Sexismo

O sexismo é a discriminación baseada no xénero ou sexo. Tamén se refire ás características e comportamentos que se atribúen tradicionalmente ao home ou á muller.

Sede da Asociación Nacional Contra o Sufraxio Feminino. As reivindicacións históricas para eliminar a discriminación sexual xeraron forte oposición na sociedade xa que os cambios na igualdade legal supoñían e supoñen cambios profundos nas mentalidades.

As actitudes sexistas sostéñense en crenzas e estereotipos tradicionais sobre os distintos roles de xénero. A discriminación sexual non é só un concepto dependente de actitudes individuais, senón que se atopa incorporado en numerosas institucións da sociedade. A miúdo o sexismo é asociado con argumentos sobre a supremacía de xénero.

Existen varias clasificacións posibles do sexismo atendendo a distintos criterios:

• Contra mulleres: este tipo de sexismo é o máis común e vai dirixido cara persoas cuxo sexo biolóxico se corresponde coa súa identidade de xénero (feminino). Este tipo de sexismo é tamén coñecido como misoxinia, que significa “odio ás mulleres” e pode derivar tamén da crenza na supremacía do xénero masculino.
• Contra transexuais: este tipo de sexismo aplícase a persoas cuxa identidade de xénero non se corresponde co seu sexo biolóxico. É especialmente grave, xa que estes ataques discriminatorios se suman á ansiedade e á dor emocional que de por si produce a disforia de xénero, un fenómeno psicolóxico que se dá nalgunhas persoas transexuais.
• Contra homes: este tipo de sexismo está moi relacionado co concepto de misandria, é dicir, a aversión cara aos homes en xeral. Pódese dicir que é o tipo de sexismo menos común.
• Sexismo normativo: este tipo de sexismo non se expresa a través da violencia, pero tampouco ten nada que ver coa aparente amabilidade que adoita exhibir. No sexismo normativo a expresión tácita dunha afirmación nos roles de xénero tradicionais non se xustifica en nada que non sexa o propio costume costume. Preguntar a unha muller, por exemplo, sobre cando ten pensado atopar un marido que a manteña é un exemplo deste tipo de sexismo.
• Sexismo hostil: plásmase en actitudes e accións baseadas na hostilidade, a agresividade e a violencia física ou simbólica. Por exemplo, dar golpizas a alguén polo seu xénero é unha forma clara de sexismo deste tipo. Algúns subtipos desta clase de sexismo son os seguintes:

1. -Por transgresión do doméstico: sexismo baseado no rexeitamento a que a muller acceda á faceta pública da sociedade, é dicir, aquela que está máis alá das tarefas domésticas e reprodutivas.
2. -Por cuestións sexuais: a través deste inténtase vulnerar o modo no que se experimenta a propia sexualidade.

As prácticas sexistas afectan principalmente ás mulleres dada a vixencia de crenzas culturais que as consideran inferiores ou desiguais aos homes por natureza.

Sexismo na literatura

Nunha sociedade patriarcal, anterior mesmo ao nacemento da literatura, son homes quen protagonizan os libros, quen os escriben e quen os editan, e en moitos casos ao longo da Historia tamén quen os len case en exclusiva, en tanto que destinatarios naturais. Co avance da igualdade de dereitos, desde o momento en que a muller accede a postos públicos e privados antes impensables para ela, accede tamén á Universidade e comeza a acceder aos sistemas literarios máis alá da excepcionalidade.

Mais aínda hoxe resulta común a crenza de que as mulleres só len novelas románticas e/ou eróticas pois apelan a emocións como a dor, a vinganza ou a perda, que un home non sentiría. A Romance Writers of America (RWA) sinala que en 2013 as vendas de novelas románticas ascenderon a máis de 1000 millóns de dólares, o 13% da literatura consumida no ano en Estados Unidos. E entre 2010 e 2015 vendéronse 39.8 millóns de copias físicas (máis de 257.53 millóns de dólares) só no Reino Unido. No entanto, a pesar de ser unha das industrias literarias máis fortes pola súa tradición, enfróntase a prexuízos como o de xénero e o da composición narrativa das súas historias. A RWA estima que o 84% dos lectores de novelas románticas son mulleres, de entre 30 e 54 anos principalmente (41%).

Sexismo na linguaxe

Existe un amplo consenso social e político, nas comunidades idiomáticas nas que a distinción de sexo-xénero é moi visible, en considerar sexistas determinados usos da linguaxe, por exemplo os que prescriben empregar o masculino como xenérico. O debate continúa aberto e as novas propostas (como é, nalgunhas linguas románicas, a introdución dun xenérico todes), ás veces polémicas e non recoñecidas aínda por academia ningunha, se estenden sobre todo polas redes sociais. A pesar da resistencia inicial, sobre todo -aínda que non sempre- nos sectores máis reaccionarios, os estudos feministas foron concitando unha revisión profunda tanto das raíces patriarcais da linguaxe mesma coma da cosmovisión sexista, historicamente instalada no prexuízo do macho dominante e en concordancia coa pretendida neutralidade do xénero gramatical.