Guillerme II de Alemaña
Guillerme II (Wilhelm II en alemán), nado como Friedrich Wilhelm Viktor Albrecht von Hohenzollern en Berlín o 27 de xaneiro de 1859 e finado en Doorn (Países Baixos) o 4 de xuño de 1941, foi o último emperador alemán (Káiser) e o último rei de Prusia. Gobernou entre 1888 e 1918. Era fillo primoxénito de Frederico III e da princesa Vitoria, Princesa Real do Reino Unido. Foi proclamado emperador tralo breve reinado do seu pai.
Personalidade
editarGuillerme II tiña unha personalidade complexa, brutal para algúns, manipulador excesivo para outros, en suma unha personalidade que algúns historiadores acentuaron de megalómana extrema, pouco tolerante e asoballante. Non por iso menos intelixente e vivaz, e afirmouse que co tempo e a experiencia adquiriu astucia política e militar.
Varias análises recentes de documentos sobre o seu nacemento, almacenados nos Arquivos Imperiais alemáns, suxeriron que Guillerme II puido tamén experimentar un trauma cerebral no seu nacemento. Os historiadores non puideron determinar se tal incapacidade mental puido contribuír á súa agresividade, teimosía e falta de tacto coas persoas que o rodeaban (notablemente a súa nai) e á hora de afrontar problemas, o cal era evidente tanto na súa vida política e persoal.[1]
Tal enfoque certamente afectou a política alemá baixo o seu liderado, exemplificándose principalmente en acontecementos como o despedimento do cauteloso chanceler Otto von Bismarck. O káiser tivo unha relación difícil coa súa nai, quen era fría e estrita con el, e sentíase de certo xeito culpable pola deformidade do brazo esquerdo do seu fillo, tratando en moitas ocasións de corrixila a través dun rigoroso réxime de exercicio e dolorosos sistemas médicos. En 1908 sufriu problemas mentais e, en diante, a súa posición tivo menor peso na toma de decisións en Berlín.
Resulta interesante que, dadas as súas orixes inglesas, Vitoria tratase de inculcar no seu fillo un sentido de supremacía británica en moitos aspectos. Insistía en chamar aos seus fillos polos seus nomes en inglés: a Guillerme (Wilhelm) chamábao «William» e ao seu segundo fillo Enrique (Heinrich) chamáballe «Henry». Certamente, o futuro káiser sentía un profundo respecto pola Gran Bretaña, pola súa avoa a raíña e polos ingleses. Isto deuse desde as etapas máis iniciais do seu desenvolvemento.
Guillerme II foi educado en Kassel no instituto de ensino Friedrichsgymnasium e na Universidade de Bonn. Posuía unha mente moi áxil, que era frecuentemente subxugada polo seu temperamento rabudo. Tiña certo interese pola ciencia e a tecnoloxía do período, pero gustaba de facer notar á xente que el era un home de mundo, pertencente a unha orde distinta da raza humana, designada para a monarquía. Guillerme II foi acusado de megalomanía, en 1894, polo pacifista alemán Ludwig Quidde.
Como membro da casa real de Hohenzollern, Guillerme II estivo exposto, desde unha idade temperá, á sociedade militar da aristocracia prusiana.[1] Non é necesario mencionar que isto foi un elemento moi importante na súa vida, xa que se pode notar con facilidade que na súa madurez era raro velo sen o uniforme militar. Esta cultura militar do período tivo un gran papel ao forxar o carácter político de Guillerme II, así como nas súas relacións persoais.[1]
Un indicio da súa personalidade agresiva está no seu deporte preferido: a caza maior na cal Guillerme II se xactaba de matar máis de 1000 cervos.
A relación de Guillerme II cos demais membros da súa familia era tan interesante como a que tiña coa súa nai. Vía ao seu pai cun profundo amor e respecto. A posición do seu pai como heroe das guerras de unificación foi responsable da actitude do mozo Guillerme, xa que nas circunstancias en que foi criado, o contacto emocional próximo entre pai e fillo non era moi alentado. Máis tarde, cando estivo en contacto cos opositores políticos do seu pai, Guillerme II adoptou sentimentos ambivalentes polo seu pai, dada a notable influencia da súa nai sobre unha figura que debeu ser de independencia masculina e de forza.
Guillerme II tamén idolatraba a seu avó, Guillerme I de Alemaña, e posteriormente intentou crear unha cultura do primeiro emperador alemán como «Guillerme o Grande». Guillerme I morreu en Berlín o 9 de marzo de 1888, e o pai do príncipe Guillerme foi proclamado emperador como Frederico III de Alemaña.[1] Frederico morreu de cancro de gorxa, e o 15 de xuño dese mesmo ano, o seu fillo de 29 anos sucedeuno como Emperador de Alemaña e Rei de Prusia.
Familia
editar
A súa nai era tía da emperatriz de Rusia Alexandra Fiodorovna Romanova, esposa do tsar Nicolao II, e irmá de Eduardo VII do Reino Unido. O 27 de febreiro de 1881, Guillerme II, entón Príncipe de Prusia, casou coa princesa Augusta Vitoria de Holstein-Sonderburg-Augustenburg (1858-1921), coa que tivo sete fillos:
- Wilhelm (1882-1951), Príncipe Herdeiro.
- Eitel Friederich (1883-1942).
- Adalbert (1884-1948).
- August Wilhelm (1887-1949).
- Oskar (1888-1958).
- Joachim (1890-1920).
- Viktoria Luise (1892-1980).
Logo da morte de Augusta Vitoria, Guillerme II contraeu matrimonio coa princesa Herminia de Reuss-Greiz o 9 de novembro de 1922. Non tivo descendencia do seu segundo matrimonio.
Primeiros anos
editarGuillerme (alcumado Willy en familia) naceu o 27 de xaneiro de 1859 en Berlín. Era o fillo máis vello de Príncipe Frederico de Prusia e da súa esposa, Vitoria. O seu avó paterno, Guillerme de Prusia era o irmán e herdeiro do rei Frederico Guillerme IV de Prusia, que non tiña fillos. Á súa morte en 1861 Guillerme herdou a coroa prusiana e Frederico, pai do futuro Guillerme II, converteuse en príncipe herdeiro. A nai de Guillerme II era a filla máis vella da Raíña Vitoria e do Príncipe Alberte, así como a tía da futura tsarina de Rusia Alexandra Fiodorovna, esposa do último tsar Nicolao II, e irmá de Eduardo VII do Reino Unido.
O parto foi difícil, e como consecuencia diso o bebé naceu cunha deformidade no brazo esquerdo, que os médicos da corte berlinesa intentaron corrixir en van. Esta deformación consistía nunha hipotrofia relativamente leve aínda que visible. Guillerme ocultaríaa celosamente durante toda a súa vida baixo uniformes militares e pouses estudadas de antemán, como se pode observar en varias fotografías da época.
Ascenso ao trono
editarÁ morte de o seu pai, que só chegou a reinar durante 99 días, o 15 de xuño de 1888, Guillerme II conquistou o trono alemán. As súas condicións como gobernante eran moi boas xa que tiña unha grande intuición para darse conta da raíz dos problemas, e a súa formación intelectual era moi completa. Ademais, posuía grandes dotes oratorios que lle fixeron máis dunha vez exaltarse nos seus discursos políticos e dicir máis do debido.
Comprometeuse coa importancia da súa misión e cría firmemente que se Deus o levara a gañar a coroa, tamén o iluminaría para que puidese seguir o camiño correcto no exercicio das súas funcións como Káiser. Con todo, malia estas excelentes calidades, Guillerme II acusaba certa inmaturidade e unha clara tendencia a sobreestimar os seus propios poderes, cando ocupou o trono aos 29 anos de idade. Aínda que carecía de experiencia no campo internacional, desde o comezo do seu reinado quixo manter a autoridade monárquica no interior de Alemaña e nas súas relacións co exterior. Para iso propúxose conservar o poderoso exército de que dispoñía e crear unha forte armada, non só para impedir que o seu país fose atacado, senón para incrementar o seu prestixio entre as potencias estranxeiras, sendo un emperador respectado polos forasteiros. Esta é unha das causas pola cal Alemaña tivo un gran número de xudeus sobre o seu territorio, Guillerme II respectaba o xudaísmo. Ditas accións tolearon o futuro Führer Adolf Hitler.
Vida social e política entre 1888 e 1900
editarNa súa mocidade, Guillerme estivo moi namorado dunha das súas curmás de Darmstadt, Ela von Hesse ou futura Isabel Fiodorovna e intentou por todos os medios conquistala sen éxito. O rexeitamento de Isabel debeuse principalmente aos modos bruscos e pouco atinados do entón príncipe de Prusia. Nunca a esqueceu. No seu lugar, casou o 27 de febreiro de 1881, sendo Príncipe de Prusia, coa princesa Augusta Vitoria de Schleswig-Holstein (1858-1921), coa que tivo sete fillos.
Aínda que na súa mocidade Guillerme fora un grande admirador de Otto von Bismarck, a impaciencia característica de Guillerme II e sobre todo a determinación pola súa banda de reinar e administrar ao mesmo tempo -a diferenza do seu avó, que adoitaba encargar a administración diaria ao brillante Bismarck- levouno rapidamente a un conflito co «Chanceler de Ferro», a figura dominante na fundación do seu imperio. O vello chanceler cría que Guillerme II era un home lixeiro, que podía ser dominado, e mostraba respecto polas ambicións deste na década de 1880. Despois dunha tentativa pola súa parte de introducir unha lei antisocialista de longo alcance a principios da década de 1890, a separación final entre o monarca e o estadista ocorreu pronto. Guillerme II non estaba disposto a iniciar o seu reinado cun masacre por xunto de traballadores industriais, e despediu a Bismarck en 1890.
Guillerme II designou entón no seu lugar a Leo von Caprivi, que posteriormente foi substituído polo Príncipe Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst en 1894. Ao designar a Caprivi e logo a Hohenlohe, Guillerme II embarcábase no que se coñece como «o novo curso», por medio do cal esperaba exercer unha decisiva influencia no goberno do imperio. Os historiadores debaten acerca do grao de éxito que tivo Guillerme II ao implantar o «goberno persoal» na súa época. Pero queda clara a diferenza que existía entre a coroa e o chanceler no período de Guillerme II. Estes chanceleres eran servidores civís veteranos, non eran homes de estado, políticos, como Bismarck foino. Guillerme II quixo evitar o rexurdimento de Bismarck, o «Chanceler de Ferro», a quen chegara a detestar, chamándolle «vello brután e augafestas». Bismarck xamais permitira a ningún ministro ver en persoa ao emperador sen estar el presente, mantendo así a súa influencia e o seu poder político. Despois do seu retiro forzado, ata o día da súa morte, Bismarck volveuse un duro crítico das políticas de Guillerme II, pero, sen o apoio do árbitro supremo de todas as designacións políticas (o emperador), había pouca oportunidade para que o vello chanceler puidese exercer algunha influencia.
O que si logrou Bismarck foi a creación do «Mito Bismarck». Esta visión (que algúns dirían que foi confirmada por sucesos posteriores) sostiña que co despedimento de Bismarck, Guillerme II desfixera calquera posibilidade de que Alemaña tivese un goberno estable e efectivo. Deste punto de vista, o «novo curso» de Guillerme II caracterizouse polo descontrol do goberno alemán, eventualmente conducindo a nación para unha serie de crises ata os horrores das dúas guerras mundiais. Pero na realidade, Guillerme II estivo probablemente no correcto ao despedir a Bismarck, un home cuxas habilidades políticas estaban diminuíndo e que se volveu perigosamente hostil cos elementos socialistas dentro do Reich.
Outro dos aspectos que xogaron en forma gravitante na política exterior durante aqueles anos foi a grande influencia que exerceu sobre Nicolao II de Rusia, manipulando astutamente en beneficio dos intereses alemáns, con consecuencias nefastas que acabarían por desencadear a guerra entre Rusia e o Xapón en 1905, e posteriormente cando ofreceu apoio ao Imperio Austrohúngaro, desencadeou a primeira guerra mundial ao obrigar a mobilizar a Rusia na defensa dos eslavos de Serbia.
Vida social e política entre 1900 e 1914
editar
Tralo despedimento de Hohenlohe en 1900, Guillerme II designou chanceler ao home a quen chamaba «o seu propio Bismarck», o príncipe Bernhard von Bülow. Guillerme II esperaba atopar en Bülow un home que combinase a habilidade do Chanceler de Ferro co respecto polos desexos do káiser, o que permitiría ao imperio ser gobernado como crese conveniente. Guillerme II xa notara o enorme potencial de Bülow, e moitos historiadores pensan que a súa designación como chanceler non foi máis que a conclusión dun longo período de «arranxos». Con todo, durante a década seguinte, Guillerme desilusionouse da súa decisión, e en vista da oposición de Bülow sobre o «Asunto do Daily Telegraph» de 1908 e outros máis, o káiser despediu a Bülow e designou no seu lugar a Theobald von Bethmann-Hollweg en 1909.
Bethmann era un burócrata de profesión, e con cuxa familia vivira Guillerme II cando era novo. O káiser chegou a sentir un gran respecto por Bethmann-Hollweg, pero malia iso, non concordou con certas políticas de Bethmann, tales como os seus intentos de reformar as leis electorais prusianas.
A participación de Guillerme II na esfera doméstica estivo máis limitada a principios do século XX que o que estivera en principios do seu reinado. Isto debeuse, en parte, á designación de Bülow e Bethmann (homes de moito máis carácter que os primeiros chanceleres de Guillerme II), pero tamén se debeu ao seu crecente interese polos asuntos exteriores.
Política exterior entre 1888 e 1914
editarA política exterior alemá durante o reinado de Guillerme II enfrontouse con varios problemas significativos. Probablemente o máis aparente foi que Guillerme II, un home impaciente por natureza, subxectivo nas súas reaccións e afectado fortemente polos seus impulsos e sentimentos, non estaba persoalmente preparado para conducir a política exterior alemá por un camiño racional. Esta debilidade tamén o facía vulnerable á manipulación por intereses da elite da política exterior alemá, e sucesos posteriores demostraríano.
Despois do despedimento de Bismarck, Guillerme II e o seu novo chanceler déronse conta da existencia do Tratado de Reaseguro co Imperio ruso, o cal era secreto e fora concluído por Bismarck en 1887. A negativa de Guillerme II de renovar este acordo (que garantía a neutralidade de Rusia en caso dun ataque por Francia) foi vista por moitos historiadores como a peor ofensa cometida por Guillerme II en termos de política exterior. En realidade, a decisión de permitir o vencemento do tratado foi principalmente responsabilidade de Caprivi, aínda que Guillerme II apoiaba as accións da súa chanceler. É importante non sobreestimar a influencia do Emperador en materia de política exterior despois do despedimento de Bismarck, pero é certo que a súa participación contribuíu á falta xeral de coherencia e consistencia da política do Imperio Alemán con outras potencias.[2]
Un exemplo típico disto foi a súa relación de «amor-odio» co Reino Unido da Gran Bretaña e Irlanda, e en particular cos seus curmáns británicos. Un conflito armado co Reino Unido nunca foi totalmente descartado por Guillerme II, quen a miúdo abrigaba sentimentos antibritánicos dentro dos principais ámbitos do goberno alemán, malia o que súa nai lle inculcara na súa mocidade. Cando a guerra estalou en 1914, Guillerme II creu sinceramente que era vítima dunha conspiración diplomática fraguada polo seu tío Eduardo VII do Reino Unido, na que o Reino Unido buscara activamente «rodear» Alemaña a través da conclusión da Entente Cordiale con Francia en 1904 e un acordo similar con Rusia en 1907. Isto é indicativo de que Guillerme II tiña un sentimento bastante irreal sobre a importancia da «diplomacia persoal» entre os monarcas europeos, e non podía comprender que a totalmente diferente posición constitucional dos seus curmáns británicos tornaba isto bastante irrelevante.[2]
Do mesmo xeito, cría que a súa relación persoal co seu primo político o tsar Nicolao II de Rusia era suficiente para evitar a guerra entre os dous países. Durante unha reunión privada en Björkö en 1905, Guillerme II concluíu un acordo co seu primo. O káiser ascendeu devandito acordo a un tratado de alianza, sen antes consultalo con Bülow. Unha situación similar confrontou ao tsar Nicolao durante o seu regreso a San Petersburgo, e o tratado era, como resultado, inválido. Pero Guillerme II creu que Bülow traizoouno, e ese feito contribuíu ao crecente sentimento de insatisfacción para co home que consideraba que sería o seu máis leal servente. En termos moi similares aos da «diplomacia persoal» en Björkö, os seus intentos por evitar unha guerra con Rusia por medio dunha troca de telegramas con Nicolao II nos últimos días antes do estalido da primeira guerra mundial non forneceron efecto debido á realidade política das potencias europeas. Os seus intentos por atraer a Rusia estaban seriamente fóra de lugar por mor da existencia dos seus compromisos co Imperio Austrohúngaro. En cabaleirosa fidelidade á alianza con Austria, Guillerme II informou ao emperador austríaco Francisco Xosé en 1889 que «o día da mobilización austrohúngara sería tamén o día da mobilización alemá». En caso de darse esta mobilización austríaca, era máis probable que se dese contra Rusia. Xa que logo, unha política de alianza con Rusia e con Austria ao mesmo tempo era imposible.
Actualmente, é amplamente recoñecido que os diversos actos espectaculares que Guillerme II levou a cabo no ámbito internacional eran a miúdo parcialmente alentados pola elite alemá de política exterior. Houbo un número de excepcións clave, tales como o famoso «telegrama Kruger» no cal o káiser Guillerme II felicitaba ao presidente bóer Paul Kruger de Transvaal por vencer o «raid de Jameson» dos británicos, indispoñendo así a opinión pública respecto de Alemaña por parte da poboación británica. Aínda que o seu impacto total sentiuse anos despois, o seu discurso do 27 de xullo de 1900, no que se exhortou ás tropas alemás que foran enviadas para acougar a Rebelión dos Bóxers a emular aos antigos hunos («fagan que a palabra «alemán» sexa recordada en China durante mil anos, de forma que ningún chinés volva atreverse sequera a mirar mal a un alemán»),[3] é outro exemplo do seu desafortunada inclinación ás súas expresións públicas pouco apropiadas (cómpre recordar que esta desafortunada frase foi expresada logo da toma da embaixada alemá na China e posterior asasinato do embaixador alemán -Klemens von Ketteler-).
Probablemente, o erro persoal máis daniño cometido por Guillerme II no terreo da política exterior tivo máis impacto en Alemaña que no resto do mundo. O asunto do «Daily Telegraph» de 1908 derivouse da publicación de certas opinións de Guillerme II nunha edición do diario británico dese nome. Guillerme II viu isto como unha oportunidade para promover as súas ideas e puntos de vista en canto á relación diplomática entre Alemaña e o Reino Unido, pero no seu lugar, debido aos seus arrebatos emocionais durante a entrevista, Guillerme II terminou negando non só aos británicos, senón tamén aos rusos, franceses e xaponeses, sostendo que aos alemáns non lles importaban os británicos; que os franceses e os rusos trataran de instigar a Alemaña a intervir na Segunda Guerra dos Bóer;[3] e que o desenvolvemento naval alemán estaba enfocado a frear os xaponeses, non os británicos. O efecto en Alemaña foi bastante contundente, con serias chamadas para a súa abdicación mencionadas na prensa. Comprensiblemente, Guillerme II mantivo un comportamento moi discreto despois do fiasco do «Daily Telegraph», e posteriormente concretou a súa vinganza, forzando a renuncia do príncipe von Bülow, que abandonara ao emperador á crítica pública, asumindo publicamente certa responsabilidade por non editar a transcrición da entrevista antes da súa publicación.
A crise do «Daily Telegraph» feriu profundamente a xa danada confianza de Guillerme II, tanto que pronto sufriu de grave depresión clínica, da que nunca se recuperou realmente. A partir dese momento perdeu moita da influencia que con anterioridade exercera en termos de política exterior e doméstica.
Nalgúns casos, os erros diplomáticos de Guillerme II facían parte dunha política de máis alcance emanada da elite de goberno alemá. Unha de tales accións detonou a Primeira Crise Marroquí en 1906, cando Guillerme II foi persuadido (contra os seus desexos) a realizar unha espectacular visita a Marrocos . A súa presenza foi vista como unha aserción dos intereses alemáns en Marrocos, e ata fixo certas afirmacións a favor da independencia de Marrocos nun discurso. Isto conduciuno a certa fricción con Francia, que tiña intereses coloniais nese país, acentuada polo goberno alemán coa Crise de Agadir. Con todo, nada do que Guillerme II fixo no ámbito internacional tivo máis influencia que a súa decisión de levar a cabo unha política de construción naval en grande escala.
Tampouco tranquilizaron moito os ánimos da Paz armada declaracións altisonantes e con ton expansionista, dado o contexto da época, feitas por Guillerme II tales como «Alemaña busca o seu lugar baixo o Sol».
Expansión naval
editar
Unha armada poderosa era o principal proxecto de Guillerme II. herdara da súa nai o amor pola Royal Navy británica (a máis poderosa do mundo) e certa vez confesou ao seu tío Eduardo VII que o seu soño era ter «unha frota propia algún día», como os británicos. Guillerme II sentíase frustrado debido a que a frota alemá era escasa comparado coa británica, así como pola súa incapacidade de exercer unha influencia alemá en Suráfrica. Despois do escándalo do «telegrama Kruger», Guillerme II comezou a emprender accións para iniciar a construción dunha frota que puidese rivalizar coa dos seus curmáns británicos. Guillerme II tivo a fortuna de chamar ao seu servizo ao dinámico oficial de Mariña Alfred von Tirpitz, a quen designou comandante xeral da Oficina Naval do Reich en 1897.
O novo almirante concibira o que posteriormente sería coñecido como o «plan Tirpitz», por medio do cal Alemaña podería forzar a Gran Bretaña a acceder ás súas demandas no ámbito internacional a través da ameaza dunha frota poderosa concentrada no Mar do Norte. Tirpitz gozaba do total apoio de Guillerme II nos orzamentos navais sucesivos de 1897 e 1900, por medio dos cales a armada alemá se reforzaba para contender coa británica. A expansión naval nese período eventualmente causou en Alemaña severas crises financeiras para 1914. Guillerme II enfocouse na construción de acoirazados de gran tamaño.
Primeira guerra mundial
editar
A crise de Saraxevo
editar- Artigo principal: Crise de xullo.
- Véxase tamén: Atentado de Saraxevo.
Guillerme II era íntimo amigo do arquiduque Francisco Fernando de Austria e quedou profundamente conmocionado polo seu asasinato o 28 de xuño de 1914. Guillerme II ofreceu o seu apoio a Austria-Hungría para desmantelar a Man Negra, a organización secreta que planeara o asasinato, e ata sancionou o uso da forza por parte de Austria contra a suposta fonte do movemento: O Reino de Serbia. Quería permanecer en Berlín ata que a crise fose resolta, pero a corte persuadiuno de ir ao seu cruceiro anual polo Mar do Norte o 6 de xullo de 1914. Probablemente sabíase que a súa presenza sería útil para aqueles elementos no goberno que desexaban sacar provecho desta crise para aumentar o prestixio de Alemaña, ata co risco dunha guerra xeral, algo ao que Guillerme era extremadamente aprehensivo.
Guillerme fixo intentos erráticos para permanecer informado da crise por medio de telegramas, e cando o ultimato austrohúngaro entregouse a Serbia, apresurouse a volver a Berlín. Chegou á cidade o 28 de xullo, leu unha copia da resposta serbia, e escribiu nela:
Unha solución brillante, e en apenas 48 horas! Isto é máis do que se podería esperar. Unha gran vitoria moral para Viena; pero con ela todos os pretextos para a guerra caen ao chan, e a [o Embaixador] Giesl máis lle valía quedar tranquilamente en Belgrado. Neste documento, nunca debería dar ordes para a mobilización.[4]
Sen que Guillerme o soubese, os ministros e xerais austrohúngaros xa convenceran a Francisco Xosé de Austria, de 84 anos, que asinase unha declaración de guerra contra Serbia. Como consecuencia directa, Rusia empezou unha mobilización xeral para atacar Austria na defensa de Serbia. Na noite do 30 de xullo, cando recibiu un documento indicando que Rusia non cancelaría a súa mobilización, Guillerme escribiu un comentario coas seguintes observacións:
...Porque eu xa non teño dúbida ningunha de que Inglaterra, Rusia e Francia acordaron entre eles, sabendo que os nosos compromisos nos tratados obrígannos a apoiar a Austria, usar o conflito entre Austria e Serbia como pretexto para librar unha guerra de aniquilación contra nós... O noso dilema sobre manter a fe co ancián e honorable Emperador foi aproveitado para crear unha situación que lle dá a Inglaterra a escusa que estivo buscando para nos aniquilar cunha falsa aparencia de xustiza, co pretexto de axudar a Francia e de manter a coñecido equilibrio de Poder en Europa; ou sexa, enfrontando na nosa contra todos os estados europeos para o seu propio beneficio.[5]
Outros autores máis recentes indican que Guillerme II realmente declarou: «A crueldade e a debilidade iniciarán a guerra máis terrible do mundo, cuxo propósito é destruír Alemaña. Porque non hai dúbida ningunha que Inglaterra, Francia e Rusia conspiraron entre eles para librar unha guerra de aniquilación na nosa contra».[6]
Cando Berlín recibiu a noticia da mobilización rusa, foilles posible aos ansiosos oficiais militares e á Oficina de Asuntos Exteriores de Alemaña de persuadir o káiser de que asinase a orde de mobilización. Dise que ao asinar a orde de mobilización, Guillerme II exclamou: «Arrepentiranse disto, cabaleiros». Finalmente, o 1 de agosto de 1914, Alemaña declarou a guerra a Rusia.
Non é fácil demostrar que Guillerme II quixese activamente desatar a primeira guerra mundial. Malia que tiña desexos de que o Imperio Alemán fose unha potencia mundial, nunca foi intención de Guillerme II conxurar un conflito de grande escala para lograr tales fins. Simplemente quería que o Imperio Alemán prosperase en paz sen afectar negativamente ningún outro país. Malia saber que unha guerra a escala global era inminente, fixo grandes esforzos para preservar a paz, como demostra a súa correspondencia con Nicolao II e a súa interpretación optimista do ultimato austrohúngaro de que as tropas desa potencia non irían máis lonxe de Belgrado, limitando así o conflito.
Inicio da guerra
editarCando se fixo obvio que Alemaña experimentaría unha guerra en dúas frontes, e que o Reino Unido entraría en guerra se Alemaña atacaba a Francia a través de Bélxica, o pánico levou a Guillerme a intentar redirixir o ataque principal para Rusia. Cando Moltke o Mozo (que elixira executar o plan de 1905, feito polo ex Xeral Alfred von Schlieffen, para a posibilidade dunha guerra alemá en dúas frontes) díxolle que iso era imposible, Guillerme contestou: «O teu tío deume unha resposta distinta!»[7][8]
Guillerme tamén dixo: «¡Pensar que Xurxo e Nicky enganáronme! Se a avoa estivese viva, nunca o permitiría.»[9] No plan Schlieffen orixinal, Alemaña atacaría ao (suposto) inimigo máis débil, neste caso, Francia. O plan supoñía que custaría un tempo antes de que Rusia estivese preparada para a guerra. Derrotar a Francia fora fácil durante a Guerra Franco-Prusiana de 1870. Coas fronteiras de 1914, un ataque ao sueste de Francia podía ser detido polas fortalezas francesas na fronteira. Decidiuse atacar por Bélxica, aínda que Guillerme conseguiu que von Moltke o Mozo non invadise tamén os Países Baixos.
O Káiser na sombra
editar
O papel de árbitro nos asuntos de política exterior nos tempos de guerra probou ser unha carga demasiado pesada para Guillerme II. O Alto Mando continuou coa estratexia vixente malia ser obvio que o plan Schlieffen fallara. Á medida que a guerra progresaba, a súa influencia decaía e, inevitablemente, a súa falta de habilidade en materia militar conduciuno a unha progresiva dependencia dos seus xenerais. En 1916, o Imperio converteuse nunha ditadura militar baixo o control de Paul von Hindenburg e Erich Ludendorff.[10] Afastado da realidade e do proceso político de toma de decisións, Guillerme II vacilaba entre o derrotismo e os soños de vitoria, dependendo da fortuna de «os seus» exércitos. Continuou sendo unha figura útil, viaxaba polas liñas da fronte, repartía medallas e daba alentadores discursos. A inactividade da frota alemá durante os primeiros anos da guerra debeuse ao desexo do Káiser contra a opinión de Von Tirpitz. Do mesmo xeito, Guillerme II foi instrumento da política de inactividade adoptada pola Frota de Alta Mar alemá despois da batalla de Xutlandia en 1916.
Mentres, Guillerme II seguía tendo a máxima autoridade en materia de designacións políticas, e só co seu consentimento podíanse facer cambios importantes no Alto Mando. Guillerme II estaba a favor de despedir a Helmut von Moltke o Mozo en setembro de 1914 e de substituílo por Erich von Falkenhayn. En 1917, Hindenburg e Ludendorff decidiron que Bethman-Hollweg xa non era acceptable como Chanceler, e pedíronlle ao Káiser que designase a outra persoa. Cando lles preguntou a quen aceptarían, Ludenddorf recomendou a Georg Michaelis. Guillerme non o coñecía, pero aceptou a proposta.
Cando escoitou en xullo de 1917 que o seu primo Xurxo V cambiara o nome da casa real británica de Saxonia-Coburgo-Gotha a Windsor,[11] debido ao sentimento xermanófobo no Reino Unido, Guillerme indicou que planeara ver a obra de Shakespeare As alegres comadres de Saxonia-Coburgo-Gotha.[12]
A mediados de 1918, púxose de manifesto a imposibilidade de que Alemaña gañase a guerra; un Consello da Coroa, baixo a presidencia de Guillerme II, decidiu iniciar as conversas de paz, pero perdeuse moito tempo en tomar esta decisión. O apoio ao Káiser colapsou en outubro-novembro de 1918 no exército, no goberno civil, e na opinión pública alemá. En larga medida débese ao seu sentido de sufrimento que Guillerme II trate de tomar un papel predominante na crise de 1918. Deuse conta da necesidade dun armisticio e non consideraba que Alemaña debese desangrarse por unha causa perdida. Dada a súa escasa popularidade, o Presidente Woodrow Wilson deixou claro que o Káiser non podía participar das negociacións de paz.[13][14] Ese ano, Guillerme tamén enfermou debido á epidemia de gripe de 1918, aínda que sobreviviu.[15]
Abdicación e fuxida
editarGuillerme II atopábase no cuartel xeral do Exército Imperial en Spa (Bélxica) no final de 1918. O motín de Wilhelmshaven, xurdido na Kaiserliche Marine (mariña imperial alemá) conmocionouno profundamente. Logo do estoupido da Revolución Alemá, Guillerme II non podía decidirse se abdicar ou non. Ata ese punto, confiaba que ata se era obrigado a abandonar o trono alemán, aínda tería o control sobre o reino de Prusia, mantendo o seu título. A irrealidade disto revelouse cando, a fin de preservar algunha forma de goberno nos tempos de anarquía, a abdicación de Guillerme II como Emperador de Alemaña e como rei de Prusia foi anunciada polo Chanceler, o príncipe Max von Baden, o 9 de novembro de 1918.[16] De feito, o mesmo von Baden foi obrigado a renunciar máis tarde ese mesmo día, cando quedou claro que só Friedrich Ebert, líder do SPD, podería exercer un control efectivo.[17]
Guillerme II aceptou a abdicación só despois de que Ludendorff fose substituído polo xeneral Wilhelm Groener. Este último informouno de que o exército se retiraría baixo as ordes de Hindenburg, pero que non loitaría para axudar a Guillerme II a recuperar o trono. A monarquía perdera o seu último e máis forte apoio,[18] e finalmente o mesmo Hindenburg (que estaba a favor da monarquía) foi obrigado (con certa vergonza) a aconsellar ao Emperador que presentase a súa abdicación.
Ao día seguinte, o ex-emperador Guillerme II cruzou a fronteira alemá en tren camiño ao seu exilio nos Países Baixos, que se mantivo neutral durante a guerra. Trala firma do Tratado de Versalles en 1919, o artigo 227 do mesmo estipulaba a persecución legal contra Guillerme II «por cometer unha ofensa suprema contra a moralidade internacional e a santidade dos tratados», pero a Raíña Guillermina rexeitou a idea de extraditalo, malia as apelacións por parte dos Aliados. O emperador asentouse en Amerongen, e logo outorgóuselle un pequeno castelo na municipalidade de Doorn, o cal foi o seu fogar para o resto da súa vida.[19]
Vida no exilio
editarEn 1922, Guillerme II publicou o primeiro volume das súas memorias, un pequeno volume que, con todo, revelou a extraordinaria memoria de Guillerme II. Nelas afirmaba que el non era o culpable de desatar a Gran Guerra e defendía a súa conduta ao longo do seu reinado, especialmente en materias de política exterior. Durante os 20 anos restantes da súa vida, o envellecido emperador regularmente entretiña aos seus hóspedes e mantíñase informado dos acontecementos mundiais. Gran parte da súa vida no exilio pasouna cortando madeira (un pasatempo que descubriu desde que chegou aos Países Baixos). Parece que a súa actitude en relación ao Reino Unido e os británicos finalmente uniuse neste período nun morno desexo de emular os costumes británicos. Dise que o primeiro que Guillerme II pediu, logo de chegar aos Países Baixos, foi «unha boa cunca de té británico«. Non sendo capaz de volver chamar ao seu barbeiro da corte, e en parte debido ao seu desexo de disfrazar as súas características físicas, Guillerme II deixouse crecer unha barba completa, permitindo así que o seu famoso bigote se inclinase para baixo.
A principios da década de 1930, o ex-emperador aparentemente esperaba que a vitoria do Partido nazi estimularía o interese en Alemaña polo rexurdimento da monarquía. A súa segunda esposa, Hermine, pediu activamente ao goberno nazi beneficios para o seu esposo, pero o desprezo de Adolf Hitler polo home responsable da peor derrota militar de Alemaña ata entón, e os seus propios desexos de poder absoluto, impediron que o Terceiro Reich aceptase calquera idea de restablecemento da monarquía.[20] Aínda que había oficiais antigos na Wehrmacht que non desaprobaban a idea de restablecer unha monarquía (con Guillerme II ou algún das súas descendentes), gran parte dos xerarcas nazis e das súas propias masas de simpatizantes rexeitaba de plano o retorno dos Hohenzollern ao poder, polo que Hitler axiña descartou tal idea.
Malia recibir a Hermann Göring en Doorn polo menos nunha ocasión, Guillerme II desconfiaba das intencións de Hitler, aínda que admiraba enormemente o éxito que este lograra nos primeiros meses da segunda guerra mundial, e ata enviou ao Führer un telegrama de felicitacións logo da caída de París en 1940. Tamén asegurara en setembro de 1939 a Hitler o apoio leal dos membros da antiga Casa de Hohenzollern (entre eles seis netos do ex-emperador) que eran oficiais da Wehrmacht.[21] Con todo, trala invasión nazi dos Países Baixos en maio dese mesmo ano, o ancián Guillerme II retirouse completamente da vida pública. Non obstante a ocupación alemá en solo holandés, os líderes nazis tampouco realizaron entón ningún achegamento oficial ao antigo káiser. Tempo logo da ocupación, a admiración que sentía polo ditador alemán pronto se extinguiu ao decatarse das persecucións de xudeus ocorridas tanto nas zonas ocupadas como no territorio alemán. Dise que o propio Guillerme chegou a dicir: «Por primeira vez, estou avergoñado de ser alemán».
Guillerme II morreu de embolia pulmonar en Doorn (Países Baixos) o 4 de xuño de 1941, con soldados alemáns custodiando as portas da súa residencia ao decatarse do falecemento do ex-emperador. Guillerme II foi sepultado nun mausoleo nas terras de Huis Doorn, que desde entón se converteron nun lugar de peregrinación dos monárquicos alemáns.[20]
Respectáronse os desexos de Guillerme II de que os seus restos nunca fosen devoltos a Alemaña ata restaurarse a monarquía, e as autoridades nazis de ocupación permitiron que se realizase un pequeno funeral de tipo estritamente militar, en tanto devandito acontecemento non implicase que o Terceiro Reich apoiaba a monarquía. Con todo, non se respectou a petición de Guillerme II, de que a esvástica e outros símbolos nazis non se despregasen nos seus funerais.[20]
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Fromkin, David (2008), The King and The Cowboy: Theodore Roosevelt and Edward the Seventh, Secret Partners, The Penguin Press.
- ↑ 2,0 2,1 Reinermann 2008, pp. 469–85.
- ↑ 3,0 3,1 Röhl 1996, p. 203.
- ↑ Harvnp, Ludwig. 1927. p:444
- ↑ Harvnp, Balfour. Ano 1964. pp: 350-351
- ↑ Harvnp, Wilmott. Ano 2003. p:11
- ↑ Harvnp, Ludwig.1927.p = 453
- ↑ Wilmott 2003, p. 11.
- ↑ Harvnp, Balfour. 1964. p = 355
- ↑ Harvnp, Craig. pp = 374, 377-78, 393
- ↑ "no. 30186, p. 7119". London Gazette. 17 de xullo de 1917.
- ↑ Miranda Carter (2010). George, Nicholas and Wilhelm: Three Royal Cousins and the Road to World War I (en inglés). Knopf Doubleday Publishing Group. p. xxiii. ISBN 9780307593023.
- ↑ Harvnp, Cecil. Ano 1996. p = 283
- ↑ Harvnp, Schwabe. Ano 1985. p = 107
- ↑ Collier 1974
- ↑ Cecil 1996, vol. 2 p. 292.
- ↑ Ashton & Hellema 2000, pp. 53–78.
- ↑ The American Year Book: A Record of Events and Progress. 1919. p. 153.
- ↑ Macdonogh 2001, p. 425.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Macdonogh (2001), The Last Kaiser: William the Impetuous, London: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 978-1-84212-478-9.
- ↑ Sweetman, John 'Jack' (1973), The Unforgotten Crowns: The German Monarchist Movements, 1918–1945 (dissertation), Emory University.
Véxase tamén
editarOutros artigos
editarBibliografía
editar- Balfour, Michael (1964). The Kaiser and his Times (en inglés). Houghton Mifflin.
- Cecil, Lamar (1996). Wilhelm II: Emperor and Exile, 1900–1941 (en inglés). ISBN 0-8078-2283-3. Arquivado dende o orixinal o 10 de outubro de 2014. Consultado o 03 de xullo de 2014.
- Craig, Gordon A (1978). Germany 1866–1945 (en inglés).
- Ludwig, Emil (1927). Wilhelm Hohenzollern: The Last of the Kaisers (en inglés). Nueva York: GP Putnam's Sons. ISBN 0-404-04067-5.
- Schwabe, Klaus (1985). Woodrow Wilson, Revolutionary Germany, and peacemaking, 1918–1919 (en inglés).
- Wilmott, HP. (2003). The First World War (en inglés). Londres: Dorling-Kindersley.
| Commons ten máis contidos multimedia sobre: Guillerme II de Alemaña |
| Predecesor: Frederico III |
Emperador de Alemaña 1888 - 1918 |
Sucesor: Friedrich Ebert (Presidente de Alemaña) |
| Predecesor: Frederico III |
 Rei de Prusia 1888 - 1918 |
Sucesor: Título abolido |