Complexo de castración

O complexo de castración é un concepto pertencente ao psicanálise e refírese a unha estrutura que irrompe na psique humana durante a infancia. Está relacionada co complexo de Edipo (para rapaces de entre 3 e 5 anos). Basicamente, trátase no varón do medo á pérda do falo a mans do seu pai, e na muller á constatación de que "foi castrada". O concepto foi descrito por Sigmund Freud por primeira vez en 1908 no texto Sobre as teorías sexuais infantís e previamente en 1900 en Die Traumdeutung como amenaza de castración.

Segundo esta teoría freudiana, tanto na muller como no varón establécese a premisa fálica: imaxinan que todo e todos posúen falo. Pero a diferenza anatómica entre os sexos é unha realidade obxectiva e contradí constantemente ese suposto. Porén, polo menos por un tempo as racionalizacións dos rapaces crean a crenza de que a única diferenza é que "é máis pequeno e non se pode ver" ou que "xa crecerá".

No caso do rapaz, a ameaza de castración provocada polos pais, que debido ao onanismo, resignifica a visión dos xenitais femininos, ou ben a ameaza é resignificada pola súa visualización; a perda dos propios xenitais pasa a ser representable. Este temor obxectivado implica para o varón a salida do complexo de Edipo, e un menosprezo que perdurará ata a castración.

Para a muller, en cambio, o complexo de castración marca o ingreso ao Edipo. Agora pensa que está castrada, o tempo reveña que non ten falo e que nunca aparecerá, e culpa da nai, xa que é o motivo dos "problemas de fabricación".

A articulación co complexo de Edipo é clave en ambos casos, e a posición tomada polo rapaz ante o complexo de castración pode ter unha gran influencia na súa futura psique, ademais de estar estreitamente relacionado co fenómeno da angustia.

Véxase tamén

Bibliografía

• Sigmund Freud: Análisis de la fobia de un niño de cinco años, e A propósito de un caso de neurosis obsesiva (1909). Buenos Aires/Madrid: Amorrortu, 1980. ISBN 978-950-518-586-3
• Sigmud Freud: Teorías sexuales infantiles (1908), Tomo IX das Obras Completas. Buenos Aires/Madrid: Amorrortu, 1980.
• Nasio, J.D.: Enseñanza de siete conceptos cruciales del psicoanálisis. Barcelona: Gedisa, 1988
• André Green: El Complejo de castración. Paidos, 1992. ISBN 950-12-4162-9