Pobo catalán
Os cataláns[6] son un pobo europeo e mediterráneo[7] que ten as súas raíces nos Pireneos orientais e nos territorios adxacentes. Historicamente, considéranse a si mesmos como cataláns, os individuos de fala catalá[8] que, xeralmente, son orixinarios de calquera dos territorios chamados Países Cataláns. Dende o século XVI, estendeuse o uso do xentilicio valenciano,[9] tanto para a lingua como para os habitantes do País Valenciano, e máis tarde para o xentilicio de mallorquín para os habitantes de Mallorca, perdéndose así a unidade do pobo catalán e a conciencia de comunidade, especialmente despois da Guerra de Sucesión. A principios do século XX, o movemento catalanista propuxo a recuperación da xeneralización do xentilicio común catalán, malia a rexionalización do xentilicio no Principado e das dúbidas que xurdiron en grandes sectores das Illas Baleares e do País Valenciano. Academicamente, superouse a polémica sobre o nome da lingua e da literatura comúns (catalán), mentres que na esfera política, certos sectores tentan (especialmente dende a transición á democracia) promover a disgregación. Porén, segundo o dicionario da lingua do Institut d'estudis Catalans, o catalán é a persoa natural dos Países Cataláns. Legalmente, os cataláns teñen a cidadanía ou a nacionalidade española[10] ou francesa e, polo tanto, tamén a cidadanía europea.[11] Porén, a condición política de cataláns só é oficialmente recoñecida en dúas áreas: en Cataluña,[12] e en Cataluña do Norte, onde tamén está recoñecido o xentilicio catalán.[13][14]
| Pobo catalán | |
|---|---|
| Poboación | |
| Poboación total: c 13,4 millóns residentes nos Países Cataláns | |
| Rexións principais: | |
 Cataluña | 6 286 141 |
 Comunidade Valenciana | 2 892 833[1] |
 Illas Baleares | 825 503[2] |
 Arxentina(estimada) | 188 000[3][4] |
 Francia | 110 000[3] |
 México | 63 000[3] |
 Alemaña | 48 000[3] |
 Perú | 39 000[3] |
 Andorra | 29 000[3] |
 Italia(Cataláns de L'Alguer, Sardeña) | 23 000[3][5] |
| Aspectos culturais | |
| Lingua | Catalán, castelán (en España) e francés (Francia). |
| Relixión | Catolicismo |
Etimoloxía
editarA palabra catalán/-ana é o xentilicio de Cataluña. A súa etimoloxía é incerta e aberta a interpretacións. A teoría máis aceptada é a que fai referencia o termo castlà ou catlà, unha palabra que gardaria relación co gobernador dun castelo, en francés chastelain e châtelain, en occitano chastelan ou castelan (e segundo algúns dialectos do sur, pronunciado "castelà"), en español castellano. Coa adición do sufixo -ia daría lugar a formas de latín de Cataluña e Catalaunia, que significa terra de castelos,[15][16] segundo esta teoría, o termo castelán sería o seu homólogo. Outra teoría suxire que Catalunya deriva de "Gotholandia" é dicir, a terra dos godos; de feito, os francos, moitas veces chamaron ó territorio catalán (ou mesmo á Península Ibérica) como Gotia. Outras teorías suxiren que se trata dun mítico príncipe alemán, Otger Cataló, ou da palabra laketani, a tribo que habitaba as terras do que hoxe son os Vallès e Barcelonès, e que, debido á influencia do italiano evolucionou a katelans e dalí en catalán.[17]
Notas
editar- ↑ Catalanòfons del País Valencià. Calculat a partir del % de catalanoparlants del País Valencià.
- ↑ Catalanòfons de les Illes Balears.Calculat a partir del % de catalanoparlants de les Illes Balears.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Joshua Project. "Catalonian". Consultado o 29 de marzo de 2015.
- ↑ "Catalanes en Cuba". Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2007. Consultado o 30 de marzo de 2017.
- ↑ Ethnologue (ed.). "Catalan". Consultado o 29 de marzo de 2015.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para catalán.
- ↑ Minahan, James (2000). One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups. Greenwood Publishing Group. p. 155. ISBN 0313309841. Consultado o 25 de maio de 2013.
- ↑ Diccionari CA-VA-BA d'Alcover-Moll Arquivado 26 de agosto de 2004 en Wayback Machine.:
- ↑ "Valencià". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana.
- ↑ "Constitució del 1978". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana.
- ↑ "Reflexiones preliminares sobre el concepto de ciudadanía europea"
- ↑ "Estatut d'Autonomia de Catalunya". Arquivado dende o orixinal o 28 de decembro de 2012. Consultado o 30 de marzo de 2017.
- ↑ "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 23 de novembro de 2013. Consultado o 30 de marzo de 2017.
- ↑ Perpinyà, Capital de la Cultura Catalana 2008 Arquivado 21 de agosto de 2014 en Wayback Machine. (en francés)
- ↑ "La formació de Catalunya". Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2008. Consultado o 30 de marzo de 2017.
- ↑ "Curiositats sobre Catalunya i el català". Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2011. Consultado o 30 de marzo de 2017.
- ↑ "El Misteri de la Paraula Cathalunya" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de abril de 2008. Consultado o 30 de marzo de 2017.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Balcells, Albert et al. Catalan Nationalism : Past and Present (Palgrave Macmillan, 1995).
- Capdevila, Alexandra (2013). Centre d'Estudis d'Opinió (CEO), ed. "Entre el catolicisme, l'agnosticisme i l'ateisme. Una aproximació al perfil religiós dels catalans." (PDF) (en Catalan): 86. B.17768-2013. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de agosto de 2013. Consultado o 5 de xullo de 2015.
- Collier, Basil. Catalan France (J.M. Dent and Sons Ltd., 1939).
- Conversi, Daniele. The Basques, the Catalans and Spain: Alternative Routes to Nationalist Mobilization (University of Nevada Press, 1997). ISBN 1-85065-268-6.
- Guibernau, Montserrat. Catalan Nationalism: Francoism, Transition and Democracy (Routledge, 2004).
- Hargreaves, John. Freedom for Catalonia?: Catalan Nationalism, Spanish Identity and the Barcelona Olympic Games (Cambridge University Press, 2000).
- Simonis, Damien. Lonely Planet Catalunya & the Costa Brava (Lonely Planet Publications, 2003).
- Starkie, Walter. The Road to Santiago (John Murray, 2003).
- Michelin THE GREEN GUIDE France (Michelin Travel Publications, 2000).