Lingua guaymí
A lingua guaymí ou ngäbere, coñecida tamén como movere, chiriquí e valiente, é unha lingua chibcha falada polo pobo guaymí de Panamá e Costa Rica. Os membros do pobo chámanse a si mesmos ngäbe (pronunciado ˈŋɔbe) e á súa lingua como ngäbere [ŋɔˈbeɾe].[3] Os ngäbes son o meirande pobo indíxena de Panamá. A lingua ten o seu foco en Panamá dentro da reserva indíxena semiautónoma coñecida como Comarca Ngäbe-Buglé. A partir da década de 1950, Costa Rica comezou a recibir inmigrantes ngäbe, onde se atopan en varias reservas indíxenas: Abrojos Montezuma, Conteburica, Coto Brus, Guaymí de Alto Laguna de Osa e Altos de San Antonio.[4]
Guaymí Ngäbere | ||
---|---|---|
Pronuncia: | [ŋɔˈbeɾe] | |
Outros nomes: | Movere | |
Falado en: | Panamá e Costa Rica | |
Total de falantes: | 170.000 (2012)[1] | |
Familia: | Americana Chibcha Waimí Guaymí | |
Escrita: | Alfabeto latino | |
Códigos de lingua | ||
ISO 639-1: | --
| |
ISO 639-2: | --- | |
ISO 639-3: | gym
| |
Mapa | ||
Status | ||
Sistema de escrita
editarComo lingua tradicionalmente oral, o sistema de escritura do ngäbere foi creado recentemente. Desenvolveuse un alfabeto utilizando a escritura latina, baseado no alfabeto español. Xa que o castelán é a lingua máis empregada na rexión centroamericana, o alfabeto baseouse no alfabeto castelán nun intento de crear un sentido máis estreito de correlación entre as dúas linguas.[3]
Notas
editar- ↑ "Buglere". Ethnologue (en inglés). Consultado o 2023-01-27.
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ 3,0 3,1 Lininger Ross, B. (1981). Estudios Sobre el Guaymí Ngäbere: Fonologia, Alfabeto Y Diccionario Provisional. Revista De Filología y Lingüística De La Universidad De Costa Rica, 7)
- ↑ Murillo Miranda, J. M. (2009). The nominal phrase ngäbére. Forma y Función, 22(2), 43-69.
Véxase tamén
editarVexa a proba da Wikipedia en Lingua guaymí |
A Galipedia ten un portal sobre: Pobos indíxenas de América |