Coraciformes

Coraciiformes

Gaio azul (Coracias garrulus)

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Aves
Orde:	Coraciiformes Forbes, 1884

Familias

Véxase texto

Os coraciiformes ou coraciformes (Coraciifromes) son unha orde de aves neognatas, normalmente moi rechamantes, entre as que se atopan os picapeixes, as bubelas, os abelleiros, os momotos e os calaos^[1]. Xeralmente teñen sindactilia, é dicir, tres dedos do pé apuntando adiante. Inclúe 218 especies.^[2]

Son case exclusivas do Vello Mundo, con representación no Novo Mundo limitada a 13 especies de tódidos e momótidos, e seis de pica peixe.

Características

Bubela

A maioría dos coraciiformes son de tamaño mediano ou grande; o máis pequeno é o abelleiro de gorxa vermella, con 20 cm de lonxitude, mentres que algúns calaos acadan 1,5 m. Todos eles caracterízanse pola presenza constante do padal desmognato, é dicir, as apófises palatinas dos maxilares están soldadas na liña media. O pé ten tres dedas dirixidas cara a adiante e unha cara a atrás, formando unha pinza, na cal dúas ou tres dedas están soldadas na base (fóra dos corácidos que os teñen libres), coa sola plantar ben desenvolvida. A unlla media é maior cá do polgar (agás nos upúpidos). As ás son curtas e redondeadas ou longas e puntiagudas.^[3]

O peteiro é sólido e robusto e ten un tamaño e unha morfoloxía variables; nos calaos acada un tamaño desmesurado e está adornado con excrecioóns córneas en forma de crista dura e coloreada; os momótidos téñeno aserrado para curtar e mastigar insectos; nos abelleiros é longo, fino e curvado cara a abaixo. A plumaxe é pouco abondosa, lustrosa e de cores vivas e rechamantes. Nos picapeixes é graxa, o que impide que as plumas se mollen ao mergullarse. O voo é elegante e acrobático, como nos abelleiros, ou rápido e sostido, coma o dos pica peixes, mentres que as bubelas teñen un voo ondulante. Os calaos producen ao voar un son silbante moi semellante ao dos tucanos e que lembra unha válvula de vapor. Os gaios azuis son verdadeiros acróbatas do aire. A cola está formada por dez ou doce rectrices e ten unha lonxitude variable acadando nos momótidos de Suramérica un tamaño considerable que excede claramente a lonxitude do corpo.^[3]

Historia natural

Abelleiro común

Os coraciiformes son frecuentemente gregarios e ás veces migradores. Todas son aves eminentemente arborícolas, malia ser algunhas das especies terrestres, como certos calaos e os Coracias terrícolas. A maioría aniñan en cavidades, xa sexa en troncos de árbores, buracos en muros ou facendo galerías subterráneas que poden ser de trazado horizontal, de até 3 m de lonxitude, rematadas nunha pequena cámara para os ovos, ou pode presentar un ángulo agudo a poucos centímetros da entrada. O orificio circular da entrada ten o diámetro xusto para o paso da ave o que as protexe das aves de rapina e outros inimigos, mais non das serpes, que levan un gran número de ovos e pitos. A posta consta de dúas a oito ovos lustrosos, case sempre dun branco uniforme. O niño e a incubación realízana ambos os dous proxenitores, aínda que nos calaos a femia é a única responsable xa que permanece emparedada tras tapar o macho a entrada con barro. Os pitos son nidícolas, nacen completamente espidos pero ao pouco tempo médranlles unha especie de espiñas en cuxo interior están as plumas verdadeiras.^[3]

A alimentación é esencialmente zoófaga e consiste en toda clase de insectos, pequenos mamíferos, réptiles, ras, peixes etc. Os bucerótidos son omnívoros. Todos teñen un método de caza semellante; Os abelleiros, Coracias e todús axexan dende unha póla nunha árbore, pola que teñen preferencia, permanecendo á espreita ou ben voan a intervalos para capturar as súas presas que levan até a súa póla para bater nelas até matalas. Os pica peixes mergúllanse en picado e, tras capturar un peixe, báteno sobre unha superficie dura, voltéano para tragalo comezando pola cabeza ("a favor de escama"). Algúns, coma os pica peixes, son territoriais; unha parella defende a súa parcela nun tramo de río escorrentando a calquera conxénere que se achegue aos seus dominios. Outros, como os calaos e as Coracias agrúpanse para defenderse ante unha rapaz berrando e facendo balbordo. As bubelas secretan como defensa, sobre todo en época de cría, un líquido oleaxinoso de cheiro nauseabundo a través dunha glándula situada na base da cola.^[3]

Taxonomía

Calao bicorne

Segundo Clements,^[2] os coraciiformes inclúen as seguintes familias:

Nova clasificación

Varias familias que tradicionalmente eran asignadas a este clado foron removidas, como é o caso de Bucerotidae, Bucorvidae, Upupidae e Phoeniculidae, ás cales se lles asignou unha orde de seu (Bucerotiformes). A Leptosomus discolor, a única especie dentro de Leptosomatidae, foi antes incluída na familia Coraciidae.

Coraciiformes

Coraciidae