseo logrou matar ao Minotauro no labirinto de Creta e na súa fuxida coa filla do rei, Ariadna, desembarcou nunha illa onde deixou a Ariadna. As tradicións difiren sobre se a illa mencionada era Naxos, nas Cícladas; ou Día, situada moi próxima á costa de Creta.

Véxase tamén

Bibliografía

Mike Gerrard. National Geographic. Grecia. 2002. ISBN 84-8298-282-6.
Atenas e islas griegas. Colección Trotamundos. Madrid, 2006. ISBN 84-345-0449-9.
Antonio Ruiz de Elvira. Mitología clásica. Madrid, Gredos, 1982. ISBN 84-249-0204-1.
Pierre Grimal. Diccionario de mitología griega y romana. Barcelona, Paidós, 1981. ISBN 84-7509-166-0.